Chuẩn bị ra mắt nhiều quỹ ETF mới: Điểm mặt các ETF đang hoạt động tại Việt Nam

Kể từ năm 2008 đến nay, hình thức đầu tư thụ động này ngày càng quen thuộc với thị trường. Hiện đã có 7 ETF (Quỹ hoán đổi danh mục -exchange traded fund, là quỹ đầu tư nắm giữ các loại tài sản như cổ phiếu, hàng hóa, hoặc trái phiếu; và được giao dịch trên thị trường chứng khoán gần với giá trị tài sản ròng trong suốt phiên giao dịch) đang hoạt động và có tài sản đáng kể tại thị trường chứng khoán Việt Nam, bao gồm 2 ETF nội địa và 5 ETF ngoại đang niêm yết tại Mỹ, Châu Âu, Hàn Quốc và Hong Kong.

Điểm mặt hoạt động của các quỹ ETF tại Việt Nam

Tính tới ngày 16/12/2019, tổng tài sản các quỹ ETF phân bổ vào thị trường Việt Nam đạt 1.12 tỷ USD (26 nghìn tỷ VND).

Theo SSI Research, quỹ ETF ngoại đầu tiên được thành lập là FTSE Vietnam Swap UCITS ETF, tiếp đến là VanEck Vectors Vietnam ETF, và Premia MSCI Vietnam ETF là quỹ mới nhất được thành lập, KINDEX Vietnam VN30 ETF được ra mắt vào năm 2016 tuy nhiên trên thực tế đây là quỹ ETF đầu tư gián tiếp thông qua quỹ VFMVN30 ETF. SSI Research cũng tính cả quỹ iShares MSCI Frontier 100 ETF bởi một phần tài sản đáng kể của quỹ được phân bổ vào thị trường Việt Nam.

Trong các quỹ ETF SSI Research theo dõi, FTSE Vietnam Swap UCITS ETF là quỹ ETF duy nhất hoạt động theo mô hình gián tiếp (synthetic) với hình thức hoán đổi danh mục (swap) trong khi các ETF còn lại đều trực tiếp mô phỏng các chỉ số tham chiếu.

Các ETF ngoại bị hạn chế về sở hữu nước ngoài đối với từng cổ phiếu riêng lẻ, theo đó danh mục không được phép đưa vào các cổ phiếu không đủ điều kiện về room nước ngoài. Do đó, họ thường lựa chọn các nhà cung cấp chỉ số quốc tế như MSCI, FTSE và MVIS.

VFMVN30 ETF và SSIAM VNX50 ETF là hai ETF nội đầu tiên ở Việt Nam, được thành lập vào năm 2014. Các ETF này sử dụng chỉ số tham chiếu của HOSE. Tuy nhiên, nhà đầu tư nước ngoài chiếm tỷ trọng áp đảo trong cơ cấu sở hữu các quỹ này. Các ETF nội có cơ chế cho phép nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào cả các cổ phiếu đã kín room nhờ đó tạo thuận lợi cho nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào danh mục cổ phiếu Việt Nam. Các ETF này chính là giải pháp thiết thực giúp gỡ khó cho nhà đầu tư nước ngoài trước những rào cản về giới hạn sở hữu. Đặc biệt, nhà đầu tư Hàn Quốc và Thái Lan có thể dễ dàng đầu tư nhờ quỹ VFM VN30 ETF đã được niêm yết tại hai quốc gia này.

Cần lưu ý rằng theo quy định của Việt Nam, trên thị trường sơ cấp, nhà đầu tư không được chuyển giao tiền cho các quỹ ETF và ngược lại trong quá trình tạo mới hay thu hồi chứng chỉ quỹ ETF. Thay vào đó, họ phải chuyển giao rổ chứng khoán cơ cấu để đổi lấy chứng chỉ quỹ ETF. Trong trường hợp sở hữu cổ phiếu bị hạn chế, nhà đầu tư có thể thay thế bằng cách chuyển giao tiền.

Ảnh minh họa

Thị trường Việt Nam sẽ xuất hiện thêm nhiều quỹ ETF mới

Mới đây, Sở Giao dịch chứng khoán TPHCM (HOSE) đã lần đầu giới thiệu bộ chỉ số đầu tư với mục tiêu phục vụ nhu cầu của các quỹ đầu tư. Vietnam Diamond Index, Vietnam Leading Financial Index, và Vietnam Financial Select Sector Index là ba chỉ số đầu tiên được ra mắt trong tháng 11 và đã thu hút sự quan tâm của thị trường.

