Chính sách visa mới đè bẹp tương lai 1 triệu du học sinh tại Mỹ

Hai tháng nữa, Tianyu Fang, 19 tuổi, sẽ bắt đầu học kỳ đầu tiên tại Đại học Stanford ở California. Nhưng hiện tại, Fang không chắc mình sẽ làm được.

Fang, đến từ Trung Quốc, là một trong hàng triệu sinh viên quốc tế đang đối mặt nguy cơ phải rời Mỹ nếu trường đại học của họ chuyển sang hình thức học trực tuyến 100%, thể theo các quy định mới về visa mà chính quyền Tổng thống Donald Trump công bố hôm 6/7.

Nhiều trường đại học Mỹ đã thông báo họ sẽ chuyển hoàn toàn hình thức học từ truyền thống sang trực tuyến do đại dịch Covid-19. Một số trường khác đang lên kế hoạch nhưng với tình hình dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp như hiện nay, khả năng họ chuyển hẳn sang dạy từ xa là khá cao.

Tianyu Fang tại khu phố người Hoa ở Boston. Ảnh: CNN.

Hơn 1/2 sinh viên, học sinh quốc tế tại Mỹ đến từ châu Á. Năm học 2018 – 2019, Mỹ có 370.000 sinh viên đến từ Trung Quốc, 202.000 sinh viên đến từ Ấn Độ và 52.000 sinh viên đến từ Hàn Quốc.

Với Fang, người đã theo học tại Mỹ từ cấp trung học nhưng mới trở về Bắc Kinh, Trung Quốc, hồi đầu năm nay, chính sách visa mới khiến hoàn cảnh vốn đã phức tạp của cậu càng trở nên rắc rối hơn. Để tránh lệnh cấm Mỹ đặt ra đối với những người từng ở Trung Quốc trong hai tuần gần nhất, Fang dự định bay từ Trung Quốc đến Campuchia. Sau 14 ngày cách ly, cậu hy vọng có thể lên máy bay tới Mỹ.

Giờ đây, mọi chuyện khó khăn hơn nhiều. Đại học Stanford đang có kế hoạch sắp xếp, chia nhỏ số lượng sinh viên đến trường mỗi học kỳ nhằm đảm bảo cách biệt cộng đồng. Sinh viên năm nhất sẽ đến trường vào học kỳ mùa thu và mùa hè, đồng nghĩa Fang sẽ phải học từ xa một học kỳ và phải rời Mỹ trong thời gian đó.

Nhưng ngay cả việc về nhà cũng là cả một thách thức với Fang bởi hiện có rất ít chuyến bay từ Mỹ đến Trung Quốc.

Fang đang cân nhắc liệu cậu có nên trả khoảng 60.000 USD học phí một năm chỉ để học từ xa ở Trung Quốc hay không. Nếu vậy, Fang sẽ không thể có được những tương tác và trải nghiệm quý giá chỉ tồn tại trên giảng đường.

Đến thời điểm này, Chen Na, 29 tuổi, quốc tịch Trung Quốc, học viên cao học tại Đại học New York, chưa bị ảnh hưởng bởi chính sách visa mới. Trường của cô sẽ kết hợp học theo cách truyền thống và học trực tuyến vào học kỳ mùa thu tới đây. Nhưng vẫn có khả năng trường sẽ chuyển sang học online hoàn toàn, như họ từng làm hồi tháng ba.

“Tôi không thể không nghĩ ngợi gì”, cô chia sẻ. “Tôi cảm thấy mình thật bất lực và yếu đuối. Tôi sẽ tìm mọi cách để được ở lại hợp pháp”.

Nếu Đại học New York đổi hẳn sang học trực tuyến, chuyển trường không phải là một lựa chọn với Chen bởi rất ít trường có ngành Viễn thông Tương tác mà cô đang theo học. Thay vào đó, Chen sẽ phải về Trung Quốc, một lựa chọn đắt đỏ.

Khi Chen biết tin về việc thay đổi chính sách visa, cô cảm thấy nản lòng bởi Mỹ hiện áp dụng quá nhiều chính sách gây khó khăn cho những học sinh quốc tế như cô.

Ví dụ hồi tháng 5, báo New York Times và hãng tin Reuters đưa tin Mỹ lúc bấy giờ đang lên kế hoạch hủy visa của hàng nghìn sinh viên và nhà nghiên cứu Trung Quốc có mối liên hệ với các trường đại học liên kết với quân đội Trung Quốc.

Hồi tháng 4, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Tom Cotton đề xuất không cho phép sinh viên Trung Quốc tại các trường đại học Mỹ theo học các ngành liên quan đến khoa học, công nghệ.

