Chương trình Mekong 1000: Động lực phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao

QĐND – Đề án đào tạo 1.000 cán bộ khoa học kỹ thuật sau đại học ở nước ngoài cho 13 tỉnh, thành phố khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (Chương trình Mekong 1000) khởi động được gần 10 năm. Kết quả bước đầu cho thấy, đây là chương trình có tác động lớn đến sự phát triển kinh tế- xã hội, là động lực quan trọng trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy giao lưu và hội nhập quốc tế của từng địa phương và cả khu vực.

Cán bộ Văn phòng Chương trình Mekong 1000 luôn tận tình giúp đỡ các ứng viên tham gia đào tạo ở nước ngoài.

“Tầm nhìn” Mekong 1000

Tháng 8-2005, tại hội nghị phát triển giáo dục và đào tạo Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) tổ chức ở TP Cần Thơ, các đại biểu đã chỉ ra việc đầu tư cho giáo dục các tỉnh, thành phố trong vùng còn thấp so với cả nước (chỉ chiếm hơn 17% tổng đầu tư ngân sách giáo dục), chưa tương xứng với yêu cầu bức xúc về công nghiệp hóa-hiện đại hóa để phát triển. Trước tình hình đó, Trường Đại học Cần Thơ (ĐHCT) đã chủ động đề xuất Chương trình Mekong 1000, được Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt tại Quyết định số 6143/QĐ-BGD&ĐT ngày 31-10-2005.

Mục tiêu của chương trình là đào tạo đội ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật có trình độ sau đại học ở nước ngoài nhằm góp phần thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa-hiện đại hóa vùng ĐBSCL; tiếp tục đào tạo và nâng cấp trình độ chuyên môn cho lực lượng cán bộ khoa học kỹ thuật hiện có, thúc đẩy giao lưu và hội nhập quốc tế, đặc biệt là về lĩnh vực khoa học công nghệ; phát huy thế mạnh của từng địa phương và liên kết vùng để có đủ năng lực tiếp cận và ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến của thế giới, xây dựng ĐBSCL xứng đáng là vùng kinh tế, khoa học trọng điểm của cả nước.

Sau khi Chương trình Mekong 1000 được khởi động, tất cả 13 tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL đều đã xây dựng nội dung đề án của địa phương mình; đồng thời ban hành quy chế tổ chức, hoạt động và thành lập ban điều hành với thành phần là lãnh đạo UBND cùng các sở, ngành để thuận tiện trong việc chỉ đạo, điều hành, xử lý các vấn đề có liên quan đến hoạt động của đề án. Theo kế hoạch, tổng số thạc sĩ, tiến sĩ được đào tạo của Chương trình Mekong 1000 là 1.015 người (825 thạc sĩ và 190 tiến sĩ) với tổng kinh phí dự kiến hơn 49,3 triệu USD do các địa phương tự bảo đảm.

Ông Phạm Việt Trung, Giám đốc Sở Nội vụ TP Cần Thơ, nhớ lại: “Mặc dù còn gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế quốc tế và trong nước, nhưng với quyết tâm chính trị cao, Thành ủy, UBND TP Cần Thơ luôn quan tâm chỉ đạo thực hiện Chương trình Mekong 1000 của địa phương. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, thông tin về chương trình cũng được các cấp, các ngành quan tâm và nhận được sự ủng hộ của cán bộ, công chức, viên chức thành phố, đặc biệt là sinh viên”.

Nhiều tín hiệu lạc quan

Báo cáo của Văn phòng Chương trình Mekong 1000 (Trường ĐHCT) cho thấy, tính đến tháng 4-2015, các tỉnh, thành phố trong khu vực đã gửi 552 người đi đào tạo sau đại học ở nước ngoài tại 160 viện, trường của 23 quốc gia khắp 4 châu lục (trừ châu Phi và các vùng Nam Mỹ, Tây Á). Trong đó, nghiên cứu sinh có 50 người, còn lại là thạc sĩ. Tổng kinh phí đã sử dụng tương đương 19 triệu USD (chi phí đào tạo mỗi thạc sĩ khoảng 34 nghìn USD, mỗi tiến sĩ khoảng 59 nghìn USD). Do công tác chuẩn bị được thực hiện sớm, một số địa phương thực hiện tốt chỉ tiêu đào tạo như: Sóc Trăng (45/50 ứng viên, đạt 90%), TP Cần Thơ (121/150 ứng viên, đạt 80,66%), Cà Mau (93/120 ứng viên, đạt 77,5%), Bạc Liêu (35/50 ứng viên, đạt 70%); các tỉnh: Trà Vinh, Vĩnh Long, Long An đều đạt chỉ tiêu đào tạo từ 53% trở lên. Về cơ cấu đào tạo, theo nhu cầu và định hướng của các địa phương, một số ngành được ưu tiên lựa chọn như: Kinh tế, tài chính, thương mại, quản lý dự án, công nghệ sinh học, công nghệ thực phẩm, nông nghiệp, thủy sản, luật, giáo dục và quản lý giáo dục, công nghệ thông tin, viễn thông, xây dựng và quản lý xây dựng, môi trường, y khoa và dược, hợp tác quốc tế…

