Cá lóc nướng trui – nghe thôi đã thèm!
Cá lóc nướng trui là món ăn dân dã, thơm ngon đặc trưng khó cưỡng đã trở thành “thượng phẩm” trong các bữa ăn họp mặt gia đình và tiệc tùng.
Người dân miền Tây xưa nay nổi tiếng là thân thiện, hiếu khách. Bất cứ ai đến đây cũng mở lòng yêu mảnh đất và con người nơi này. Cứ mỗi độ nước nổi về, lũ trẻ miền Tây lại í ới rủ nhau đi bẫy cá. Chỉ cần quăng lưới hoặc giăng câu, một đụn rơm và qua bàn tay khéo léo, không lâu sau ta đã có món ăn đơn giản nhưng đậm đà, đáng nhớ.
Cá lóc mùa nước nổi được bắt lên vô cùng tươi sống, dai và chắc thịt.
Cá lóc mùa nước nổi được bắt lên vô cùng tươi sống, loại này dai và chắc thịt hơn so với cá lóc nuôi. Chỉ cần chặt một cành tre tươi, vót nhọn rồi xiên vào thân cá. Tre tươi vẫn còn nước, không bị cháy thành than khi cùng nướng trong ngọn lửa đỏ rực.
Đặc biệt là loại cá này không cần sơ chế hay ướp gia vị, chỉ cần rửa sạch, xiên que tre hoặc que mía (để tạo vị ngọt hơn cho cá) từ miệng tới đuôi, rồi cắm que cho đuôi thẳng lên trời, làm cá rỏ nước xuống từ từ trong lúc nướng, thịt cá sẽ dẻo và thơm hơn.
Rơm khô là chất đốt chuẩn nhất cho món ăn dân dã này.
Để có món cá lóc nướng trui ngon, người chế biến cần phải có sự tinh tế và khéo léo nhất định.
Rơm khô là chất đốt chuẩn nhất cho món này, nướng rơm thịt cá mới thơm và không bị ám mùi khói. Quá trình nướng cũng phải có bí quyết: Ém một phần rơm xuống phần đầu cá và bụng, vì đây là những phần lâu chín, sau đó phủ rơm lên toàn bộ và châm lửa đốt. Người nướng phải ước chừng được lượng rơm vừa đủ để khi rơm vừa cháy hết thì cũng là lúc cá vừa chín tới, chín đều.
Nhiều rơm quá thì cá cháy khét hoặc thịt không ngọt, thiếu rơm thì thịt cá nhão, có vị tanh. Nếu là những con cá to, tầm 1 kg trở lên thì phải đổ nước từ miệng vào bụng cá trước khi nướng, như vậy khi nướng cá, nước trong bụng cá cũng sôi, làm chín phần thịt bên trong.
Khi rơm cháy hết, chưa lấy cá ra liền mà phải ủ trong than rơm một lúc.
Video đang HOT
Đụn rơm cháy đến đâu, mùi thơm tỏa ra đến đấy. Khoảng 10-15 phút khi tàn tro thì cá cũng vừa chín tới, mùi thơm của cá nướng xen lẫn chút khét nồng từ rơm rạ. Cái nắng chiều vàng vọt giữa đồng cùng hơi nóng từ món cá nướng làm dạ dày của bao thực khách háo hức chờ đợi.
Xẻ cá, rưới mỡ hành đậu phộng lên làm cá thêm béo, thêm bùi lại càng đậm đà hơn.
Khi rơm cháy hết, chưa lấy cá ra liền mà phải ủ trong than rơm một lúc. Rơm tàn, cá được lấy ra khỏi đống tro và dùng dao cạo hết lớp vảy cháy khét bên ngoài. Nhưng đúng điệu nhất vẫn là dùng rơm khô có sẵn tại đồng, chà sạch lớp vảy khét, khi chà phải cẩn thận không làm rách lớp da cá giòn thơm, rồi cho lên miếng lá chuối sạch lót sẵn.
Dùng dao xẻ dọc theo đường xương sống cá, rẽ thân cá làm đôi sao cho thịt cá không bị nát. Sau đó, rưới mỡ hành cùng chút đậu phộng rang đã được chuẩn bị sẵn lên phần cá vừa được xẻ ra, như thế cá sẽ thêm béo, thêm bùi lại càng đậm đà hơn. Mùi cá nướng tỏa lên mũi hương thơm đặc trưng, pha lẫn mùi khói rơm đăng đắng, mùi vị của đồng quê không lẫn đi đâu được.
