Cách chọn ngữ liệu cho đề văn nghị luận xã hội

Theo dõi VGT trên

Cách chọn ngữ liệu cho đề văn nghị luận xã hội - Hình 1

GD&TĐ – Bất kỳ đề làm văn nào cũng phải có ngữ liệu. Nếu đề nghị luận văn học lấy ngữ liệu từ những tác phẩm văn học có trong chương trình thì ngữ liệu của nghị luận xã hội không có một giới hạn nào.

Theo chia sẻ của thầy Nguyễn Văn Song (Trường THPT Phù Cừ – Hưng Yên), ngữ liệu cho đề văn nghị luận xã hội rất phong phú, đa dạng nhưng có thể khái quát thành 3 dạng cơ bản.

Ngữ liệu là một câu nói hàm súc

Muốn ra được đề nghị luận xã hội hay, người giáo viên phải thuộc nhiều câu châm ngôn, tục ngữ, thành ngữ, phải đọc, sưu tầm nhiều từ các sách lời hay ý đẹp, từ các trang website danh ngôn cuộc sống.

Điều chú ý là, khi sưu tầm, tìm kiếm, cần sắp xếp theo từng lĩnh vực để sau này ta dễ sử dụng theo mục đích của đề thi và kiểm tra. Chẳng hạn, có thể sắp xếp như sau:

Video đang HOT

Danh ngôn về lý tưởng sống, ví dụ: “Muốn đi tới mục tiêu lớn phải bắt đầu từ mục tiêu nhỏ” (Lenin);

“Trong đời người, có hai con đường bằng phẳng không trở ngại: Một là đi tới lý tưởng, một là đi tới cái chết” (Lev Tolstoy);

“Thân thể khỏe mạnh” và “tư tưởng lành mạnh” là hai điều hạnh phúc lớn nhất trong cuộc sống. (Horace)

Danh ngôn về đạo đức, ví dụ: “Đạo đức chân chính giống như dòng sông, càng sâu càng vô thanh. Đạo đức không gì hơn là lòng tôn kính cuộc sống” (Albert Schweitzer);

“Hạnh phúc, cho dù dưới chế độ chuyên quyền hay dân chủ, cho dù trong sự nô lệ hay tự do, không bao giờ đạt được nếu ta không có đạo đức” ( John Adams);…

Sau khi đọc, tìm tòi, giáo viên lựa chọn những câu nói mình tâm đắc nhất làm đề thi. Nên chọn những câu nói vừa sâu sắc, vừa có tính giáo dục, vừa phù hợp với học sinh, vừa mới mẻ (chưa hoặc ít xuất hiện trong các đề thi và kiểm tra trước đó), vừa có tính hình tượng.

“Không phải câu châm ngôn nào cũng hội tụ tất cả những yêu cầu đó. Có khi đọc mấy chục câu châm ngôn mới tìm được một câu ưng ý. Chẳng hạn, với tôi, trong những câu châm ngôn về đạo đức trên đây thì câu nói “Đạo đức chân chính giống như dòng sông, càng sâu càng vô thanh” là câu nói làm được đề thi hay hơn cả” – thầy Song chia sẻ.

Ngữ liệu là một mẩu chuyện, một đoạn thơ, bài thơ

Những mẩu chuyện về đạo đức, về lối ứng xử giữa con người với con người, những đoạn thơ, bài thơ có giá trị tư tưởng, đạo lý, chứa đựng những bài học triết lý về lẽ làm người cũng là những ngữ liệu hấp dẫn của đề văn nghị luận xã hội.

Giáo viên cũng phải đọc và sưu tầm rất nhiều từ các kênh thông tin khác nhau như sách, báo, tạp chí, các trang website có uy tín về giáo dục kỹ năng sống, giá trị sống.