Thạc sĩ Nguyễn Thị Ái Đoan (cán bộ Sở Nội vụ Sóc Trăng, một trong những người được nhận học bổng từ Chương trình Mekong 1000) chia sẻ: “Được cử đi đào tạo ở nước ngoài là niềm vinh dự lớn của bản thân tôi và gia đình. Vì Sóc Trăng là tỉnh nghèo, còn phải nhận kinh phí hỗ trợ từ Trung ương nhưng đã cố gắng chi khoản kinh phí tương đối lớn cho ứng viên đi học tập nâng cao trình độ nên tôi càng thêm trân trọng những gì mình đã nhận được từ phía địa phương”. Còn Thạc sĩ Trần Quốc Dẹn (cán bộ Sở Khoa học Công nghệ Hậu Giang) bộc bạch: “Sau khi học chuyên ngành vi sinh ở Cộng hòa Liên bang Đức, về nước tôi được bố trí công tác đúng chuyên ngành đào tạo, hiện nay tôi rất hài lòng với vị trí và công việc của mình”.

Theo đánh giá của các cơ quan, đơn vị tiếp nhận người đã được đào tạo sau đại học ở nước ngoài, nhìn chung các ứng viên đều có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt. Việc phân công, bố trí công tác phù hợp của các cơ quan, đơn vị đã tạo điều kiện cho những ứng viên phát huy năng lực, chuyên môn, hoàn thành tốt nhiệm vụ được phân công. Trong quá trình thực hiện Chương trình Mekong 1000, theo PGS, TS Lê Việt Dũng, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Cần Thơ, hiện tượng ứng viên học xong không về nước nhận công tác hoặc bỏ việc vì lý do kinh tế cũng có xảy ra nhưng chiếm tỉ lệ rất thấp, chưa tới 2%.

Tiếp tục hoàn thành chỉ tiêu đào tạo

Có thể nói, Chương trình Mekong 1000 bước đầu đã mang lại hiệu quả lớn trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho các địa phương vùng ĐBSCL. Ông Phạm Việt Trung, Giám đốc Sở Nội vụ TP Cần Thơ, nhận xét: Đến thời điểm này, Chương trình Mekong 1000 rất phù hợp với Cần Thơ, có tác động rất mạnh đối với địa phương trong công tác đào tạo nguồn nhân lực. Các ứng viên sau khi đào tạo về đều có trình độ chuyên môn cao, phong cách làm việc nhanh, hiệu quả, góp phần tích cực cho hoạt động hợp tác quốc tế của thành phố, đồng thời tạo nguồn chuyên gia trên các lĩnh vực, nhất là y tế vào giáo dục.

Trường Đại học Cần Thơ, nơi khởi xướng và đồng hành cùng Chương trình Mekong 1000.

Ông Trần Văn Hơn, Phó ban Tổ chức Tỉnh ủy Vĩnh Long cho biết: Tiếp tục thực hiện Chương trình Mekong 1000, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Vĩnh Long đã bổ sung đề án (giai đoạn 2) với chỉ tiêu đào tạo 40 cán bộ, công chức có trình độ thạc sĩ, tiến sĩ ở nước ngoài. Các ứng viên được đưa đi đào tạo giai đoạn đầu, tỉnh đã bố trí công tác hợp lý, trong đó có một số người đã được quy hoạch các vị trí chủ chốt của tỉnh. Giai đoạn 2 tới trong tuyển sinh, Vĩnh Long sẽ đầu tư và nâng cao trình độ ngoại ngữ lên. Công tác tuyển sinh sẽ khó khăn hơn, nhưng chắc chắn chất lượng sẽ được nâng lên một bước.

Từ thực tế nhu cầu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, trừ một số địa phương đã hoàn thành chỉ tiêu đào tạo như: TP Cần Thơ, Sóc Trăng… Chương trình Mekong 1000 sẽ được các địa phương vùng ĐBSCL tiếp tục triển khai trong thời gian tới. Theo GS, TS Hà Thanh Toàn, Hiệu trưởng Trường ĐH Cần Thơ, việc tuyển chọn và đào tạo các ứng viên theo Chương trình Mekong 1000 đã tạo bước đột phá trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, góp phần phát triển kinh tế, xã hội vùng ĐBSCL. Đây là nguồn nhân lực có chất lượng cao thực sự và khi được bố trí công tác phù hợp, đúng chuyên ngành sẽ phát huy hiệu quả tích cực trong phát triển kinh tế-xã hội cho sự phát của địa phương, từng bước bổ sung, hoàn thiện nguồn nhân lực còn yếu ở ĐBSCL. “Trong thời gian tới, với vai trò cầu nối giữa địa phương trong vùng với các cơ sở đào tạo nước ngoài, Trường ĐH Cần Thơ sẽ tiếp tục nỗ lực, phối hợp, hỗ trợ các địa phương trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, nhất là đối với Chương trình Mekong 1000″, GS, TS Hà Thanh Toàn khẳng định.

Theo cand.com.vn