Bánh tráng cuốn miếng cá thơm nức mũi, ăn kèm bún tươi và rau thơm, ngon hết sẩy.
Món chấmăn kèm đơn giản, chỉ cần chút muối hột và hái trái ớt trong vườn là xong. Gỡ miếng thịt cá còn bốc khói, thơm nức mũi, cuộn tròn trong lát bánh tráng, ăn kèm ít lát chuối hột hoặc lá sen non chát, khế chua, lá cóc, bún tươi và dưa leo hòa quyện với vị cay xè, mằn mặn của muối ớt hột. Đưa vào miệng ăn mà ngỡ như đang thưởng thức một thứ cao lương mỹ vị nào đó. Độ ngon quả thật không gì sánh bằng. Ai về miền Tây, nhất định phải thử cá lóc nướng trui mới biết thế nào là sự hấp dẫn của ẩm thực miền quê.
Tuy rằng chỉ là món ăn bình dị, nhưng cá lóc nướng trui rất được ưa chuộng không chỉ với người dân miền Tây mà với tất cả những ai đã từng đến với mảnh đất này, bởi thế mới có câu: “Bắt con cá lóc nướng trui – Làm mâm rượu trắng đãi người bạn xa”.
Đường cá lóc nướng Tân Kỳ Tân Quý, Tân Phú.
Hiện nay, món cá lóc nướng trui đã trở nên phổ biến với rất nhiều người khi mà những quán ẩm thực miền Tây mọc lên khắp nơi. Nếu ở Sài Gòn thì không khó để tìm ra món cá lóc nướng trui, bạn chỉ cần đến với con đường cá lóc nướng Tân Kỳ Tân Quý, quận Tân Phú là có thể thưởng thức món ăn tuyệt vời này. Điều đặc biệt là món cá lóc ở đây do chính người dân miền Tây chế biến, nên hương vị sẽ gần với nguyên bản nhất.
Chúc bạn và gia đình có trải nghiệm ẩm thực khó quên với món cá lóc nướng trui – món ăn dân dã độc đáo gắn liền với quá trình khai hóa đất phương Nam của dân tộc Việt.
Một buổi cá lóc nướng trui
Thấy ăn cá lóc nướng trui ngoài đồng, ngoài vườn, bên cạnh đìa cá, rồi thấy cả trên bàn ăn trịnh trọng của những dịp giỗ quảy, đám tiệc.
Ăn trưa, ăn chiều, rồi tối tối nhậu cũng thấy cá lóc nướng trui. Mọi thứ tự nhiên như cách món ăn này xuất hiện và đến với đời sống con người.
Đó là một buổi chiều ở U Minh Hạ - tàn buổi tát đìa, cân đong đo đếm phần giữ lại, phần biếu cảm ơn người phụ tát xong, ông chủ nhà nhét tiền cho đứa con nhỏ, biểu rủ con chó bơi xuồng đi mua mấy chai đế. Phần ông bắt vài con cá lóc mập nhất trong đám vừa tát lên từ đìa.
Ông vót đầu mấy nhánh tre, tiện tay quơ một đống bùn non, để sẵn. Bà vợ đang vui vì cá được mùa, biết mình phải làm gì, nhanh tay rút trong đống rơm cao quá đầu những tụm khô nhất, chất lên thành một đống nhỏ, chỗ các ông tát đìa đang lưng trần, hút thuốc nghỉ ngơi. Mấy con cá lóc để nguyên, không cần đụng tới cái vảy, được chia hai phần. Phần đập đầu được đắp trọn thân bằng bùn. Phần còn sống thì xiên cây tre qua mình. Con cá nào cũng nằm thẳng thớm, đợi tới phần được phục vụ.
Giữ mình thẳng thớm như vầy thì cá mới chín đều.
Lửa bật, đống rơm tí tách, từng con cá được cho chui vào, có nóng cũng không oằn mình cong lại được, vì đã có đất, có tre giữ thẳng (chỉ có cách giữ mình thẳng thớm như vầy thì cá mới được chín đều trong lửa rơm). Chừng chục phút, lửa lên có ngọn, thì có thể nghe mùi. Cũng chẳng biết phân biệt rõ là mùi gì: Đất bùn? Rơm cháy? Vảy cá lóc cháy sém?...
