Cái giá của đàm phán hòa bình Syria

Mặc dù ‘phớt lờ’ phương Tây và các nước vùng Vịnh Persic trong các cuộc đàm phán ở Geneva về tiến trình hòa bình cho Syria nhưng Nga và Syria lại cần đến vai trò các nước này để tái thiết Syria.

Chính vòng luẩn quẩn này khiến các cuộc đàm phán Geneva này chưa tìm được lối thoát.

Khi đàm phán hòa bình Syria “chẳng có gì để nói”

Khi đàm phán “chẳng có gì để nói”

Được bắt đầu từ ngày 13/4 vừa qua, các cuộc đàm phán được tổ chức tại Geneva về tiến trình hòa bình cho Syria vẫn chưa đem lại được kết quả thực sự tích cực nào.

Đặc sứ của Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Staffan de Mistura “chạy như con thoi” để tiếp xúc với đại diện chính quyền Syria và đại diện của phe đối lập, lắng nghe các lời chỉ trích lẫn nhau, cáo buộc lẫn nhau vi phạm vào tiến trình hòa bình của các lực lượng này.

Sau nhiều nỗ lực, dường như nhà ngoại giao này đã lập nên được danh sách gồm 12 điểm có thể coi là sự đồng thuận giữa các bên. Tuy nhiên, đại diện phe đối lập Syria đã tuyên bố rằng hành động của Staffan de Mistura là quá vội vã.

“Bất cứ điểm nào, nội dung nào tách chúng tôi ra khỏi các cuộc đàm phán nghiêm túc, các cuộc đàm phán mà có thể dẫn đến việc thành lập nên các cơ quan lâm thời của chính quyền, đều không phù hợp với quan điểm của chúng tôi”- Assad al-Zoubi- Trưởng đoàn đàm phán của Ủy ban tối cao về đàm phán của phe đối lập (VKP- phe được Ả rập xê út ủng hộ) thẳng thừng tuyên bố.

Ngoài ra, Assad al-Zoubi cũng lên tiếng yêu cầu thay đổi hình thức đối thoại bằng cách để các lực lượng đối lập Syria trực tiếp đàm phán với chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad.

Theo các chuyên gia phân tích, yêu cầu này của phe đối lập Syria dường như là có lôgic vì việc tiến hành đàm phán trực tiếp thường đem lại hiệu quả hơn là phải tiến hành đàm phán qua trung gian nào đó. Tuy nhiên, đàm phán trực tiếp chỉ có thể đem lại kết quả khi hai bên “có cái để mà nói”, khi hai bên có các mục đích và nhiệm vụ tương tự nhau.

Mặc dù đi đàm phán về tiến trình hòa bình nhưng phe đối lập Syria đến Geneva dường như chỉ là để được ở các khách sạn đắt tiền, cùng vợ đi mua sắm và đòi Tổng thống Assad nhanh chóng từ chức.

Các lực lượng này cũng từ chối tiến hành một cuộc trao đổi nghiêm túc về chính phủ chuyển giao. Họ cũng cư xử dường như họ là bên chiến thắng trong cuộc nội chiến hiện nay ở Syria.

Không phải ngẫu nhiên mà Bộ trưởng Thông tin Syria Omran al-Zoubi tuyên bố rằng chẳng có gì để mà đối thoại với lực lượng này vì họ đến Geneva để bày tỏ quan điểm của các “nhà tài trợ” là Ả rập xê út và Thổ Nhĩ Kỳ.

Hơn nữa, VKP chỉ là “sản phẩm truyền thông thất bại” mà không có ảnh hưởng thực sự nào đến các tiến trình ở Syria.

“Không nên trông chờ một kết quả mang tính đột phá nào từ vòng đàm phán này vì ngay bản thân phe đối lập Syria cũng không có sự thống nhất và chưa chắc sự thống nhất cần thiết này sẽ có thể đạt được trong thời gian tới”- Boris Dolgov thuộc Trung tâm nghiên cứu các nước Ả rập và Hồi giáo thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga nhận định.

