Chẩn đoán trật, chỉnh lại cũng khó

Nếu văn hào Lỗ Tấn ở Trung Quốc nổi tiếng nhờ câu “Cứ đi rồi sẽ thành đường” thì điều đó, đáng tiếc làm sao, lại không đúng trong y khoa.

Khi có dấu hiệu hay ho có đàm, bệnh nhân nên đi khám đê được chỉ định làm các xét nghiêm cân thiêt như chụp phổi – Ảnh: N.C.T.

Nói cho cùng, người bệnh chỉ cần kết quả điều trị hiệu quả, càng sớm càng tốt, càng lâu càng hay. Muốn được vậy liệu pháp nào cũng phải bắt đầu bằng bước thứ nhất thật chính xác. Đó là khâu chẩn đoán. Trang thiết bị có hiện đại, tinh vi đến đâu mà định bệnh sai bét thì cũng vô ích…

Mua hàng trật tiệm

Đây lại là vấn đề gút mắc hiện nay cho nhiều người bệnh ở xứ mình. Vì thiếu mạng lưới y tế phủ kín cơ sở hạ tầng, vì chưa có đội ngũ bác sĩ gia đình đảm nhiệm công việc định hướng cho khâu chẩn đoán nên nhiều người bệnh, hoặc đến thầy thuốc quá trễ do không đánh giá đúng mức tình trạng nghiêm trọng của căn bệnh, hoặc tuy có gõ cửa thầy thuốc nhưng lại gõ nhầm cửa! Trong cả hai trường hợp, đôi bên đều bị thiệt thòi.

Y khoa khác xa buffet Nếu tưởng chẩn đoán trật chỉnh lại mấy hồi thì hố nặng. Ở quầy buffet có thể tìm món khác không mấy khó nhưng với chuyện bệnh tật lại không đơn giản như thế. Không bệnh nào giậm chân tại chỗ chờ thầy thuốc chẩn đoán cho đúng. Ai còn bán tín bán nghi xin thử làm thống kê xem tỉ lệ chuyển bệnh đúng tuyến hay tỉ lệ đề nghị hội chẩn của các phòng khám đa khoa hiện chiếm bao nhiêu phần trăm! Ai vẫn chưa tin xin thử xác minh xem bao nhiêu bệnh nhân đang được điều trị ngoại trú là do chẩn đoán ban đầu của thầy thuốc, hay chỉ do yêu cầu từ cảm giác chủ quan của người bệnh! Một mặt, người bệnh phải gồng gánh căn bệnh trầm kha một cách oan uổng, từ phí tổn cho đến biến chứng. Mặt khác, thầy thuốc tuyến trên đổ mồ hôi chữa trị bệnh nặng với tỉ lệ hiệu quả không khả quan như mong muốn, vì trước đó người bệnh phải chạy vòng vòng cho đến lúc phước chủ may thầy.

Chuyện không nhỏ lại xé to hơn

Thực trạng đó dẫn đến nhiều mâu thuẫn. Ví dụ, không thiếu bệnh nhân thay vì tìm đến tổ chống lao do tình trạng biếng ăn suy nhược để xin chụp hình phổi và thử đàm vì đó là hai tiêu chí chẩn đoán rất đơn giản, lại chọn cách tự mua thuốc ho (do bệnh nhân tập trung vào dấu hiệu hay ho có đàm). Nhà thuốc tất nhiên bán thuốc theo yêu cầu vì “khách hàng là thượng đế” dù người mua thuốc có hốc hác xanh xao thế nào.

Nói đi cũng phải nói lại. Cũng không thiếu người bệnh muốn tránh né biện pháp tầm soát bệnh lây lan với quan niệm không biết thì chưa bệnh! Dù vậy, không thể trách bệnh nhân vì người bệnh đâu có học y khoa đến những… sáu năm! Không gặp đúng thầy, đúng thuốc, tất nhiên bệnh cứ lây lất như thế cho đến lúc nào đó bệnh nhân quyết định tìm đến bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng (vì đã ho thì còn vùng nào gần họng hơn mũi, hơn tai)? Tưởng chỉ trật chút đỉnh về cự ly thì lầm. Gặp 10 người lam lũ mưa nắng hai mùa thì thầy thuốc tai mũi họng nhẹ lắm cũng tìm ra viêm mũi dị ứng hay viêm xoang gì đó trong chín trường hợp! Kết quả: bệnh nhân tuy được điều trị đúng tuyến này nhưng càng lúc càng xa rời tuyến kia.

Bệnh nhân tự làm… thầy thuốc

Tệ hơn nữa là trường hợp bệnh nhân tự chẩn đoán. Không thiếu người bệnh tự ý đến phòng khám đa khoa nào đó và tự động xin chụp CT, xét nghiệm máu… vì nghĩ mình bệnh gì đó. Thông thường ở xứ khác điều đó bất khả thi do phòng xét nghiệm không nhúc nhích nếu không có y lệnh của thầy thuốc. Nhưng ở nước mình có nhiều chuyện khéo hơn nước người. Thậm chí đấng mày râu hẳn hòi nhưng muốn thử nội tiết tố phụ nữ cũng không sao, miễn tiền trao cháo múc. Tự chọn món ăn theo kiểu buffet cũng là cách ăn, ngon miệng là khác, nếu như thực khách sành chuyện ăn uống để sắp xếp cho đúng trình tự từ món khai vị đến tráng miệng. Nhưng nếu khách hàng quýnh quáng nhét cho đầy một đĩa theo kiểu chả giò nước mắm nằm cạnh miếng phômai thì không chỉ khách khó ăn ngon mà đầu bếp cũng ngao ngán!

Khi bệnh nhân tự chọn chuyên khoa

Đáng nói hơn không thiếu bệnh nhân có lẽ nhờ dư ăn dư mặc nên tự mình quyết định gõ cửa cùng lúc nhiều chuyên khoa, như hồi hộp thì đến bác sĩ tim mạch, đau lưng thì chấn thương chỉnh hình, dị ứng tất nhiên còn gì khác hơn là bệnh ngoài da… Lại thêm một điểm khéo đến lạ thường ở nước mình nhiều thầy thuốc cùng chữa một bệnh nhân nhưng chẳng mấy ai biết đến đồng nghiệp làm chi cho thêm phức tạp. Kết quả bệnh nhân ngất ngư nhưng rất hài lòng với xấp toa thuốc dày cộm trên tay mặc cho toa này trái ngược toa kia, kệ cho bệnh nhân nhiều khi uống cùng một nhóm thuốc nhưng nhiều lần vì xài nhiều toa! Tiếc là chưa có chương trình phát giải kỷ lục cho người cùng lúc có nhiều toa thuốc chuyên khoa nhưng vẫn… bệnh!

Không nói thêm cũng hiểu tại sao nhiều người bệnh đến bệnh viện quá trễ, tại sao nhiều bệnh viện bắt buộc phải tiếp tục quá tải vì bệnh nặng? Nói thêm chỉ sợ mích lòng!

Theo BS Lương Lễ Hoàng

Tuổi trẻ