Bộ sách “Hạt giống tâm hồn” cũng là nguồn tư liệu rất phong phú. Mẩu chuyện sau đây trong bộ sách này là một mẩu chuyện chứa đựng rất nhiều thông điệp về lòng yêu thương, sự tha thứ và hối hận mà giáo viên có thể sử dụng làm đề thi:

Tuy nhiên, dạng đề văn nghị luận xã hôi rút ra từ một mẩu chuyện, một đoạn thơ, bài thơ là một yêu cầu khó với học sinh đại trà.

Dạng này phù hợp với đối tượng là học sinh giỏi bởi nó đòi hỏi người viết phải có kỹ năng đọc hiểu và sự cảm thụ văn học tốt.

Điều đáng lưu ý là giáo viên nên chọn những mẩu chuyện những đoạn thơ, bài thơ có dung lượng ngắn, tập trung vào một khía cạnh của đời sống, tránh những ngữ liệu có nhiều vấn đề tản mạn hoặc gây tranh cãi. Nếu trong một câu chuyện có nhiều vấn đề được đề cập thì cần phải chú ý cách đưa ra yêu cầu trong đề thi.

Ngữ liệu là một mẩu tin hoặc những hiện tượng trong đời sống

Trong cuộc sống hiện đại, chẳng mấy ngày không có hiện tượng cần bàn bạc, suy nghĩ. Tuy nhiên cần chọn lựa những hiện tượng phù hợp với học sinh. Những hiện tượng đó được đăng tải trên báo mạng, báo viết báo hình rất phong phú.

Là giáo viên dạy văn không thể thiếu những thông tin về đời sống. Trong quá trình cập nhật thông tin, thấy sự kiện nào ấn tượng, phù hợp cần phải nắm bắt kịp thời và đưa vào các đề văn nghị luận xã hội.

Hiện nay, giới trẻ phải đối mặt với rất nhiều hiện tượng đời sống đáng báo động như hiện tượng bạo lực học đường, nghiện internet, chat, game, tội phạm học đường, các tệ nạn xã hội, lối sống buông thả …

Những mẩu tin có ý nghĩa giáo dục như gương người tốt, việc tốt, những tấm lòng nhân ái rất thiết thực đối với các đề nghị luận xã hội.

Theo GD&TĐ

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin đang nóng

Từ Hàn Quốc về mà không báo ai, chàng trai bị mẹ "tát không trượt phát nào"Từ Hàn Quốc về mà không báo ai, chàng trai bị mẹ "tát không trượt phát nào"
01:39:35 30/01/2025
Quang Hải khoe ảnh cùng con trai mặc áo dài đi chơi tết, HLV Park Hang-seo liền có phản ứng nàyQuang Hải khoe ảnh cùng con trai mặc áo dài đi chơi tết, HLV Park Hang-seo liền có phản ứng này
06:37:59 30/01/2025
Từng mệnh phong thủy nên mặc và tránh đồ màu gì để cả Tết đều hên, quanh năm hoan hỉ?Từng mệnh phong thủy nên mặc và tránh đồ màu gì để cả Tết đều hên, quanh năm hoan hỉ?
01:40:48 30/01/2025
Mùng 1 dàn cầu thủ Việt Nam đi chơi Tết: Duy Mạnh đi Văn Miếu, dàn WAG đọ sắc khi diện áo dàiMùng 1 dàn cầu thủ Việt Nam đi chơi Tết: Duy Mạnh đi Văn Miếu, dàn WAG đọ sắc khi diện áo dài
06:34:22 30/01/2025
Mỹ công bố ảnh chân dung mới của Đệ nhất phu nhân Melania TrumpMỹ công bố ảnh chân dung mới của Đệ nhất phu nhân Melania Trump
02:48:29 30/01/2025
Mỹ dừng nhận người tị nạn Ukraine, xe đâm vào Đại sứ quán Nga ở Thụy ĐiểnMỹ dừng nhận người tị nạn Ukraine, xe đâm vào Đại sứ quán Nga ở Thụy Điển
02:48:33 30/01/2025
Nóng nhất mùng 1: Triệu Lộ Tư thừa nhận lôi bệnh tật ra marketing, công chúng phản ứng dữ dộiNóng nhất mùng 1: Triệu Lộ Tư thừa nhận lôi bệnh tật ra marketing, công chúng phản ứng dữ dội
06:53:33 30/01/2025
Lực lượng tuần tra biên giới Mỹ đọ súng với băng đảng Mexico ở TexasLực lượng tuần tra biên giới Mỹ đọ súng với băng đảng Mexico ở Texas
02:48:24 30/01/2025

