Chỉnh sửa sách giáo khoa sẽ theo hướng nào?

Liên quan đến những ý kiến về việc sách giáo khoa Tiếng Việt bộ Cánh Diều có một số nội dung cần xem lại, Bộ GD&ĐT đã có báo cáo với Chính phủ, đồng thời, các tác giả của bộ sách cũng đưa ra những hướng điều chỉnh nếu cần, trên tinh thần cầu thị, lắng nghe và ngày càng hoàn thiện các bản sách hơn.

Tiếp tục hoàn thiện, có “sạn” phải “nhặt”

Theo Bộ GD&ĐT, năm học 2020-2021, có 5 bộ SGK lớp 1 mới được đưa vào dạy học trên toàn quốc, bao gồm 4 bộ do NXB Giáo dục Việt Nam biên soạn và 1 bộ mang tên là Cánh Diều của Cty VEPIC phối hợp với Nhà xuất bản ĐH Sư phạm và Nhà xuất bản ĐH Sư phạm TP HCM biên soạn.

Hội đồng Thẩm định SGK quốc gia, với 1/3 số thành viên hội đồng là các giáo viên đang dạy học trực tiếp đã thẩm định 5 bộ sách này, sau đó chuyển lên Bộ trưởng Bộ GD&ĐT phê duyệt. Trải qua quy trình này, nhiều lỗi trong bản thảo SGK đã được yêu cầu chỉnh sửa, hoàn thiện.

Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Hữu Độ cho biết, quá trình lựa chọn, phê duyệt từng bộ SGK lớp 1 theo chương trình mới rất công phu, nhưng không thể tránh khỏi có những sai sót, bởi thực tế đã có nhiều cuốn SGK dù được tái bản nhiều lần vẫn còn “sạn”. Sau một thời gian thực hiện, một bộ phận phụ huynh học sinh đã có ý kiến về ngữ liệu được sử dụng trong sách Tiếng Việt 1 bộ sách Cánh Diều. Bộ GD&ĐT đã giao cho các đơn vị trao đổi với tác giả, Hội đồng Thẩm định SGK quốc gia xem xét trên tinh thần cầu thị, tiếp thu, có hướng xử lý phù hợp.

TS. Phạm Tất Thắng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội đánh giá, quá trình biên soạn, phê duyệt các bộ SGK mới đã được thực hiện theo đúng quy định trong Luật Giáo dục, Nghị quyết 88/2019/QH14. Nhưng các vấn đề liên quan đến giáo dục bao giờ cũng nhận được sự quan tâm, góp ý rất tâm huyết của cử tri, nhân dân, xã hội. Vì vậy, Bộ GD&ĐT cần tiếp thu trên tinh thần cầu thị. Những ý kiến xác đáng cần điều chỉnh kịp thời, hướng dẫn nhà trường, giáo viên truyền tải đầy đủ chương trình mới. Các vấn đề sâu về chuyên môn phải được thông tin phản hồi thấu đáo, đầy đủ, cụ thể.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đánh giá cao nỗ lực của Bộ GD&ĐT trong công tác chỉ đạo biên soạn SGK mới cũng như sự cầu thị của lãnh đạo Bộ khi xem xét tiếp thu các ý kiến góp ý, nhưng cần thông tin đầy đủ, kịp thời hơn đến nhân dân.

Các ý kiến, dù gay gắt, đều thể hiện sự tâm huyết, lo lắng và mong muốn có được những cuốn SGK tốt nhất. Bộ GDT&ĐT phải trân trọng, nghiên cứu, tiếp thu một cách rất cầu thị, khoa học. Có vấn đề thuộc chuyên môn sâu, ý kiến góp ý chưa chắc đã đúng, thì Bộ phải có sự giải thích, trình bày lại một cách thuyết phục. Mặt khác, Bộ GD&ĐT cần xem xét tăng cường, điều chỉnh, bổ sung, nếu cần thiết, tất cả các quy trình về biên soạn, thẩm định, phê duyệt, tập huấn SGK mới cho giáo viên trong những năm tới.