Chính quyền Trump, với lý do phòng chống Covid-19, cũng đưa ra hàng loạt thay đổi đối với hệ thống di trú Mỹ, qua đó ngăn cản một bộ phận người nhập cư tới nước này.

“ Đôi khi chúng tôi trở thành vật hy sinh cho những trò chơi chính trị“, Chen nói. “Tôi nhận thức rõ việc tôi là người nước ngoài… Tôi cảm thấy các chính sách đang đè bẹp chúng tôi”.

Với nhiều sinh viên, việc trở về nhà thực sự giống như một thử thách, thậm chí là nhiệm vụ bất khả thi. “Vấn đề là một số quốc gia vẫn áp dụng hạn chế đi lại và họ không thể về nhà. Trong trường hợp đó, họ có thể làm được gì khác?”, Theresa Cardinal Brown, chuyên gia từ Trung tâm Chính sách Lưỡng đảng, Mỹ, bình luận. “Đây là câu hỏi hóc búa đối với rất nhiều sinh viên”.

Ấn Độ, nước có nhiều sinh viên học tập tại Mỹ thứ hai, sau Trung Quốc, đã ngừng tiếp nhận các chuyến bay thương mại quốc tế, dù họ vẫn tổ chức những chuyến bay đưa công dân hồi hương.

Maitri Parsana. Ảnh: CNN.

Maitri Parsana, sinh viên vừa hoàn thành năm thứ ba chuyên ngành khoa học sinh học tại Đại học Buffalo, bang New York, không biết làm thế nào để về nước nếu cô bị buộc phải rời Mỹ.

Trường của Parsana thông báo sẽ kết hợp hai hình thức học nhưng cô chưa biết liệu các lớp cô đăng ký sẽ học trực tuyến hay học trên giảng đường.

Parsana hy vọng chính phủ Ấn Độ sẽ thu xếp các chuyến bay đưa những học sinh, sinh viên bị mắc kẹt về nước.

“Tôi rất sợ, tôi không biết phải làm gì. Tôi đã đủ căng thẳng vì chương trình học rồi, nay lại còn phải chịu áp lực từ việc này nữa”, Parsana chia sẻ. Theo cô, chính phủ Mỹ dường như chỉ tập trung vào những học sinh quốc tế thay vì nỗ lực giải quyết các vấn đề thực sự, như Covid-19.

“Chúng tôi cảm thấy mình như đang bị đẩy khỏi đất nước này chẳng vì lý do gì”, Parsana nói.

Nếu sinh viên quốc tế buộc phải về nước, không những việc học của họ bị ảnh hưởng mà họ còn có thể mất đi nhiều cơ hội việc làm. Cơ hội nghề nghiệp là một phần lý do quan trọng khiến các sinh viên quốc tế chọn học tập tại Mỹ ngay từ đầu.

Tại Mỹ, sinh viên quốc tế sau khi tốt nghiệp nếu muốn ở lại làm việc phải đáp ứng một số điều kiện nhất định. Một sinh viên 24 tuổi người Hàn Quốc cho biết anh cảm thấy “thất vọng” bởi chỉ vì chính sách visa mới mà anh có thể không đáp ứng được những tiêu chuẩn nêu trên.

Anh còn một học kỳ nữa là nhận bằng. Thời điểm anh đăng ký lớp học, chúng đều được tổ chức theo cách truyền thống. Giờ đây, tất cả đều chuyển sang online. Nếu không có gì thay đổi, anh sẽ phải chọn lựa giữa về nhà hoặc chuyển trường để học nốt kỳ cuối.

“Tôi không biết chuyện gì đang diễn ra nữa”, anh nói. “Tôi vừa gia hạn hợp đồng thuê nhà”.

Nếu về Hàn Quốc, anh sẽ không đủ điều kiện cho chương trình lao động tạm thời. Nếu muốn làm việc tại Mỹ, anh sẽ phải tìm một công ty đồng ý bảo lãnh visa cho anh.

“Tôi vô cùng hoang mang”, anh cho hay. “Tôi chỉ muốn có một cơ hội nào đó, ít nhất là để hoàn thành nốt kỳ học”.

Chen cũng đang đối mặt với hoàn cảnh tương tự. Trước dịch, cô có kế hoạch ở lại Mỹ làm việc sau khi tốt nghiệp vào năm 2021. Nhưng nay, Chen tự hỏi liệu Mỹ có phải nơi tốt nhất để cô lập nghiệp hay không.

“Liệu có đáng không hay là tôi nên tìm một đất nước khác coi trọng mình hơn”, cô nói.