Tin mới nhất

Còn nhiều băn khoăn về chứng nhận giỏi cấp tỉnh với học sinh điểm IELTS cao

Còn nhiều băn khoăn về chứng nhận giỏi cấp tỉnh với học sinh điểm IELTS cao

13:01:46 21/12/2022
Việc Hà Tĩnh công nhận học sinh (HS) giỏi cấp tỉnh với HS có điểm IELTS cao đang được dư luận quan tâm. Nhiều giáo viên phổ thông và giảng viên dạy Ngoại ngữ thể hiện băn khoăn trước việc này
Việc thực hiện chương trình, SGK mới còn nhiều khó khăn

Việc thực hiện chương trình, SGK mới còn nhiều khó khăn

12:01:38 21/12/2022
Tiếp tục chương trình giám sát chuyên đề Việc thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông trên địa bàn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu , sáng 20/12, Đoàn Đại biểu ...
Cấp phép tổ chức thi chứng chỉ HSK trở lại

Cấp phép tổ chức thi chứng chỉ HSK trở lại

11:01:38 21/12/2022
Theo thông báo mới của Bộ GD&ĐT chứng chỉ tiếng Trung (HSK) đã được cấp phép tổ chức duy nhất tại ĐH Thành Đông (Hải Dương)
Banner tìm hiểu ngày 22/12 của Trường ĐH Tôn Đức Thắng in hình lính Mỹ

Banner tìm hiểu ngày 22/12 của Trường ĐH Tôn Đức Thắng in hình lính Mỹ

10:45:40 21/12/2022
Trường ĐH Tôn Đức Thắng (TP.HCM) đang làm rõ trách nhiệm việc cơ sở ở Bảo Lộc đăng trên fanpage banner tìm hiểu truyền thống ngày 22/12 nhưng in hình lính Mỹ
Nhiều tỉnh cho học sinh nghỉ Tết hơn 10 ngày, Hà Nội lý giải nghỉ 8 ngày

Nhiều tỉnh cho học sinh nghỉ Tết hơn 10 ngày, Hà Nội lý giải nghỉ 8 ngày

10:36:43 21/12/2022
Lịch nghỉ tết của học sinh Hà Nội thiết kế theo quy định của Nhà nước. Nếu cho nghỉ thêm, hàng nghìn học sinh mầm non, tiểu học không ai trông nom vì bố mẹ vẫn phải đi làm
Trường ĐH Kiên Giang dự kiến tuyển hơn 1.600 chỉ tiêu năm 2023

Trường ĐH Kiên Giang dự kiến tuyển hơn 1.600 chỉ tiêu năm 2023

10:01:37 21/12/2022
Năm 2023 Trường ĐH Kiên Giang tuyển sinh 22 ngành, trong đó có 2 ngành mới, dự kiến 1.675 chỉ tiêu. Trường ĐH Kiên Giang vừa tổ chức Hội nghị Tổng kết công tác tuyển sinh năm 2022 và đề ra các giải pháp, phương hướng để nâng cao hiệu qu...
Trường Đại học Hồng Đức nâng cao chất lượng đào tạo sinh viên ngành giáo dục mầm non

Trường Đại học Hồng Đức nâng cao chất lượng đào tạo sinh viên ngành giáo dục mầm non

08:06:29 21/12/2022
Cùng với các ngành đào tạo khác, trong những năm qua, Trường Đại học (ĐH) Hồng Đức không ngừng đổi mới công tác quản lý, xây dựng và hoàn thiện nội dung chương trình đào tạo ngành giáo dục mầm non (GDMN) với mục tiêu đào tạo những giáo ...
Học sinh Hà Giang nghỉ Tết Quý Mão 12 ngày, từ 27 tháng Chạp

