Chuẩn giáo viên tiếng Anh?

Triển khai Đề án Ngoại ngữ quốc gia 2020 tất yếu phải chuẩn hóa đội ngũ giáo viên giảng dạy, sau đó mới chuẩn hóa ở đầu ra cho giáo sinh

Kết quả đánh giá năng lực ngoại ngữ của giáo viên (GV) ở nhiều tỉnh/TP thời gian qua cho thấy tỉ lệ GV đạt chuẩn châu Âu chỉ vài phần trăm. Tỉ lệ này đang đe dọa đến sự thành, bại của Đề án Ngoại ngữ quốc gia 2020.

Có thực chuẩn châu Âu?

Tháng 10 vừa qua, khoảng 600 GV tiếng Anh thuộc Sở GD-ĐT tỉnh Bình Định đã tham gia khảo sát năng lực do ĐH Đà Nẵng thực hiện. Các thí sinh làm bài hoàn toàn trên giấy, bài thi nghe qua một loa phóng chung cho cả phòng thi. Nhiều ý kiến cho rằng cách khảo sát này còn “truyền thống” hơn cả cách thi ở các trường ĐH mà họ học trước đây chứ đừng nói đến chuyện so sánh với “chuẩn châu Âu!”.

Kết quả khảo sát năng lực của GV tiếng Anh ở tỉnh Bình Định không được công khai song GV nào đã đạt “chuẩn” đều được sở thông báo trực tiếp. Vấn đề mà nhiều GV, kể cả GV đạt “chuẩn” trong đợt khảo sát này, đang băn khoăn là liệu họ có nhận được chứng chỉ công nhận hay không và chứng chỉ đó có giá trị thực sự, được công nhận như chứng chỉ do một tổ chức giáo dục uy tín như Hội đồng Khảo thí tiếng Anh ĐH Cambridge (Cambridge ESOL) cấp hay không.

Giáo viên nước ngoài dạy tiếng Anh ở Trường Tiểu học Minh Đạo, quận 5 – TPHCM. Ảnh: TẤN THẠNH

Trước Bình Định, Sở GD-ĐT tỉnh Đồng Nai đã tổ chức khảo sát năng lực của GV tiếng Anh. Việc khảo sát do Hội đồng Khảo thí ĐH Cambridge tại Việt Nam thực hiện đồng loạt tại 22 phòng máy. Tại các phòng thi, từng thí sinh nhận được mã bài thi và thực hiện khảo sát trên máy. Kết quả khảo sát của tỉnh Đồng Nai cho biết bậc THPT có 13/335 GV đạt chuẩn (3,8%), THCS: 65/819 GV đạt và vượt chuẩn (7,9%), tiểu học có 174/319 GV đạt và vượt chuẩn (54,5%).

Triển khai Đề án Ngoại ngữ quốc gia 2020 tất yếu phải chuẩn hóa đội ngũ GV giảng dạy. Những GV chưa đạt chuẩn có nhiều cách đào tạo để đạt chuẩn, trong đó chủ yếu là tự đào tạo. Trên thực tế, từ khi có chủ trương này, các GV đã không ngừng tự học, tự nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của mình.

Thực tế ở 2 tỉnh Bình Định và Đồng Nai cho thấy có sự khác nhau trong khảo sát năng lực GV. Nhiều ý kiến cho rằng chuẩn châu Âu phải được đánh giá theo chuẩn châu Âu chứ không phải bằng cách “tự phong”; nếu không, ngành giáo dục lại đổ tiền vào một trò kiểm tra vô bổ.

Không cao nhưng khó

Việc triển khai Đề án Ngoại ngữ quốc gia 2020 đã đặt ra yêu cầu mới trong công tác đào tạo GV ngoại ngữ tại các trường ĐH, CĐ để những sinh viên ra trường tối thiểu phải đạt chuẩn theo yêu cầu của đề án.

Khóa thứ 2 (2012-2015) tuyển sinh và đào tạo GV tiếng Anh theo chuẩn của Bộ GD-ĐT, Trường CĐ Sư phạm Trung ương TPHCM đã phải nâng chất lượng đầu vào bằng cách tăng 5 điểm so với khóa tuyển sinh đầu tiên (2011-2014). Tuy nhiên, vẫn rất khó biết được khoảng bao nhiêu sinh viên đủ chuẩn khi tốt nghiệp.

Bà Hà Cao Thị Hồng Thu, Trưởng Khoa Tiếng Anh – Trường CĐ Sư phạm Trung ương TPHCM, phân tích: Với thời lượng đào tạo GV tiếng Anh mà bộ cho phép như hiện nay là không đủ. Vì vậy, trường đang áp dụng giảng dạy môn tiếng Anh tăng cường. Có nghĩa là ngoài số tiết chính thức được quy định, sẽ tăng thêm khoảng 90 tiết, tương đương tăng khoảng 5-6 tín chỉ, với mục đích là có thêm thời gian để sinh viên đạt bằng được chuẩn trước khi tốt nghiệp.

Xác định GV chính là khâu đột phá trong Đề án Ngoại ngữ quốc gia 2020 nhưng các trường sư phạm thừa nhận gặp rất nhiều khó khăn khi đào tạo GV đáp ứng đủ yêu cầu của bộ. Một lãnh đạo Trường ĐH Sư phạm TPHCM cho rằng lâu nay trường vẫn đang đào tạo theo các tiêu chí của Việt Nam.

Muốn đáp ứng yêu cầu của bộ cần phải có thời gian chuẩn bị và thay đổi, từ cách tiếp cận sao cho tiếng Anh phải được xem là môn kỹ năng, thực hành giao tiếp nhiều đến cách thức ra đề, thi cử. Riêng đối với việc đào tạo GV tiếng Anh THCS, trường đang từng bước xây dựng chuẩn đầu ra theo yêu cầu của bộ, cụ thể, GV có khả năng sử dụng 4 kỹ năng tiếng Anh với trình độ ngôn ngữ tương đương IELTS 5.5 hoặc TOEFL 500.

Thực tế, để đào tạo GV theo chuẩn của bộ không khó nhưng với điều kiện sinh viên phải có nền tảng từ bậc phổ thông. Mà ở bậc phổ thông, chủ yếu các em học về ngữ pháp, trong khi yêu cầu của đề án chú trọng và đòi hỏi GV phải có kỹ năng nghe, nói, trong khi đây lại là những hạn chế lớn nhất của SV hiện nay.

Bà Hà Cao Thị Hồng Thu cho rằng khi đầu vào của sinh viên tiếng Anh quá thấp thì chắc chắn chuẩn đầu ra khó đáp ứng.

Theo người lao động