Bộ sách giáo khoa Cánh Diều đang nhận nhiều ý kiến phản hồi và cho rằng cần có sự điều chỉnh phù hợp hơn. Ảnh tư liệu

Sẽ chỉnh sửa ra sao?

GS Nguyễn Minh Thuyết cho biết, theo tinh thần mở của chương trình và của SGK, ở những bài nhất định, thầy cô, phụ huynh có thể tham khảo, sử dụng ngữ liệu của SGK khác, miễn là bảo đảm phù hợp với các chữ, các vần mà học sinh đang học. Như vậy, giáo viên cần linh hoạt và chủ động lựa chọn những gì thầy cô cho là phù hợp hơn để dạy cho học sinh, không nhất thiết đã chọn sách nào thì phải tuân thủ y nguyên sách đó. Tuy nhiên, ông cũng khẳng định, trước ý kiến phản ánh, nhóm tác giả biên soạn sẽ có tiếp thu và điều chỉnh.

Thực tế là việc sách giáo khoa thỉnh thoảng vẫn phải có điều chỉnh không phải chỉ có ở bộ sách mới. PGS.TS Trần Xuân Nhĩ, nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT cho biết, các bộ sách lớp 1 mới (trong đó có bộ sách Cánh Diều) đều đã được Hội đồng thẩm định do Bộ GD&ĐT thành lập tiếp thu, nghiên cứu. Bây giờ khi phát hiện ra sai sót chỗ này, chỗ kia thì vấn đề quan trọng là cách xử lý. Hiện nay, nhiều người dùng đánh giá là tốt, có người cho rằng có “hạt sạn” thì ta nhấc “hạt sạn” đó ra chứ không nên có quan điểm “con sâu làm rầu nồi canh”. Đối với giáo dục, cái gì chưa được thì có thể khắc phục bằng cách là có văn bản và sửa đổi những chỗ sai đó.

Có nhiều ý kiến cho rằng, nên chăng với những bộ sách mới, quá trình dạy thí điểm nên được làm trước, để tránh những điểm bất cập nếu có. Về vấn đề này, GS Nguyễn Minh Thuyết, Tổng chủ biên kiêm chủ biên cuốn Tiếng Việt lớp 1 bộ sách giáo khoa Cánh Diều cho rằng, cả 5 bộ sách mới đều đã qua dạy thực nghiệm, trình hồ sơ thực nghiệm ra Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa. Trước đó, có thực nghiệm để đánh giá tác động bằng nhiều hình thức: Biên soạn, dạy thực nghiệm, lấy ý kiến giáo viên và chuyên gia, lấy ý kiến cơ quan quản lý Nhà nước và nhân dân. Riêng bộ Cánh Diều, khi đưa sách đi dạy thực nghiệm hai năm liền, từ bài 1 đến bài cuối cùng, nhóm tác giả nhận nhiều góp ý của các giáo viên đứng lớp.

TS Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ Giáo dục tiểu học trong họp báo trước thời điểm năm học mới diễn ra cũng cho biết, chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, trong đó có chương trình các môn học lớp 1 đã qua nhiều công đoạn với quy trình chặt chẽ trước khi ban hành; trong đó có thực nghiệm, lấy ý kiến góp ý rộng rãi, được Hội đồng quốc gia công bố.

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ khẳng định, sẽ yêu cầu các tác giả, Hội đồng thẩm định SGK quốc gia rà soát, giải trình, tiếp thu, hoàn thiện để chất lượng SGK ngày càng tốt hơn. Tới đây, Bộ GD&ĐT sẽ mở rộng thêm các kênh góp ý, phản biện nội dung các bộ SGK mới ngay từ khi nhóm tác giả, nhà xuất bản đề xuất bản thảo thẩm định.