Học sinh Hà Giang nghỉ Tết Quý Mão 12 ngày, từ 27 tháng Chạp

07:59:41 21/12/2022
UBND tỉnh Hà Giang quyết định cho học sinh trên toàn tỉnh bắt đầu nghỉ học từ ngày 18/1 đến hết ngày 29/1/2023. Ngày 19/12, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2341/QĐ-UBND về việc cho trẻ mầm non, học sinh, sinh viên các cơ sở gi...
Nhiều tiết dạy sáng tạo tại hội thi giáo viên dạy giỏi Hà Nội

Nhiều tiết dạy sáng tạo tại hội thi giáo viên dạy giỏi Hà Nội

07:59:05 21/12/2022
Ngày 20/12, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội tổ chức tổng kết hội thi giáo viên dạy giỏi thành phố cấp Trung học cơ sở năm học 2022-2023
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023

Trường Đại học Kinh tế Quốc dân công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023

07:58:36 21/12/2022
Chiều ngày 20.12, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023. Theo đó, nhà trường tuyển sinh 60 mã ngành/chương trình với 6200 chỉ tiêu đại học chính quy
Tuyển sinh 2023: Đại học Kinh tế Quốc dân công bố đề án tuyển sinh

Tuyển sinh 2023: Đại học Kinh tế Quốc dân công bố đề án tuyển sinh

07:57:38 21/12/2022
Năm 2023, Trường đại học Kinh tế Quốc dân giữ nguyên 4 phương thức tuyển sinh và có sự thay đổi về chỉ tiêu mỗi phương thức để phù hợp tình hình thực tế
Cần cẩn trọng lựa chọn nhân sự, ra đề thi

Cần cẩn trọng lựa chọn nhân sự, ra đề thi

07:56:12 21/12/2022
Một kỳ thi học sinh giỏi được tổ chức tốn rất nhiều công sức, tâm huyết của nhiều nhà giáo, học sinh và tốn kém tiền bạc nhưng cũng là một hoạt động khuyến tài quan trọng của giáo dục địa phương. Vậy nên cấp tổ chức cần cẩn trọng trong ...

Có thể bạn quan tâm

Loạt thần tượng Gen Z tuổi Tỵ: Công chúa SM hát hay miễn bàn, nam thần đẹp nhất nhóm em trai BTS ngoại hình xuất chúng

Loạt thần tượng Gen Z tuổi Tỵ: Công chúa SM hát hay miễn bàn, nam thần đẹp nhất nhóm em trai BTS ngoại hình xuất chúng

Nhạc quốc tế

08:29:59 30/01/2025
Điểm lại 1 vòng Kpop mới thấy, có không ít idol đình đám sinh năm 2001 cầm tinh con rắn. Tất cả đều có điểm chung là xinh đẹp tài năng, có những cái tên còn là át chủ bài của nhóm nhạc hàng đầu thế hệ.
Sốc: CEO hành hung 3 ca sĩ dã man tới mức gãy cả thanh kim loại, có nạn nhân là trẻ vị thành niên

Sốc: CEO hành hung 3 ca sĩ dã man tới mức gãy cả thanh kim loại, có nạn nhân là trẻ vị thành niên

Sao châu á

08:25:01 30/01/2025
Chiều 29/1, tờ News1 đưa tin, cựu CEO A của 1 công ty giải trí Hàn Quốc đã bị tòa tuyên phạt 1 năm tù nhưng cho hưởng án treo với thời gian thử thách là 3 năm vì tội hành hung
Tin vui đầu năm: Sao nữ Vbiz có bạn trai mới sau gần 1 năm ly hôn?

Tin vui đầu năm: Sao nữ Vbiz có bạn trai mới sau gần 1 năm ly hôn?