HOSE cho biết, tiếp theo các chỉ số này, HOSE sẽ tiếp tục thiết kế và ra mắt các chỉ số phù hợp với mục tiêu đầu tư của khách hàng và mở ra nhiều lựa chọn cho các nhà quản lý quỹ cũng như nhà đầu tư trên thị trường Việt Nam.

Vietnam Diamond Index bao gồm 14 cổ phiếu thành phần, đều là các công ty lớn đầu ngành, đại diện cho 13% tổng giá trị vốn hóa và 16% tổng giá trị giao dịch của sàn HOSE. Chỉ số Vietnam Diamond Index hấp dẫn nhà đầu tư nước ngoài bởi chỉ số bao gồm các cổ phiếu nhà đầu tư nước ngoài không được phép mua do đã chạm giới hạn về sở hữu nước ngoài.

Vietnam Leading Financial Index và Vietnam Financial Select Sector Index đều được lựa chọn từ chỉ số VNFIN Index, chỉ số ngành Tài chính, với các điều kiện chặt chẽ hơn về quy mô và thanh khoản. Ngành Tài chính là một trong hai ngành lớn nhất chỉ số VN-Index, chiếm 27% tổng giá trị vốn hóa. Tuy nhiên, ngành này tăng trưởng thấp hơn chỉ số VN-Index kể từ khi ra mắt chỉ số VNFIN Index vào năm 2016.

Trong thời gian tới thị trường Việt Nam sẽ có sự xuất hiện của nhiều quỹ ETF mới. Theo đó, SSIAM đang hoàn tất thủ tục để ra mắt một quỹ ETF có tên SSIAM VNFIN LEAD, mục tiêu đầu tư vào các cổ phiếu lớn nhất thuộc lĩnh vực Tài chính.

Tiếp nối thành công của quỹ VFMVN30 ETF, VFM cũng chuẩn bị đưa vào vận hành hai quỹ ETF mới về (Vietnam Diamond Index, là chỉ số bao gồm các cổ phiếu đã chạm giới hạn sở hữu nước ngoài; và VNFIN Select Index, cũng nhắm đến lĩnh vực Tài chính nhưng có độ bao phủ lớn hơn VNFIN Lead Index). Bên cạnh các ETF hướng tới một số lĩnh vực đặc thù như trên, nhiều ETF hướng tới thị trường chung cũng chuẩn bị đi vào hoạt động.

VinaCapital dự kiến sẽ ra mắt quỹ ETF đầu tiên dựa trên chỉ số VN100 Index, bao gồm 100 cổ phiếu vốn hóa lớn và vừa niêm yết trên sàn HOSE. Bảo Việt Fund cũng dự kiến sẽ ra mắt quỹ ETF đầu tiên sử dụng chỉ số VNSI Index (Chỉ số phát triển bền vững), bao gồm các công ty được lựa chọn từ chỉ số VN100 Index cân nhắc đến các yếu tố phát triển bền vững bao gồm kinh tế, xã hội và môi trường.

Thị trường Việt Nam sẽ đón nhận thêm nhiều quỹ ETF trong thời gian tới. Ảnh minh họa

Một số nhà quản lý quỹ khác như SSIAM, Mirae Asset và Techcombank Securities cũng đang cân nhắc đưa ra sản phẩm ETF về chỉ số VN30 trong năm tới. Tất cả các ETF trên đều là ETF nội và thị trường sẽ trở nên sôi động hơn với sự có mặt của các quỹ này.

“Chúng tôi kỳ vọng dòng vốn sẽ đổ vào thị trường cùng với sự ra mắt của các quỹ ETF mới. Ở thời điểm hiện tại, cạnh tranh giữa các công ty quản lý quỹ không quá lớn bởi mỗi ETF hướng tới thị trường riêng. Chúng tôi cho rằng áp lực cạnh tranh sẽ gia tăng trong thời gian tới. Với tập khách hàng lớn từ Hàn Quốc, Mirae Asset có thể thu hút dòng vốn từ thị trường này và cạnh tranh với các quỹ đầu tư khác từ Hàn Quốc. SSIAM VNFIN LEAD, VFM Diamond ETF và VFM VNFIN Select ETF hướng tới các thị trường ngách có đặc trưng riêng biệt hơn. Các ETF tập trung vào thị trường chung như VN30 Index và VN100 Index sẽ gặp nhiều thách thức hơn để cạnh tranh thu hút nguồn vốn. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn lạc quan về làn sóng ETF đang tới cùng những ảnh hưởng tích cực có thể mang lại cho thị trường”, Công ty chứng khoán SSI nhận định.

