“Cách làm sách giáo khoa của Việt Nam sai từ gốc!”
Nếu biết kế thừa kinh nghiệm trong – ngoài nước và thành tựu khoa học giáo dục hiện nay, tôi khẳng định trong vòng một năm, kinh phí khoảng 100 tỷ đồng, chương trình – sách giáo khoa chuẩn sẽ được hoàn thành, để ta có thể thay sách đồng bộ từ lớp 1 đến lớp 12 vào thời gian tới.
LTS: Đề án Đổi mới chương trình SGK giáo dục phổ thông sau năm 2015 với con số đầu tư 70.000 tỷ đồng đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của xã hội.
Suốt nhiều tuần nay, giới báo chí cũng tốn không ít giấy mực để bàn luận về câu chuyện này. Nhiều nhà giáo, chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục cũng bày tỏ nhiều quan điểm, ý kiến của mình. Có ý kiến ủng hộ, nhưng lại có người phản đối dự thảo đề án.
Xung quanh câu chuyện này, báo Giáo dục Việt Nam đã tìm đến GS.TSKH Nguyễn Xuân Hãn, người được mệnh danh là “nhà phản biện ngành giáo dục” và được ông chia sẻ nhiều tâm huyết với ngành giáo dục.
Sau đây, chúng tôi xin trích đăng loạt bài viết của GS.TSKH Nguyễn Xuân Hãn về những câu chuyện in sách giáo khoa, chỉnh sửa, cải biên sách… Mời bạn đọc đón xem.
GS.TSKH Nguyễn Xuân Hãn có 65 công bố khoa học, trong đó gần 50 công trình đăng trên các tạp chí quốc tế, được thưởng Huy chương Vì sự nghiệp khoa học – công nghệ, Huy chương Vì sự nghiệp giáo dục, Huy chương Vì sự nghiệp khuyến học. Năm 1998, ông được Thủ tướng bổ nhiệm là ủy viên Hội đồng Giáo dục quốc gia. Hiện ông là Phó chủ tịch Hội Vật lý VN, thư ký hội đồng biên tập tài liệu chuyên khảo để đào tạo cán bộ vật lý, vật lý toán cho bậc đại học, trên đại học; Tổng biên tập tạp chí Vật Lý Ngày Nay; giảng dạy và nghiên cứu tại ĐHQG Hà Nội.
In sách giáo khoa: Cục bứu dị dạng
Lượng ấn phẩm NXB GD chiếm tới 80% lượng sách của cả nước (ở nước ngoài lượng sách giáo dục chỉ chiếm vài %).
Theo Cục xuất bản năm 2007 là 276,447 triệu bản (CAND ngày 1/5/2008), còn theo số liệu của Tổng cục Thống kê năm 2004, người dân đã phải bỏ ra trên 2.000 tỷ đồng để mua sách học, chưa kể t.iền vay của nước ngoài, và t.iền hỗ trợ của Nhà nước.
Thế nhưng, cơ cấu sách rất bất hợp lý: sách phổ thông làm học sinh bội thực, ngược lại sách đại học quá ít, tỷ lệ sách đại học/sách phổ thông chỉ 1%-2% . Về số đầu sách trên khối lớp trung bình trên 200 cuốn, trong đó khoảng 60 cuốn sách giáo khoa, còn lại là sách tham khảo.
Video đang HOT
Đợt thay sách 2002-2009, Nhà nước dự chi 2 tỷ USD. Loại sách cho học sinh viết vào, chỉ dùng một lần rồi bỏ thật lãng phí.
Ví dụ, Lớp 1 có 7 môn học, Toán, Tiếng Việt, Đạo đức, Mỹ thuật, Âm nhạc Thủ công, Tự Nhiên xã hội, thì có tới 8 cuốn sách nữa được thiết kế cho học sinh viết vào rồi bỏ như: sách Vẽ, Mỹ thuật, Đạo đức, Bài tập Đạo đức, Toán, Bài tập Toán, Thủ công, Bài tập tiếng Việt, hay sách hướng dẫn ôn tập 6 cuốn thi tốt nghiệp phổ thông năm nay có giá là 96.000 đồng/bộ.
Xin lưu ý, loại sách ôn tập này mà trước đây ở ta và các nước tiên tiến không có. Năm nay có gần 1 triệu HS lớp 12, nếu chỉ 50% HS mua loại sách này, NXB GD đã thu về gần 50 tỷ đồng, mà công sức và đầu tư không đáng kể. Số t.iền 50 tỷ bằng số t.iền mà NXB GD bù lỗ cho giá giấy tăng năm nay.
In ấn và xuất bản sách giáo khoa ở nước ta được GS Hoàng Tuỵ mấy năm trước cảnh báo là một trong ba “cục bứu dị dạng” của giáo dục Việt Nam (liên quan đến sách giáo khoa, thi cử và dạy thêm tràn lan) cần phải cắt bỏ. Về in SGK, nguyên Thủ tướng Phan Văn Khải đã chỉ thị “Chấm dứt ngay năm nào cũng in lại SGK …”.
