Chuyên gia hàng đầu về đạo đức AI chỉ trích bị Google sa thải không rõ lý do, có biểu hiện phân biệt màu da

Một nhà khoa học hàng đầu của Google về đạo đức trí tuệ nhân tạo cho biết cô đã bị sa thải sau khi chỉ trích các nỗ lực đa dạng hóa của công ty.

Đây là một trong những cuộc tranh cãi mới nhất giữa gã khổng lồ internet và chính nhân viên của mình.

Timnit Gebru, người da đen chia sẻ trên Twitter rằng, cô đã bị sa thải mới đây sau khi gửi email cho các đồng nghiệp bày tỏ sự thất vọng về sự đa dạng liên quan đến giới tính trong bộ phận AI của Google và đặt câu hỏi liệu các nhà lãnh đạo công ty có đang đánh giá công việc của cô nghiêm ngặt hơn so với những đồng nghiệp đến từ các làn da khác không?

Gebru là đồng sáng lập tổ chức phi lợi nhuận Black in AI nhằm mục đích tăng cường đại diện cho người da màu trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo và đồng tác giả một bài báo mang tính bước ngoặt nói về sự thiên vị trong công nghệ phân tích khuôn mặt.

Sau đó không lâu, Jeff Dean, người đứng đầu bộ phận AI của Google đã nói với nhân viên trong một email về việc Gebru bị đe dọa sa thải trừ phi cô ấy thông báo cho các đồng nghiệp rằng, cô không thể công bố bản thảo bài báo.

Dean viết trong email: “Chúng tôi chấp nhận và tôn trọng quyết định từ chức và rời khỏi Google của cô ấy. Tất cả chúng tôi đều thực sự chia sẻ niềm đam mê của Timnit là muốn AI trở nên công bằng và hòa nhập hơn”.

Tuy nhiên Gebru cho biết trong một loạt bài đăng trên Twitter rằng, Google đã sa thải cô khỏi công ty mà không cảnh báo hoặc liên hệ để giải quyết các lo lắng của cô ấy.

Sự ra đi đột ngột của Gebru càng khiến uy tín của Google giảm mạnh. Gần đây công ty liên tục dính phải các bê bối liên quan đến từ chức và sa thải trong bộ phận AI và các tổ chức khác của Google. Nguyên nhân là sự đa dạng và các nỗ lực của công ty nhằm giảm thiểu tác hại tiềm ẩn từ dịch vụ của hãng.

Chuyên gia AI Timnit Gebru

Hơn 150 nhân viên bày tỏ sự ủng hộ đối với Gebru và yêu cầu Google phải giữ cam kết của mình đối với tự do học thuật và giải thích lý do tại sao họ lại “kiểm duyệt” bài báo của Gebru. Sherrilyn Ifill, chủ tịch của Quỹ giáo dục và phòng vệ hợp pháp của NAACP (Hiệp hội Quốc gia vì sự tiến bộ của Người da màu) đã viết trên Twitter rằng, vụ sa thải của Gebru gây “phẫn nộ lớn” và là “một thảm họa”.

Mới hôm thứ Tư, Ủy ban Quan hệ Lao động Quốc gia đã đưa ra đơn khiếu nại cáo buộc Google theo dõi và thẩm vấn bất hợp pháp một số công nhân. Những người này sau đó đã bị sa thải vì phản đối chính sách của công ty và cố gắng tổ chức hoạt động công đoàn.

Bài báo của Gebru cho rằng, các công ty công nghệ có thể làm nhiều hơn nữa để đảm bảo các hệ thống AI không làm trầm trọng thêm thành kiến về giới tính, chủng tộc trong việc sử dụng ngôn ngữ mang tính xúc phạm.

Trong email gửi cho nhân viên, Dean giải thích bài báo trên đã không được công ty xem xét kịp thời và đã được gửi đến một hội nghị mà không có sự cho phép của Google. Ông cũng đặt vấn đề với một số kết luận trong bài báo đó và theo ông nó dựa trên những lo ngại đã lỗi thời, bao gồm cả tác động môi trường liên quan đến số lượng lớn máy tính xử lý dữ liệu.

Trả lời về việc công ty sa thải mình, Gebru viết trên Twitter hồi tuần trước: “Không điều gì bằng một nhóm người Da trắng có đặc quyền cố gắng bóp chết nghiên cứu do những người bị thiệt thòi muốn đóng góp cho các cộng đồng bị thiệt thòi của họ bằng cách ra lệnh cho họ NGỪNG mà KHÔNG hề bàn bạc trước. Thật sự đây là hành động thiếu tôn trọng một cách quá đáng”.

Điều đáng buồn là Google từ chối bình luận về sự ra đi của Gebru ngoài email của Dean gửi tới các nhân viên công ty.

Gebru trước đây đã từng làm việc tại Microsoft Research và cô là đồng tác giả của một bài báo năm 2018 được trích dẫn rộng rãi cho thấy, AI gặp tỷ lệ lỗi cao hơn khi phân tích khuôn mặt đối phụ nữ có tông màu da tối hơn.

Bài báo mới của cô ấy vẫn dự kiến sẽ được trình bày tại một hội nghị khoa học máy tính vào tháng 3 tới.