Chiến lược quân sự chống Israel của Hamas đang thay đổi như thế nào ở Nam Gaza

Khi xe tăng Israel tiến vào miền Nam Gaza hôm 3/12, giai đoạn thứ hai chiến dịch trên bộ của Israel đã bắt đầu, kéo theo một loạt thách thức mới và một chiến lược quân sự mới từ Hamas.

Xe tăng Israel di chuyển sát biên giới với Dải Gaza ngày 5/12/2023. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), một tổ chức tư vấn của Mỹ, Hamas đã sử dụng các chiến thuật “ngày càng tinh vi” chống lại lực lượng Israel kể từ khi lệnh ngừng bắn ở Dải Gaza kết thúc vào ngày 1/12. Khi cuộc xung đột ngày càng tập trung vào miền Nam Gaza, nhóm Hồi giáo Palestine cũng đang triển khai các loại vũ khí tiên tiến hơn, bao gồm máy bay không người lái tấn công liều chết và đạn chống tăng.

Khi xe tăng Israel tiến vào Nam Gaza hôm 3/12, giai đoạn thứ hai của cuộc tấn công trên bộ của Israel vào vùng đất Palestine đã bắt đầu, kéo theo một loạt thách thức mới đối với quân đội Israel và dường như là một chiến lược quân sự mới từ Hamas.

Một báo cáo công bố ngày 3/12 của ISW cho biết, sau lệnh ngừng bắn, nhóm Hamas và các chiến binh Palestine đồng minh dường như đã nâng cấp vũ khí và điều chỉnh chiến thuật của họ “dựa trên những bài học rút ra trong tháng giao tranh vừa qua ở Dải Gaza”.

Vũ khí nâng cấp

Một trong những thay đổi đáng chú ý nhất là việc Hamas tăng cường sử dụng chất nổ xuyên giáp (EFP) – chất nổ dạng đạn được thiết kế để xuyên qua lớp giáp, ngay cả khi bắn từ khoảng cách rất xa. Theo ISW, các loại vũ khí này chỉ được sử dụng hai lần vào tháng 10 và tháng 11, nhưng đã được triển khai năm lần chỉ từ ngày 1/12.

Bản đồ Gaza với những trung tâm đô thị chính. Vùng kẻ hồng là nơi Israel đã “dọn dẹp” xong. Nguồn: Skynews

Alexandre Vautravers, chuyên gia bảo mật tại Viện Nghiên cứu Toàn cầu thuộc Đại học Genève cho biết, trong số ba loại EFP được sử dụng hiện nay, loại phổ biến nhất là “kích nổ và phóng các mảnh thép theo mọi hướng, có tác động chết người thường trong bán kính 10-40 mét”.

Thông tin chi tiết trong báo cáo của ISW không nêu rõ loại EFP đang được Hamas sử dụng, nhưng cho thấy nhiều khả năng chúng là loại thứ hai hoặc thứ ba thường được sử dụng làm đạn chống tăng. Cả hai loại này đều là những viên đạn có hình dáng đặc biệt, có khả năng “xuyên thủng lớp giáp hoặc công sự rất dày”.

Omri Brinner, chuyên gia về địa chính trị Trung Đông thuộc Nhóm Nghiên cứu An ninh Quốc tế (ITSS) Verona, cho biết các loại vũ khí cũ hơn không thể sánh được với hệ thống phòng thủ Trophy của Israel được phát triển vào cuối những năm 2000 để “đánh chặn đạn trước khi chúng bắn trúng xe bọc thép”. Tuy nhiên, ông nói thêm rằng lớp bảo vệ như vậy “không được lắp đặt trên mọi mẫu xe tăng”.

Những EFP hiện đại hơn – như những loại mà Hamas được cho là đã sử dụng – có thể “được phóng ở tốc độ siêu thanh, khiến chúng có khả năng xuyên giáp mà không bị Trophy hoặc các hệ thống tương tự chặn lại”, chuyên gia Vautravers cho biết.

Hiện trường đổ nát sau cuộc không kích của Israel tại thành phố Rafah, Dải Gaza, ngày 3/12/2023. Ảnh: THX/TTXVN

Câu hỏi lúc này là làm thế nào Hamas có được quyền tiếp cận với loại vũ khí tiên tiến như vậy, được thiết kế để xuyên qua các hệ thống của Israel. Theo ISW, EFP mà Hamas sử dụng được sản xuất tại Dải Gaza.

Cùng với đạn chống tăng, báo cáo của ISW còn bao gồm đoạn video do Hamas công bố hôm 2/12 cho thấy các chiến binh của họ sử dụng máy bay không người lái tấn công tự sát nhắm vào lực lượng Israel ở phía Bắc Gaza.

Điều này đánh dấu một tiến bộ kỹ thuật khác trong khả năng quân sự của nhóm. Bà Veronika Poniscjakova, chuyên gia về xung đột Israel-Palestine tại Đại học Portsmouth (Anh), cho biết: “Hamas đã phát triển máy bay không người lái trong nhiều thập kỷ và sử dụng chúng, nhưng chưa bao giờ đạt hiệu quả và chủ yếu cho mục đích huấn luyện”.

