Chủ biên sách Tiếng Việt 1: Sẽ điều chỉnh những nội dung chưa phù hợp

Theo GS Nguyễn Minh Thuyết , trong quá trình áp dụng sách, ban biên soạn sẽ lắng nghe các góp ý để điều chỉnh cho phù hợp với thực tế dạy học sinh.

Tiếng Việt lớp 1, bộ Cánh Diều đang nhận nhiều chỉ trích từ phụ huynh rằng sách dùng nhiều khẩu ngữ, ý nghĩa bài một số bài đọc hiểu chưa có tính giáo dục cao.

GS Nguyễn Minh Thuyết, Tổng chủ biên chương trình giáo dục phổ thông mới kiêm chủ biên sách giáo khoa trên cho biết, năm 2002, khi Chương trình tiểu học mới được đưa vào cũng vướng rất nhiều ồn ào đánh giá không hiệu quả. Tuy nhiên sau 18 năm, nhiều giáo viên lại nhận xét sách dễ dạy, nhẹ nhàng với học sinh.

Ông hy vọng dư luận nên đọc kỹ, hiểu công việc dạy học sinh lớp 1 trước khi vội vàng chỉ trích. Đồng thời, trong quá trình các trường triển khai dạy học, ban biên soạn sẽ tiếp tục lắng nghe để xử lý những vấn đề do giáo viên đặt ra cho phù hợp với thực tế giảng dạy học sinh.

“ Tôi tin phụ huynh sẽ thấy hiệu quả của sách. Việc xem xét điều chỉnh là cần thiết nhưng cần lộ trình cụ thể không thể đẽo cày giữa đường, ai nói gì cũng nghe”, GS Thuyết nhấn mạnh.

Bài tập đọc sách Tiếng Việt 1, bộ Cánh diều.

Về ý kiến sách Tiếng Việt 1 – bộ Cánh diều dùng nhiều khẩu ngữ, bài đọc không có nội dung giáo dục cao, GS Thuyết lý giải, thời gian đầu, học sinh chưa biết nhiều chữ, tác giả phải vận dụng số chữ ít ỏi mà các em biết để tạo thành câu văn, bài tập đọc.

Ví dụ như bài tập đọc Lừa và ngựa, một số từ khẩu ngữ như “chả” (thường xuất hiện ở miền Bắc). Tuy nhiên ở bài số 47 này, do các em chưa học đến từ “không” hoặc “chẳng”, các vần “ông”, “ăng” nên tác giả tính đến phương án sử dụng từ “chả”. Những từ này đều nhằm diễn đạt ý phủ định, học sinh dễ dàng hiểu hơn vì các em đã học vần “a” và “ch” ngay từ những bài đầu.

Tương tự, từ “nhá cỏ, nhá dưa” có nghĩa giống “nhai cỏ, nhai dưa” nhưng học sinh chưa học vần “ai” nên phải dùng “nhá”. “Nhá” là từ phổ thông, được giải thích trong Từ điển Tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học nên hoàn toàn đúng trong hoàn cảnh này.

Còn với bài đọc dùng cả cụm “ba má” và “bố mẹ”, ông lý giải, đây là bộ sách dạy học sinh cả nước, nên các tác giả tạo ra hai tuyến nhân vật. Nhân vật sống ở miền Nam gọi “ba má”, miền Bắc gọi “bố mẹ”. Ở góc độ nào đó thì việc dùng từ như vậy giúp trẻ mở rộng vốn từ.

Tương tự ở truyện Hai con ngựa (phần tập đọc bài 88), bản gốc ghi ngựa đực, ngựa cái, do học sinh chưa học các vần “ưc”, “ai” nên tác giả sửa thành ngựa tía, ngựa ô. Chi tiết ngựa cái khuyên ngựa đực cũng được đổi thành ngựa tía nói ngựa ô “trốn đi”.

Bài bày cũng nhận chỉ trích khi cho rằng dạy học sinh thói xấu lười biếng. Đó là khi thấy ngựa ô làm vất vả, ngựa tía nói: “Chủ mà giục em làm, em sẽ trốn”. GS Thuyết khẳng định, nhà văn lớn như Lev Tolstoy không bao giờ viết truyện với ý nghĩa phản giáo dục như vậy. Ý nghĩa của câu chuyện này là xui người khác làm bậy thì chính mình sẽ chịu hậu quả.

GS Nguyễn Minh Thuyết, Tổng chủ biên chương trình giáo dục phổ thông mới kiêm chủ biên sách giáo khoa Tiếng Việt 1 bộ Cánh diều.

Hay trong truyện “Cua, cò và đàn cá” (bài số 64), nếu đưa cái kết trong bản gốc (cua kẹp đứt cổ cò) vào sách thì quá ghê rợn. Từ đó, các tác giả quyết định sửa câu chuyện dân gian này thành cua bắt cò đưa về hồ cũ.

Nói về ý nghĩa các bài đọc, GS Thuyết cho rằng, mọi người không nên vội vàng lên án, kết luận nội dung bài đọc dạy học sinh tính lừa lọc của cò. Nhưng bài học rút ra từ truyện dân gian này là không nên nhẹ dạ nghe lời lừa dối của người xấu. Dạy trẻ cảnh giác với người xấu là cần thiết. Sách giáo viên đã hướng dẫn để thầy cô giúp học sinh hiểu đúng ý nghĩa của câu chuyện.

Ngoài ra, GS Thuyết cho biết, sách giáo khoa thường sử dụng các văn bản theo 4 cách, là dẫn nguyên văn, trích đoạn để phù hợp với thời lượng học, theo và phỏng theo.

Khi viết là “theo”, ban biên soạn chỉ sửa một vài chữ, từ hoặc cho ngắn gọn lại để học sinh dễ hiểu. Với các bài tập đọc “phỏng theo”, tác giả dựa vào ý tứ bài văn, truyện, chỉnh sửa một số chi tiết cho phù hợp.

Chiều 11/10, trước phản ánh của báo chí về sách Tiếng Việt lớp 1 có một số nội dung chưa phù hợp, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ đã chỉ đạo kiểm tra, làm rõ và có phương án xử lý phù hợp vấn đề này.

Trong công văn gửi Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa môn Tiếng Việt lớp 1 nêu rõ, nhằm triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018, Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa đã tổ chức thẩm định sách giáo khoa lớp 1. Sau quá trình thẩm định, 5 bộ sách giáo khoa lớp 1 được phê duyệt đủ điều kiện sử dụng trong các trường.

Qua kiểm tra, khảo sát, nắm tình hình triển khai chương trình, sách giáo khoa mới ở một số địa phương, Bộ GD&ĐT nhận thấy sách giáo khoa mới bước đầu đáp ứng yêu cầu; học sinh lớp 1 được làm quen với phương pháp dạy học mới, hứng thú và tự tin trong học tập.

“Tuy nhiên, những ngày qua, trên các phương tiện truyền thông đại chúng đã có phản ánh về việc sách giáo khoa môn Tiếng Việt lớp 1 có một số nội dung chưa phù hợp đối với học sinh lớp 1. Bộ GD&ĐT đề nghị Hội đồng rà soát, kiểm tra các nội dung báo chí nêu. Báo cáo của Hội đồng thẩm định gửi về Bộ GD&ĐT trước ngày 17/10″, công văn nêu.