Sao việt

08:22:07 30/01/2025
Mới đây, Thanh Hương khiến nhiều người bất ngờ khi đánh úp chia sẻ hình ảnh tình cảm nắm chặt tay trên mạng xã hội.
Từ 5 tháng Giêng, 3 con giáp này "lột xác" hoàn toàn: Sự nghiệp nhiều tin vui, ngồi không cũng có tiền rơi vào túi

Từ 5 tháng Giêng, 3 con giáp này "lột xác" hoàn toàn: Sự nghiệp nhiều tin vui, ngồi không cũng có tiền rơi vào túi

Trắc nghiệm

08:19:50 30/01/2025
Năm mới vừa sang, vận khí xoay vần! Từ ngày 5 tháng Giêng, vận mệnh của 3 con giáp sẽ bước sang một trang hoàn toàn mới.Không chỉ sự nghiệp thay da đổi thịt , mà tài lộc cũng bất ngờ
Mừng tuổi cháu 50 nghìn, chị dâu liền lì xì lại con tôi 2 chỉ vàng cùng lời chúc "độc nhất vô nhị"

Mừng tuổi cháu 50 nghìn, chị dâu liền lì xì lại con tôi 2 chỉ vàng cùng lời chúc "độc nhất vô nhị"

Góc tâm tình

08:19:12 30/01/2025
Chị dâu nói thấm đến mức khiến tôi mất ngủ cả đêm. Cuộc hôn nhân của vợ chồng tôi không suôn sẻ đã nửa năm nay.
3 ca cấp cứu đột quỵ trong khoảnh khắc giao thừa

3 ca cấp cứu đột quỵ trong khoảnh khắc giao thừa

Sức khỏe

08:04:34 30/01/2025
Thời điểm giao thừa, ê-kíp trực Tết của Bệnh viện E cấp cứu nhiều trường hợp bị đột quỵ, hầu hết là người cao tuổi, có bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường.
Những du khách đầu tiên "xông đất" nóc nhà Đông Dương sáng Mùng 1 Tết

Những du khách đầu tiên "xông đất" nóc nhà Đông Dương sáng Mùng 1 Tết

Du lịch

07:41:29 30/01/2025
Với khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp trong không khí tươi mới của mùa xuân, đỉnh Fansipan là điểm đến hút khách đến tham quan.
Hình tượng rắn năm Ất Tỵ 2025 ở Trung Quốc

Hình tượng rắn năm Ất Tỵ 2025 ở Trung Quốc

Lạ vui

07:24:38 30/01/2025
Dịp Tết Nguyên đán năm nay, hình tượng rắn đã xuất hiện trên khắp các tỉnh, thành tại Trung Quốc. Với kích thước và sắc thái khác nhau, mang đặc trưng văn hóa vùng miền, kết hợp giữa truyền thống và hiện đại.
Triệu phú phát gần 2 tỷ tiền lì xì cho người dân

Triệu phú phát gần 2 tỷ tiền lì xì cho người dân

Netizen

07:21:34 30/01/2025
Sáng 28/1, hàng nghìn người dân địa phương đã tập trung trước nhà riêng của một triệu phú Thái Lan để nhận lượng lớn tiền lì xì mừng năm mới Tết Nguyên đán.
Nhạc Tết 2025: Đen giữ vững phong độ, các Anh Tài đổ bộ nhưng thiếu hẳn những bản hit mang tầm "quốc dân"?

Nhạc Tết 2025: Đen giữ vững phong độ, các Anh Tài đổ bộ nhưng thiếu hẳn những bản hit mang tầm "quốc dân"?

Nhạc việt

07:02:00 30/01/2025
Nhạc Tết năm nay sôi động, dồn dập với hàng chục sản phẩm mới đến từ các nghệ sĩ nổi tiếng nhưng thiếu hẳn hit quốc dân.
HLV Park Hang Seo chúc Tết bóng đá Việt Nam

HLV Park Hang Seo chúc Tết bóng đá Việt Nam

Sao thể thao

06:44:17 30/01/2025
Tối 28/1, vài giờ trước giao thừa, ông Park Hang Seo gửi lời chúc mừng năm mới Ất Tỵ 2025 đến người hâm mộ, các cầu thủ và quan chức bóng đá Việt Nam.