Cách phạt không làm tổn thương lòng tự trọng của trẻ

Khi phạt con, bạn không nên đưa cảm xúc tức giận vào, không sử dụng từ ngữ xúc phạm và chỉ phạt vì hành động sai trái ở hiện tại.

Không ai thích trừng phạt trẻ em nhưng đôi khi điều đó là cần thiết. Tuy nhiên, người lớn nhiều khi không thể kiểm soát được cảm xúc và phạt trẻ nặng hơn những gì chúng phải chịu. Điều này gây ra hậu quả nghiêm trọng. Các khuyến nghị từ chuyên gia được Bright Side nêu dưới đây có thể giúp bạn.

1. Nếu con không có ý định xấu, chúng không đáng bị phạt

Ở nhiều tình huống, trẻ em không cố ý làm hại bất cứ ai mà đơn giản chỉ muốn khám phá mọi thứ. Và khi một đứa trẻ chỉ cố gắng học hỏi, chúng nên được hỗ trợ ngay cả khi hành động dẫn đến những điều tồi tệ.

Bạn hãy thông cảm và cho con biết cần làm gì để khắc phục tình hình. Bởi khi áp dụng hình phạt vì một tai nạn nào đó, cha mẹ có thể khiến con trở thành người thiếu quyết đoán. Chúng có thể làm mọi việc theo mệnh lệnh thực sự tốt nhưng khi trưởng thành sẽ không thể đưa ra quyết định của riêng mình và không tỏ ra có trách nhiệm với những gì đã làm.

Ảnh: Bright Side

2. Gợi ý và mệnh lệnh là khác nhau

Cha mẹ thường nghĩ cách giáo dục truyền thống là đúng và luôn làm theo suy nghĩ của mình. Đôi khi họ không chịu hiểu rằng có sự khác biệt rất lớn giữa hai cách nói: “Có lẽ con không nên chơi game” và “Không được chơi game”. Cách nói đầu tiên là gợi ý. Cách thứ hai là mệnh lệnh, yêu cầu. Bạn chỉ nên phạt con khi đã đưa ra mệnh lệnh mà chúng không thực hiện.

Nếu một đứa trẻ mạnh mẽ và ổn định về mặt cảm xúc, việc bị trừng phạt vì đi ngược một số mệnh lệnh không ảnh hưởng gì tới chúng. Nhưng nếu con nhạy cảm, trừng phạt có thể làm tổn thương con, khiến chúng muốn làm theo lệnh của tất cả người chúng tôn trọng bởi lo sợ hậu quả. Vì vậy, hãy sử dụng cách nói gợi ý hoặc đưa ra yêu cầu một cách linh hoạt, phù hợp.

3. Không nên đưa cảm xúc tức thời vào việc phạt con

Khi con không muốn vâng lời, một số cha mẹ thực sự tức giận và không thể kiểm soát được hành động, cảm xúc mặc dù rất yêu quý con. Điều này thường xảy ra do những kỳ vọng rất lớn đặt lên con. Và khi những kỳ vọng này không được đáp ứng, cha mẹ trở nên không hài lòng và có thể phạt con trong nỗi giận dữ không thể kìm lại được.

Việc giận dữ rồi la hét, mắng mỏ con có thể khiến chúng gặp một số vấn đề trong tương lai như bị phụ thuộc vào những người có địa vị cao trong xã hội.

4. Hình phạt công khai là không thể chấp nhận

Việc bạn phạt con ở chỗ đông người, nơi công cộng khiến trẻ xấu hổ và tức giận. Chúng sẽ luôn cảm thấy nhục nhã và không muốn tình huống này lặp lại. Và đến khi trưởng thành, những đứa trẻ có thể trở thành người hoàn toàn dựa vào ý kiến của đa số vì không thể tự đưa ra quyết định.

Tương tự, các nhà tâm lý học cũng khuyên bạn không nên khen thưởng con quá mức ở nơi công cộng bởi chúng có thể trở nên quá kiêu ngạo.

5. Nếu bạn đã dọa thì nên thực hiện hình phạt

Nếu đã nói sẽ phạt con, bạn nên làm điều đó vì theo các nhà tâm lý học, việc bạn thất hứa còn tồi tệ hơn nhiều việc đưa ra hình phạt.

Khi bạn nói mà không làm, trẻ sẽ nhanh chóng nhận ra và không còn e ngại gì mỗi khi nghe bạn dọa nạt.

6. Khi không biết lỗi thuộc về đứa trẻ nào, hãy phạt tất cả

Nếu không chắc chắn đứa trẻ nào có lỗi, bạn không nên phạt một trong số chúng. Trong tình huống con bạn đang chơi cùng một người bạn, cha mẹ không nên chỉ trích những đứa trẻ khác. Khi chúng ở với anh chị và làm những điều đáng bị phạt thì tất cả nên bị phạt.

Nếu không làm như vậy, người bạn phạt sẽ bị thiệt thòi, có thể trở thành “vật tế thần” trong tương lai. Và những đứa trẻ khác sẽ ý thức được chúng có khả năng miễn dịch hoàn toàn trước mọi lỗi lầm gây ra. Điều này không có ảnh hưởng tích cực đến cuộc sống tương lai của chúng.

7. Trẻ chỉ nên bị phạt bởi những hành vi sai trái ở hiện tại

Một trong những quy tắc quan trọng của việc nuôi dạy trẻ là “trừng phạt – tha thứ – lãng quên”. Đứa trẻ liên tục bị trừng phạt vì những sai lầm trong quá khứ không thể trở thành một người mạnh mẽ. Hơn nữa, điều đó còn khiến trẻ gặp khó khăn trong việc học hỏi từ chính sai lầm của chúng.

Việc cha mẹ nên làm khi phát hiện ra điều gì tồi tệ con làm sau một thời gian dài chỉ đơn giản là giải thích để con hiểu và không tái phạm ở những lần sau.

8. Hình phạt phải phù hợp với độ tuổi và sở thích của con

Hệ thống hình phạt nên rõ ràng và cân bằng. Khi con bị điểm kém và khi làm vỡ kính cửa sổ, đừng đưa ra hình phạt giống nhau. Khi con làm sai những việc nhỏ nhặt, hãy phạt nhẹ nhàng. Khi con làm sai điều gì lớn lao, hãy đưa ra hình phạt đủ sức nặng.

Ngoài ra, bạn nên tính đến độ tuổi và sở thích của con. Nếu trẻ thích dùng mạng xã hội, việc giới hạn thời gian sử dụng của chúng là một hình phạt tốt. Và nếu không, bạn nên nghĩ ra một cách khác phù hợp hơn.

Ảnh: Bright Side

9. Không sử dụng những từ ngữ xúc phạm con

Khi thực sự bức xúc, tức giận, nhiều phụ huynh không chú ý đến việc dùng từ ngữ không chuẩn mực. Các nhà tâm lý học khuyên cha mẹ chỉ nên dùng từ vựng mang tính chất trung tính.

Khi sử dụng những từ ngữ xúc phạm, trẻ nhạy cảm có thể có vấn đề với lòng tự trọng. Chúng có thể ghi nhớ những lần cha mẹ dùng từ ngữ xấu. Điều này nghiêm trọng hơn đối với con gái, vì vậy hãy cẩn thận với chúng.

Dương Tâm

Theo VNE