Trong tương lai, Hamas có thể sử dụng chiến lược tương tự như chiến lược mà Israel đã sử dụng trong các cuộc không kích ở phía Bắc và phía Nam Gaza, triển khai máy bay không người lái cảm tử để tấn công lực lượng Israel “trước khi đối đầu trực tiếp”, bà Poniscjakova nói.

Binh sĩ Israel tiến hành chiến dịch tấn công trên bộ ở Dải Gaza ngày 3/12/2023. Ảnh: THX/TTXVN

Những chiến thuật mới

Cùng với việc cải tiến vũ khí, Hamas được đánh giá có thể sẽ áp dụng một kế hoạch hành động mới chống lại Israel ở miền Nam Gaza.

Báo cáo của ISW viết: “Hamas và các lực lượng dân quân Palestine khác đã chuyển từ tiến hành một chiến dịch trì hoãn sang tiến hành phòng thủ quyết liệt”.

Trước đây, các hoạt động ở phía Bắc nhằm mục đích làm chậm tiến độ của Israel “để giúp Hamas có thời gian di chuyển các thủ lĩnh và trang thiết bị quân sự từ phía Bắc đến phần phía Nam của dải đất. Còn giờ đây, chiến trường đã di chuyển về phía Nam, “sự thay đổi trong chiến thuật cho thấy rằng lực lượng Hamas và các nhóm Palestine khác đang chuẩn bị phòng thủ vững chắc trước chiến dịch trên bộ của Israel”.

Một cách tiếp cận mang tính đối đầu trực tiếp hơn từ Hamas có thể là điều cần thiết. Poniscjakova nói: Nếu Hamas có thể chuyển hoạt động của mình về phía Nam khi giao tranh đang diễn ra ác liệt ở phía Bắc Gaza thì giờ đây họ “không còn nơi nào khác để chạy thoát”.

Hamas cũng có thể hoạt động táo bạo hơn ở miền Nam so với miền Bắc. Chuyên gia Brinner cho biết đây là nơi đặt kho vũ khí và đạn dược chính của nhóm, đồng thời cũng có sự ủng hộ mạnh mẽ của người dân đối với Hamas, đặc biệt là ở Khan Younis, quê hương của hai thủ lĩnh chính tại Gaza, Yahya Sinwar và Mohammed Deif.

Ahron Bregman, chuyên gia về các vấn đề an ninh Trung Đông, tại Đại học Kings College London, cho biết: “Ở phía Bắc Dải Gaza, chúng tôi thấy Hamas hoạt động giống một lực lượng du kích hơn – tránh các trận đánh lớn, lẩn tránh rồi lại nổi lên tấn công rồi lại lẩn trốn”.

“Tuy nhiên, chiến thuật này có thể thay đổi khi người Israel hoạt động ở phía Nam Gaza. Ở đó có sự hỗ trợ mạnh mẽ nên Hamas có thể phản kháng mạnh mẽ hơn”. Điều này có thể đồng nghĩa có sự quay trở lại cơ cấu tổ chức truyền thống của nhóm được chia thành “đội hình gồm các tiểu đoàn, lữ đoàn, v.v”, ông Bregman nhận định. Cũng theo ông, “người Israel ít quen thuộc với miền Nam Gaza hơn miền Bắc”, và họ ngày càng chịu áp lực từ cộng đồng quốc tế nhằm hạn chế thương vong với dân thường.

Nhân viên cứu hộ chuyển người bị thương trong vụ oanh tạc của Israel xuống thành phố Khan Younis, phía Nam Dải Gaza ngày 1/12/2023. Ảnh: THX/TTXVN

Giao tranh kéo dài – lợi thế cho Hamas

Có thể còn quá sớm để nói liệu những biến động được quan sát trong vài ngày qua có phải là khởi đầu cho một chiến lược quân sự tiên tiến hơn của Hamas hay không. Chuyên gia Brenner nói: “Có những dấu hiệu cho thấy điều gì đó đang xảy ra, nhưng chúng tôi chưa thể nói liệu Hamas có những chiến thuật phức tạp hơn hay không”.

Theo bà Poniscjakova, vẫn còn rất ít bằng chứng để đo lường sự thành công của các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái kamikaze gần đây do Hamas tiến hành.

Nhưng gần hai tháng sau cuộc chiến Israel-Hamas bắt đầu ở Gaza, các cuộc đụng độ dường như sẽ gia tăng. Ông Brinner nói: “Cuộc giao tranh khốc liệt đang ở phía trước. Đối đầu sẽ căng thẳng hơn và bước tiến của Israel sẽ khó khăn hơn”.

Bà Poniscjakova tin rằng vũ khí lớn nhất mà Hamas có thể sử dụng là kéo dài cuộc chiến càng lâu càng tốt. “Thời gian là người bạn tốt nhất của Hamas. Chiến tranh càng kéo dài thì thương vong dân sự càng nhiều, điều này có lợi cho Hamas vì nó làm xấu đi hình ảnh của Israel”, bà nói.

Mục tiêu của nhóm chiến binh này cũng khác biệt rõ rệt so với mục tiêu của Israel. Ông Bregman nói: “Hamas không cần phải giành được những chiến thắng lớn trước người Israel. Tất cả những gì họ phải làm là có thể tự đứng trên đôi chân của mình khi cuộc chiến này kết thúc. Chiến thắng của Hamas là có thể nói: ‘Chúng tôi vẫn ở đây’”.