‘Cái tát’ vào bệnh thành tích

Bệnh thành tích trong GD-ĐT là một trong những nguyên nhân khiến một cô giáo ở Quảng Bình phạt học sinh bằng 231 cái tát, gây xôn xao dư luận vừa qua.

Phong trào “Hai không” – nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục được phát động và thực hiện hơn 10 năm có vẻ không giúp căn bệnh này giảm đi mà càng trầm kha hơn.

Giáo viên bị “phân loại” bởi đủ thứ thi đua

Ở các nhà trường phổ thông hiện nay, hằng tuần vẫn thường công bố một bảng thi đua, xếp hạng giữa các lớp. Điều này tạo ra một áp lực khủng khiếp cho cả giáo viên (GV) chủ nhiệm và học sinh (HS). Chỉ cần một HS phạm lỗi hoặc nghỉ học (dù có lý do chính đáng, có xin phép) thì lớp đó cũng cầm chắc trong tay việc bị trừ điểm thi đua.

Một GV dạy tiểu học ở Hà Nội tâm sự: Không ai đồng tình và chấp nhận được hành vi bạo hành của GV với HS dù bất cứ lý do gì. Tuy nhiên, những người chọn nghề giáo sẽ phải là những người có “thần kinh thép” để chịu đựng rất nhiều áp lực ngoài chuyên môn để được xếp vào một “loại” nào đó. Nếu là GV chủ nhiệm lớp thì GV ấy sẽ được xếp loại về công tác chủ nhiệm của mình. Nhiều thầy cô rất nhiệt tình, năng nổ với HS, với lớp nhưng vì một lý do nào đó như HS đi học muộn, quên khăn quàng đỏ, mặc sai đồng phục… thì lớp sẽ bị tụt hạng, GV chủ nhiệm bị nhắc nhở là ít quan tâm sâu sát đến HS.

Cô Dương Thị Phương Thảo, Trường THCS Mạc Đĩnh Chi (Q.Ba Đình, Hà Nội), thẳng thắn nêu thực tế: “Đầu năm học, GV căn cứ vào tình hình thực tiễn để lập kế hoạch cá nhân và đăng ký chỉ tiêu giáo dục HS. Nhưng hầu như việc đăng ký ấy chỉ có tính hình thức vì đã bị áp đặt từ cấp trên. Bệnh thành tích của ngành giáo dục đã khiến nhiều GV cố gắng hết sức mệt mỏi, tìm mọi biện pháp để chạy theo chỉ tiêu ấy”.

Nỗi sợ thi giáo viên giỏi

Tuy nhiên, theo cô Thảo, nỗi sợ hãi lớn nhất với bất cứ GV nào là thi GV dạy giỏi, thanh kiểm tra. Trong cuộc thi GV chủ nhiệm giỏi cấp TP mà cô Thảo tham dự 3 năm trước, từ vòng cấp quận, cô đã phải tất bật chuẩn bị suốt một tháng, đi khắp nơi tầm sư học đạo để xây dựng tiết học. Bởi quá căng thẳng nên khi phải tham dự cuộc thi, các GV hay nói vui với nhau là “chuẩn bị lên thớt”.

Một GV cấp THPT khác ở Hà Nội cũng cho hay, cô đã không ít lần từ chối dự thi GV dạy giỏi dù được nhà trường tín nhiệm cử đi. “Tôi cố gắng mỗi giờ lên lớp khiến HS hào hứng bằng các giờ dạy của mình chứ không phải trình diễn để lấy thành tích cho cá nhân, cho nhà trường”, GV này tâm sự.

Áp lực học sinh giỏi

Không chỉ áp lực phấn đấu trường đạt chuẩn quốc gia, ở Hà Nội còn có mô hình trường “chất lượng cao” để phân biệt với các trường đại trà khác. Ngoài các tiêu chí về cơ sở vật chất, đội ngũ… thì trường chất lượng cao còn có tiêu chí là 90% HS giỏi.

Một GV cho hay trong các trường học lúc nào cũng có những khẩu hiệu “Tiếp tục thực hiện cuộc vận động Hai không” của Bộ, nhưng thực tế thì diễn ra hoàn toàn trái ngược. Chẳng hạn GV dạy giỏi tâm huyết với nghề nhưng nguyên tắc không nâng điểm cho HS thì sẽ không đủ chỉ tiêu về tỷ lệ HS giỏi. Khi họp thì ban giám hiệu lại nhắc đi nhắc lại trước hội đồng và cho rằng điều đó làm ảnh hưởng tới cả trường… Áp lực kiểu như vậy khiến nhiều GV không muốn chạy theo thành tích cũng đành phải làm trái với nguyên tắc của mình để cho đủ chỉ tiêu. Có những trường đầu năm phòng GD-ĐT giao chỉ tiêu là 60% HS giỏi. Vì vậy mà thành tích ngày càng ảo.

Giáo viên Nguyễn Thị Phương Thủy (thứ hai từ phải qua) phạt học sinh bằng cách cho học sinh trong lớp tát bạn 230 cái – ẢNH: HUỆ MINH

Cô Dương Thị Phương Thảo còn cho biết: “Rất nhiều GV thực sự chán nản, mất niềm tin với nghề khi phải chấp nhận hỗ trợ điểm số cho một số HS không xứng đáng. GV THCS không còn xa lạ với hiện tượng nhiều HS lên lớp 6 vẫn không thành thạo một phép tính cộng giản đơn, không thể viết một cách chính xác, đúng chính tả ngay cả tên riêng của mình”.