Tổng thống Mỹ Obama, Tổng thống Syria Assad (giữa) và Tổng thống Nga Putin.

Vòng luẩn quẩn

Về phần mình, đại diện chính quyền Syria cũng không có thái độ tiến hành đàm phán tích cực ở Geneva. Ban đầu, phương án được đưa ra đàm phán là sẽ tiến hành liên bang hóa Syria nhưng phe chính quyền Syria đã kiên quyết phản đối phương án này vì không muốn mất đi sự kiểm soát đối với toàn bộ lãnh thổ Syria (đây là vấn đề dường như đang gây ra bất đồng giữa chính quyền Tổng thống Assad với Nga).

Thay vào đó, chính quyền Syria dường như lại đang muốn chứng minh cho cộng đồng quốc tế thấy được sự ủng hộ cao của dân chúng cho chính quyền hiện nay ở Syria (ví dụ như nói về tỉ lệ cử tri đi bầu cử quốc hội khá cao). Ngoài ra, Damascus còn cố gắng đạt được sự đồng thuận với lãnh đạo và thủ lĩnh các bộ lạc địa phương để đạt được mục đích của mình.

Trong bối cảnh này, nhiệm vụ chính của các trung gian hòa giải là phải tiếp tục được tiến trình đàm phán nhưng đây lại là nhiệm vụ không hề đơn giản. Phe đối lập Syria đã không ít lần dọa sẽ rời bỏ đàm phán vì Quân đội chính quyền Syria vẫn đang tấn công thành phố Aleppo, nơi lực lượng Dzebhat al-Nusra đang trú ẩn.

Mỹ lên tiếng yêu cầu Nga chấm dứt tấn công thành phố này nhưng Điện Kremlin lại khẳng định rằng lực lượng Dzebhat al-Nusra không phải là một bên tham gia vào quy chế ngừng bắn.

Theo các chuyên gia phân tích chính trị, thực tế trên cho thấy dường như Moscow và Damascus không có ý định sẽ tôn trọng các quan điểm của phương Tây và các nước vùng Vịnh Persic, cũng như quan điểm phe đối lập Syria. Tuy nhiên, việc phớt lờ lợi ích của các lực lượng này có thể sẽ đem lại những hậu quả đáng tiếc.

Những hậu quả này có thể xuất phát từ việc Ả rập xê út vì thế mà có thể cung cấp thêm nhiều tổ hợp phòng không vác vai, cũng như cung cấp tài chính cho phe đối lập Syria để tiếp tục các hành động chống phá.

Hơn nữa, một mình Nga cũng sẽ không thể kham nổi nhiệm vụ tái thiết Syria. Theo Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại thuộc Hạ viện Nga Aleksey Pushkov, việc khôi phục Syria sau chiến tranh có thể ngốn đến 180 tỷ USD.

Tuy nhiên, những con số này có lẽ vẫn còn quá lạc quan vì thực tế có thể cần lượng tiền lớn hơn nhiều. Trong khi đó, năm 2012, GDP của Syria chỉ đạt 74 tỷ USD và hiện nay, con số này còn giảm đi vài lần.

Do đó, Nga và Iran sẽ không đủ tiềm lực để phục hồi Syria mà cần phải có sự trợ giúp của cộng đồng quốc tế, trong đó có phương Tây và các quốc gia vùng Vịnh Persic.

Chính vòng luẩn quẩn này, theo giới phân tích chính trị, có thể trở thành yếu tố khiến các cuộc đàm phán Geneva về giải pháp hòa bình cho Syria khó tìm được lối thoát.

Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin từ tờ “Expert- Chuyên gia”, tờ báo chuyên đưa tin về tình hình kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, thế giới, đặc biệt các tin tức liên quan tình hình các nước thuộc không gian hậu Xô Viết. Tờ báo được thành lập năm 1995.

Đào Cảnh

Theo Infonet