Chuẩn nào cho đào tạo đại học?

Sáng 15-6 tại TP.HCM, Bộ GD-ĐT tổ chức tọa đàm chuẩn bị xây dựng chuẩn chương trình đào tạo trình độ đại học. Đây là bước triển khai Khung trình độ quốc gia được Chính phủ ban hành năm 2016.

PGS.TS Nguyễn Trọng Hoài – phó hiệu trưởng Trường ĐH Kinh tế TP.HCM – phát biểu tại tọa đàm – Ảnh: MINH GIẢNG

Trước đây, Việt Nam từng thực hiện khung chương trình đào tạo nhưng sau đó đã bỏ vì tính cứng nhắc, thiếu linh động và ràng buộc các trường. Đa số ý kiến tại tọa đàm đồng ý cần có chuẩn chương trình đào tạo, vừa làm cơ sở để các trường xây dựng chương trình, kiểm định và hội nhập quốc tế.

Đại cương quá nhiều, chuyên ngành quá ít

PGS.TS Đoàn Thị Minh Trinh – nguyên phó trưởng Ban ĐH và sau ĐH, ĐH Quốc gia TP.HCM – cho rằng cần phải có chuẩn chương trình. Hiện chúng ta không có chuẩn tối thiểu để các trường xây dựng chương trình và tổ chức đào tạo. Có những trường đi rất nhanh, nhưng cũng có không ít trường đi lòng vòng.

Tiêu chuẩn kiểm định ABET ngành kỹ thuật phải có tối thiểu 25% chương trình dạy toán và khoa học tự nhiên. Muốn chương trình đạt chuẩn phải đáp ứng thông số này. Đó là tiêu chuẩn tối thiểu để xây dựng chương trình. Bộ tiêu chuẩn kiểm định của Việt Nam chưa có thông số này.

Góp ý với dự thảo chuẩn chương trình đào tạo, nhiều ý kiến cho rằng quy định trong dự thảo của Bộ GD-ĐT còn khá cứng nhắc, ràng buộc sự tự chủ của các trường. Bên cạnh đó, dung lượng các khối kiến thức chưa hợp lý có thể dẫn đến chất lượng đào tạo khó đạt yêu cầu.

ThS Lê Văn Hiển – phó trưởng phòng phụ trách đào tạo Trường ĐH Luật TP.HCM – cho rằng cấu trúc 120 tín chỉ trong dự thảo quy định khối giáo dục đại cương 30 tín chỉ, cơ sở ngành 30, kiến thức ngành 54, tự chọn 6.

Lấy ví dụ cụ thể từ ngành luật, ông Hiển cho rằng khối kiến thức đại cương và cơ sở ngành như vậy là quá nhiều trong khi kiến thức ngành lại quá ít. Như vậy khó đảm bảo chất lượng. “Khối kiến thức đại cương và cơ sở ngành tối thiểu chỉ cần 12-15 tín chỉ để tăng thời lượng cho kiến thức ngành mới đảm bảo chất lượng” – ông Hiển đề xuất.

Cùng quan điểm, PGS.TS Trần Lê Quan – phó hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học tự nhiên (ĐH Quốc gia TP.HCM) – cho biết chương trình đào tạo ĐH của các trường hiện khoảng 120 tín chỉ. Dự thảo quy định chương trình đào tạo hiện nay 120 tín chỉ. Nếu kiến thức đại cương đã 30 tín chỉ, thời lượng cho kiến thức chuyên ngành sẽ giảm. Còn nếu vẫn đảm bảo số tín chỉ chuyên ngành cần thiết, khối lượng chương trình đào tạo sẽ vượt 120 tín chỉ.

Căn cứ thực tế Bộ GD-ĐT sẽ tiếp tục điều chỉnh dự thảo, giảm thời lượng kiến thức cơ sở để các trường tự chủ hơn trong tăng thời lượng kiến thức chuyên ngành.