Theo Điều 36 của Hiến Pháp năm 2002, Điều 100 của Luật Giáo dục, trước Quốc hội và nhân dân, về chương trình và sách giáo khoa người chịu trách nhiệm là Chính phủ, cụ thể là Thủ tướng. Ở rất nhiều nước, sách giáo khoa phổ thông được cung cấp miễn phí, tại sao nước ta còn nghèo mà năm nào cũng in lại sách giáo khoa (nội dung chỉ trong mỗi cuốn sách chỉ đính chính, thay đổi một vài chữ)? Rồi bắt người dân phải bỏ ra hàng ngàn tỷ đồng mỗi năm cho việc mua sách giáo khoa? Điều này thật phi lý.
Cách làm sách sai từ gốc
Cách làm chương trình, sách giáo khoa trong 27 năm qua có vấn đề, chưa nói là sai từ gốc tư duy và tổ chức. Ở tầm vĩ mô, khi thiết kế chương trình và biên soạn sách giáo khoa, mà Bộ Giáo dục & Đào tạo không hề có chương trình – sách giáo khoa chuẩn để tham khảo (một vài tác giả tự sưu tầm, qua nghiên cứu, sách chưa đầy đủ, chưa tiêu biểu và thiếu tính hệ thống).
Cách làm là cắt khúc chương trình phổ thông cho nhiều nhóm làm, nhóm nọ không biết nhóm kia, theo kiểu “vừa chạy vừa xếp hàng”. Với cách làm như vậy, chương trình – sách giáo khoa phải chỉnh sửa hàng năm và in lại.
So với mặt bằng giáo dục chung của các nước, nhiều nội dung trong sách giáo khoa của ta nặng hơn từ 1-3 năm. Cách làm cắt khúc cuốn chiếu, kiến thức trình bày không liền mạch, ngôn ngữ sử dụng không thông dụng, xa cuộc sống, khó học khó nhớ. Để chuyển tải được chương trình hiện nay, nhiều học sinh phải học thêm với số t.iền bỏ ra rất lớn.
Chương trình – sách giáo khoa hiện nay, tôi xin khẳng định chưa phải là một sản phẩm khoa học. Khi làm chương trình – sách giáo khoa không tham khảo, khi đ.ánh giá cũng không có chương tình chuẩn để so sánh.
Nếu biết kế thừa kinh nghiệm trong – ngoài nước và thành tựu khoa học giáo dục hiện nay, tôi khẳng định trong vòng một năm, kinh phí khoảng 100 tỷ đồng, chương trình – sách giáo khoa chuẩn sẽ được hoàn thành, để ta có thể thay sách đồng bộ từ lớp 1 đến lớp 12 vào thời gian tới.
GS Nguyễn Xuân Hãn
Theo GDVN
ĐH công muốn tự chủ thu chi
Nguồn thu tài chính có hạn vì thấp lại cào bằng - nhiều trường ĐH công lập cho rằng đây là lý do khiến chất lượng giáo dục bị kìm hãm, trường không thu hút được giảng viên giỏi và khó có thể "cất cánh".
Tham dự tọa đàm "Đổi mới cơ chế hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công, đẩy mạnh xã hội hóa dịch vụ công trong lĩnh vực giáo dục" do Văn phòng Trung ương Đảng phối hợp với Trường ĐH Mở TPHCM tổ chức sáng 18/3 ở TPHCM, nhiều lãnh đạo các trường ĐH và chuyên gia giáo dục cho rằng cần phải có những giải pháp đột phá về cơ chế tài chính cũng như cơ chế quản trị để các trường ĐH công lột xác.
Học phí thấp "đè" chất lượng giáo dục
Theo GS-TS Mai Ngọc Cường, Trường ĐH Kinh tế Quốc dân, hiện nguồn thu của các trường ĐH công lập hình thành từ nguồn ngân sách Nhà nước và ngoài ngân sách Nhà nước. Trong đó, nguồn từ ngân sách chiếm khoảng 54% - 57%, nguồn thu ngoài ngân sách chiếm khoảng 43% - 46%, chủ yếu là thu từ học phí, lệ phí.
Các trường ĐH công cho rằng tăng học phí sẽ giúp tăng chất lượng đào tạo. Trong ảnh: Sinh viên Khoa Công nghệ thông tin của Trường ĐH Khoa học Tự nhiên trong giờ thực hành.