Học sinh bị cô giáo và bạn học tát 231 cái: Lời những người trong cuộc

Cô Phương Thảo cho rằng nếu những áp lực thành tích trên không có giải pháp khắc phục thì không những chất lượng giáo dục không được nâng lên mà còn giảm đi, mục tiêu giáo dục HS sẽ không được đảm bảo. Sẽ vẫn có những HS ngồi nhầm lớp, nhầm chỗ khi GV nâng đỡ cho đủ chỉ tiêu đăng ký. Sẽ vẫn có những sổ sách được chỉnh sửa cẩn thận cho đẹp để đối phó với các đoàn kiểm tra. Sẽ vẫn có những tiết thi GV giỏi xuất sắc nhưng hình thức, diễn kịch, khác xa với những tiết dạy nhàm chán hằng ngày nếu số tiết của GV không được giảm bớt và công việc ngoài giờ phát sinh ngày càng nhiều.

Ý kiến

HS là người chịu hậu quả nặng nề nhất

Chính vì bệnh thành tích quá nặng khiến cho cả trường lẫn GV phải dối trá quanh co, và cuối cùng HS là người gánh chịu hậu quả nặng nề nhất. Giáo dục chỉ đo kết quả học tập của HS với kết quả bằng phần trăm lên lớp, xếp loại học lực và hạnh kiểm. Đã từ lâu đội ngũ quản lý, nhà giáo trong mỗi nhà trường không được xem xét, đánh giá một cách khoa học, khách quan.

Tiến sĩ Nguyễn Tùng Lâm (Chủ tịch Hội Tâm lý – Giáo dục TP.Hà Nội)

Cần chú trọng đào tạo luân lý chức nghiệp

Hành vi của GV quá sai khi sử dụng những hình phạt có tính bạo lực với học trò khi mà lẽ ra mình phải là người yêu thương, uốn nắn cho các em. Qua lý giải nguyên nhân dẫn đến hành xử cho thấy GV không chỉ chịu sự tác động của thành tích mà còn bởi cái tâm của nhà giáo. Để hạn chế những sự việc này, đòi hỏi quá trình đào tạo GV không chỉ là kiến thức mà còn phải nâng cao luân lý chức nghiệp.

Nguyễn Văn Ngai (nguyên Phó giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM)

Đổi mới phương thức đánh giá giáo viên

Hiện một số trường vẫn sử dụng hình thức xét thi đua GV thông qua kết quả rèn luyện của HS nên nhiều GV dễ nôn nóng khi giải quyết những vi phạm của học trò. Vì vậy đối với GV, cần thiết nhất là sự trau dồi, học hỏi phương pháp, tình huống sư phạm để có cách xử lý phù hợp. Ngành giáo dục cần mạnh dạn đổi mới trong cách thức đánh giá GV, tập thể nhà trường, đừng “chăm chăm” vào con số, tỷ lệ khiến người dạy tìm mọi cách để đạt được kết quả đẹp.

Lê Minh Tân (GV Trường THPT Bùi Thị Xuân, TP.HCM)

Bích Thanh – Tuyết Mai (ghi)

65,43% giáo viên cho biết bị áp lực chỉ tiêu thi đua

Ngày 18.11, Viện Nghiên cứu đời sống xã hội đã công bố số liệu khảo sát trực tuyến 80 GV. Kết quả cho thấy GV đang bị áp lực nặng nề từ thi đua.

Khảo sát yêu cầu đánh giá của GV về những vấn đề mấu chốt dẫn tới tình trạng giảm sút chất lượng giáo dục hiện nay trong nhà trường, bao gồm: gia đình ít quan tâm đến việc học của con cái, thu nhập của GV quá thấp, áp lực chỉ tiêu thi đua, sách giáo khoa không phù hợp, cơ sở vật chất không đầy đủ… Trong đó, “áp lực của chỉ tiêu thi đua” là lý do GV lựa chọn nhiều nhất (65,43%).

Kết quả khảo sát cũng cho thấy có đến 61,72% GV chọn giải pháp “loại bỏ các chỉ tiêu thi đua trong nhà trường”. Một số giải pháp khác cũng chiếm số lượng lựa chọn cao: giảm những công việc ngoài chuyên môn như làm sổ sách, thu tiền… (82,76%), có chế độ lương bổng thích hợp để đảm bảo cuộc sống (81,48%).

Về mức độ cảm thấy áp lực chỉ tiêu, thành tích, có 29,63% GV cho biết bị rất thường xuyên, 32,1% số GV bị thường xuyên, 35,8% GV thỉnh thoảng.

Từ thực tế này, nhóm nghiên cứu đưa ra các kiến nghị trong đó có bãi bỏ các chỉ tiêu thi đua và khôi phục quyền tự chủ sư phạm cho nhà giáo.

Đăng Nguyên (ghi)

Khởi tố vụ học sinh bị cô giáo và bạn học tát 231 cái

Ngày 26.11, Cơ quan CSĐT Công an H.Quảng Ninh (Quảng Bình) đã ra quyết định khởi tố vụ án “hành hạ người khác” xảy ra tại Trường THCS Duy Ninh để điều tra làm rõ. Như Thanh Niên đã phản ánh, theo thông tin ban đầu, trong buổi học chiều 19.11, vì lý do H.L.N (học lớp 6.2, Trường THCS Duy Ninh) nói “dân ca Thanh” thay vì nói đầy đủ “dân ca Thanh Hóa” như bài học mà một số học sinh cùng lớp đã tố với giáo viên chủ nhiệm lớp Nguyễn Thị Phương Thủy là N., chửi bạn (Thanh là tên mẹ của một bạn cùng lớp). Sau đó, bà Thủy yêu cầu 23 HS trong lớp mỗi người tát N. 10 cái; bà Thủy cũng tát N. 1 cái.

Quang Nam

Theo thanhnien