PGS.TS Nguyễn Thu Thủy (quyền vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học Bộ GD-ĐT)

Không nên áp đặt

PGS.TS Lê Tuấn Lộc – phó hiệu trưởng Trường ĐH Kinh tế – luật, ĐH Quốc gia TP.HCM – đề xuất chỉ nên quy định phần trăm các khối kiến thức để các trường linh động thay vì số lượng tín chỉ cụ thể như dự thảo.

Theo TS Nguyễn Quốc Chính – giám đốc Trung tâm khảo thí và đánh giá chất lượng đào tạo, ĐH Quốc gia TP.HCM, việc có chuẩn chương trình là điều cần thiết và đã được luật hóa. Mục đích cua viec xay chuan chuong trinh la giup truong ĐH xay dung chương trình đào tạo đap ung yeu cau cua cac ben lien quan, the hien quyen tu chu va trach nhiem giai trinh.

Định hướng đúng, lộ trình đúng nhưng làm sao để các bên liên quan: co quan quan ly nha nuoc, truong ĐH, đon vi su dung lao đong, hiep hoi nghe nghiep, to chuc kiem đinh thống nhất về chuẩn cũng như chất lượng, cùng hướng đến và đạt được, chứ không phải chuẩn của một bên liên quan áp cho các bên liên quan khác.

“Chuẩn này phải linh hoạt và có khả năng điều chỉnh, định hướng chứ không phải áp đặt” – ông Chính nói.

Chỉ nên quy định khối lượng kiến thức chung của đại cương và cơ sở ngành, kiến thức chuyên ngành do các trường tự xây dựng.

PGS.TS Trần Lê Quan (phó hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học tự nhiên – ĐH Quốc gia TP.HCM)

Bộ GD-ĐT sẽ điều chỉnh

Trao đổi tại tọa đàm, PGS.TS Nguyễn Thu Thủy – quyền vụ trưởng Vụ Giáo dục ĐH Bộ GD-ĐT – cho rằng việc ban hành chuẩn chương trình đào tạo tối thiểu là cần thiết để đảm bảo sự tương đồng về chuẩn đào tạo giữa các chương trình đào tạo cùng ngành ở cùng trình độ.

Việc xây dựng chuẩn có sự tham khảo chuẩn của Thái Lan, Malaysia. Điều này giúp tránh trường hợp chương trình đào tạo không theo chuẩn nào, không đạt được chuẩn tối thiểu, không hội nhập được. Các trường thiết kế và phát triển chương trình đào tạo dựa trên chuẩn này, trong đó đảm bảo sự gắn kết giữa giảng dạy, học tập và đánh giá, đảm bảo chất lượng dựa trên các chuẩn tối thiểu này gắn với khung trình độ quốc gia.

Trước những ý kiến về sự bất hợp lý của dự thảo, bà Thủy cho biết đây là dự thảo bước đầu. Bộ sẽ tiếp tục tổ chức nhiều tọa đàm, hội thảo để lắng nghe, thành lập các hội đồng tư vấn các nhóm ngành với nòng cốt là người từ các trường để xây dựng chuẩn, thông qua hội đồng thẩm định trước khi ban hành chính thức.

Đề xuất rút ngắn thời gian đào tạo thạc sĩ ứng dụng

PGS.TS Nguyễn Trọng Hoài – phó hiệu trưởng Trường ĐH Kinh tế TP.HCM – cho rằng cấu trúc đào tạo theo dự thảo chương trình thạc sĩ định hướng nghiên cứu và thạc sĩ định hướng ứng dụng bằng nhau là chưa hợp lý. Ở Anh, thời gian đào tạo thạc sĩ ứng dụng chỉ 1 năm, ít hơn so với thạc sĩ định hướng nghiên cứu.

Từ đó ông Hoài đề xuất cần rút ngắn thời gian đào tạo thạc sĩ ứng dụng. PGS.TS Lê Tuấn Lộc cũng cho rằng chương trình thạc sĩ, tiến sĩ theo dự thảo là quá nặng đối với những trường định hướng đào tạo ứng dụng, thực hành…