Ngoại trừ các trường ĐH khối Kinh tế, Luật có khả năng tự bảo đảm trên 50% mức chi từ các nguồn thu sự nghiệp ngoài ngân sách Nhà nước, còn lại các trường ĐH khác chỉ bảo đảm dưới 50% mức chi. Đặc biệt khó khăn là các trường khối y dược, thể thao và văn hóa nghệ thuật. Do nguồn thu ngoài ngân sách Nhà nước gặp khó khăn nên nhiều trường khó có khả năng tăng nguồn để tự cân đối thu chi.
GS Phạm Phụ, Trường ĐH Bách khoa TPHCM, cho rằng với suất đầu tư khoảng 400 - 500 USD/sinh viên/năm như hiện nay thì việc nâng cao chất lượng là "vô phương"! GS Trần Hồng Quân, nguyên Bộ trưởng Bộ GD-ĐT, cũng cho rằng với suất đầu tư thua các nước trong khu vực 8-10 lần mà đòi hỏi phải sáng tạo để nâng cao chất lượng giáo dục là duy ý chí.
Trước thực tế này, theo nhiều đại biểu, không thể duy trì cơ chế học phí thấp và cào bằng như hiện nay. "Mức học phí thấp đang kìm hãm, đè nén nền giáo dục ĐH" - PGS.TS Lê Bảo Lâm, hiệu trưởng Trường ĐH Mở TPHCM, nói. Theo ông Lâm, học phí thấp nên phương tiện giảng dạy, học tập nghèo nàn, lương thấp không thu hút được giảng viên giỏi... thì làm sao có thể nâng cao chất lượng.
GS.TS Nguyễn Đông Phong, phó hiệu trưởng Trường ĐH Kinh tế TPHCM, đề nghị phải thay đổi khung học phí linh hoạt hơn và chính sách học phí nên để các trường chủ động xây dựng, không nên ràng buộc các trường bằng cơ chế "phân khúc thấp". Nếu giao cho trường tự quyết định học phí, tự quyết định nhân sự, tự chịu trách nhiệm với sản phẩm của mình đào tạo ra thì trường công chắc chắn sẽ vươn lên.
Tốt cho sinh viên và giảng viên
Nhiều đại biểu cho rằng tăng học phí là xu hướng khó tránh, song cần phải có chính sách hỗ trợ người học. Theo GS.TS Nguyễn Đông Phong, tín dụng cho sinh viên vay sẽ là giải pháp hoàn toàn có cơ sở và khả thi. "Khi sinh viên học bằng t.iền đi vay thì chắc chắn sẽ quyết tâm học hành để còn trả nợ" - ông Phong nói. Giải pháp này được rất nhiều đại biểu đồng tình. Để tăng cường nguồn thu cho các trường, TS Nguyễn Kim Dung, phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu giáo dục - Trường ĐH Sư phạm TPHCM, còn đề nghị các nhà tuyển dụng - những người hưởng lợi từ kết quả đào tạo của nhà trường - phải chung tay giúp nhà trường phát triển.
Các đại biểu cũng cho rằng để bảo đảm chất lượng, các trường ĐH phải được sự giám sát của toàn xã hội. Theo TS Phạm Thị Ly, ĐH Quốc gia TPHCM, việc kiểm soát chất lượng phải được thực hiện thông qua các tổ chức kiểm định độc lập.
Theo PGS.TS Hồ Thanh Phong, hiệu trưởng Trường ĐH Quốc tế - ĐH Quốc gia TPHCM, khi người học đã bỏ t.iền nhiều thì phải được học ở nơi tốt. Do vậy, các trường ĐH phải cung cấp dịch vụ tốt nhất, bảo đảm chất lượng mình cung cấp phù hợp với yêu cầu của khách hàng - là người học.
Cũng theo ông Hồ Thanh Phong, cơ chế trả lương theo giờ giảng như hiện nay sẽ khiến giảng viên - người cung cấp dịch vụ - dạy đến sức cùng, lực kiệt để có thu nhập bảo đảm cuộc sống không còn tâm trí, thời gian nghiên cứu khoa học, nâng cao chuyên môn. PGS-TS Lê Bảo Lâm cũng cho rằng việc tuyển dụng giảng viên rất khó khăn, nhất là những người được đào tạo ở nước ngoài, vì mức lương quá thấp. Do vậy, việc tự chủ thu chi với quyền trả lương cao sẽ là nền tảng để giải quyết những nhu cầu thiết yếu của giảng viên, từ đó mới có thể mang lại dịch vụ tốt nhất cho người học.
Theo Người Lao Động
GS Ngô Bảo Châu tiết lộ bí quyết học tập "Trong học tập và nghiên cứu khoa học, yếu tố bền bỉ rất quan trọng. Mỗi ngày phải học được một cái gì đó, có thể là to, có thể nhỏ, nhưng phải nhập tâm", giáo sư Ngô Bảo Châu chia sẻ. Ngày 8/3,ĐH Quốc gia Hà Nội tổ chức lễ trao bằng Tiến sĩ danh dự cho giáo sư Ngô Bảo Châu,...