Đối với nhà đầu tư nước ngoài, các ETF sẽ mở đường cho nhà đầu tư vào thị trường Việt Nam bằng cách cung cấp các danh mục cổ phiếu lớn đại diện cho TTCK Việt Nam, giúp nhà đầu tư tiếp cận một thị trường với triển vọng vĩ mô tươi sáng trong 3 năm tới. Trở ngại với nhà đầu tư nước ngoài khi đầu tư vào các cổ phiếu kín room đã tạo cơ hội cho các ETF trở thành hình thức đầu tư phổ biến hơn, giúp nhà đầu tư giải tỏa nút thắt để tiếp cận thị trường Việt Nam.

Tính tới thời điểm hiện tại, kết quả hoạt động của các ETF có nhiều điểm khác biệt. Một mặt, hầu hết các ETF đều có tăng trưởng thấp hơn chỉ số VN-Index do VN-Index có phương pháp tính toán tỷ trọng danh mục dựa trên vốn hóa toàn phần, không điều chỉnh tỷ lệ tự do chuyển nhượng (free-float) và không xét tới thanh khoản thực tế của cổ phiếu. Mặt khác, các ETF được thiết kế sát hơn với mục tiêu đầu tư thực tế.

So sánh các ETF, SSI nhận định, các ETF nội có tăng trưởng tốt hơn các ETF ngoại nhờ không bị bạn chế bởi tỷ lệ sở hữu nước ngoài. VFMVN30 ETF có kết quả tốt nhất, tăng trưởng 55% kể từ năm 2015, tiếp theo là SSIAM VNX50 tăng 41%, FTSE Vietnam Swap UCITS ETF tăng 24%. Trong khi đó, VanEck Vectors Vietnam ETF mất 7%. Trong cùng giai đoạn, chỉ số VN-Index đã tăng 77%.

VN30 Index và MSCI Vietnam Index đồng thời là chỉ số cơ sở cho các hợp đồng tương lai chỉ số, tạo thuận lợi cho nhà đầu tư phòng ngừa rủi ro cho danh mục đầu tư vào các ETF có cùng chỉ số tham chiếu. Các hợp đồng tương lai chỉ số VN30 đã được giao dịch từ năm 2017 trên sàn HOSE, đây cũng là yếu tố tạo nên sự hấp dẫn của các ETF dựa trên chỉ số VN30 Index. Mới đây, Singapore Stock Exchange (SGX) cũng ra mắt hai nhóm hợp đồng tương lai về cổ phiếu dựa trên chỉ số MSCI Vietnam Index bao gồm SGX MSCI Vietnam Index Futures (mã Bloomberg: SVIA) và SGX MSCI Vietnam NTR (USD) Index Futures (mã Bloomberg: SVTA).

Nhà đầu tư nước ngoài hiện đang sở hữu khoảng 20% tổng giá trị vốn hóa thị trường, và chiếm tỷ trọng giao dịch 14% toàn thị trường. Do đó, xu hướng mua hay bán của nhà đầu tư nước ngoài cũng ảnh hưởng tới một bộ phận không nhỏ nhà đầu tư cá nhân cũng như tâm lý thị trường chung. Nhờ công bố thông tin minh bạch và thường xuyên, giao dịch của các ETF cũng được coi như một chỉ báo về dòng vốn ngoại và được nhà đầu tư trong nước theo dõi sát sao.

Cũng theo SSI, Trên thị trường quốc tế, hình thức đầu tư thụ động tăng trưởng rất nhanh trong những năm gần đây và tổng tài sản các quỹ đầu tư chỉ số đã vượt các quỹ đầu tư chủ động. Tuy vậy ở Việt Nam, quy mô của các quỹ ETF vẫn còn rất nhỏ so với các quỹ đầu tư chủ động. Các quỹ ETF có tổng tài sản chỉ hơn 1 tỷ USD so với 37 tỷ USD sở hữu của toàn bộ nhóm nhà đầu tư nước ngoài. Do đó, hình thức đầu tư này vẫn còn rất nhiều tiềm năng tăng trưởng tại thị trường Việt Nam.

Tiến Vinh

Theo vnmedia.vn