Mùi theo khói làm dậy chim chóc trong vườn. Bà vợ nhanh tay ôm thêm tụm rơm, lửa càng cháy to, càng nhét thêm rơm, mùi càng bay lên dữ dội. Con chó chạy quanh, rồi thè lưỡi, đồng cảm đứng nhìn thằng nhỏ, bà vợ và đám đàn ông cũng đang nóng lòng nhìn đống rơm cháy. Rơm vẫn được thêm vào, bất chấp có tiếng nỉ non: Được chưa ta? Nghe thơm lắm rồi...
Hai chục phút, lại là con chó, sủa báo tiếng lách tách của đám lửa đã nhỏ dần, đám rơm sụp xuống. Thằng nhỏ sốt ruột bỏ con chó, xịch lên ngồi gần đống rơm còn nóng. Lần này thì bà vợ không thêm rơm nữa mà trải hai ba tấm lá chuối ra. Người tháo vát nhất trong nhóm đàn ông tát đìa nhanh nhẹn thay chủ nhà, tản hết đống tro rơm, lòi ra mấy con cá lóc đen chẳng khác gì tro tàn. Lại là hai phần. Những con cá lóc trong bùn thân vẫn trắng trẻo, lợi thế là giữ được hết phần nước ngọt. Những con được xiên qua cây tre thì không khác cục than đước, có được lợi thế của mùi vảy, da cháy xém.
Tất cả được banh ra, bỏ hết da vảy - chỉ giữ lại phần trắng muốt, rất sâu bên trong. Một số ông sành ăn, giành phần xử lý, lấy dao khẩy phần vảy cháy của những con cá xiên thanh tre, để lộ phần da cá màu xam xám, để hưởng trọn cái mùi cháy sém khi cho vào miệng. Chủ nhà giơ cao ly rượu mào đầu.
Miếng cá nướng kiểu nào thì thịt cũng dai như thịt gà, ngọt lịm, thơm như giữ hết được cả mùi rơm rạ, mùi bùn đất trong đó... Chén muối ớt còn hột muối, còn xác ớt (hình như được đâm vội vàng) đã có ở đó. Tất cả cùng lúc, nhưng chậm rãi hưởng cái phần ngọt thơm của một ngày công sức tát cạn một cái đìa.
Miếng cá lóc nướng trui thịt dai như thịt gà, thơm mùi rơm rạ, chấm muối ớt còn lác đác hột thì ngon đến già vẫn nhớ.
Cũng như cá lóc đồng, đìa ở rừng U Minh Hạ, ở Cà Mau nhiều vô số kể, mỗi nhà có khi vài cái. Mùa mưa, cá từ nhỏ được trời đất nuôi trong đìa nước đầy. Đến mùa hạn, nước cạn dần là vụ tát đìa bắt đầu. Cứ luân phiên, vòng quanh các nhà trong xóm. Có khi kéo dài mấy tháng, ông chủ nhà của đìa này sẽ trở thành thợ phụ cho buổi tát đìa của nhà khác. Không biết bao nhiêu đời người, đi qua bao nhiêu mùa tát đìa, không biết từ lúc nào, người ta quây quần với nhau, quan tâm nhau như những gia đình lớn...
Rời buổi tát đìa, chui vô vườn, vô ruộng, lại thấy có những "tập quán cá lóc nướng trui" khác, mấy ông đánh lẻ - giữa buổi làm đồng, hai ông hàng xóm ngồi lại, cũng cá lóc trui trong rơm, banh ra trên tàu lá chuối, cũng muối ớt, cũng xị rượu... Ăn và uống để lấy sức... ngủ, chiều còn làm việc tiếp. Các bà vợ cũng không biết từ lúc nào nhanh ý, biến cá lóc nướng trui thành món ăn dụ ông chồng nhậu tại mâm cơm nhà, đỡ la cà nhậu nhà hàng xóm.
Cá lóc nướng trui chấm muối ớt, sau này có chấm mắm me, mắm nêm, có kèm rau sống, bánh tráng... Ăn với cơm cũng ngon, ăn như mồi để uống rượu cũng được, sao cũng thấy hợp. Đàn ông, dân nhậu thấy ngon, đàn bà hay trẻ nhỏ cũng thấy quyến rũ. Hình như cái cốt món ăn nó dễ dãi, nên dễ tiếp nhận tất cả mọi thứ đến với mình.
Nói về thứ ăn kèm của cá lóc nướng trui, cũng theo tinh thần "gì cũng được", miễn sao đó là sản vật cùng ở ruộng đồng. Có đọt cây gì trong vườn nhà: chùm ruột, lụa, đọt xoài non, cóc... là hái xuống gói thịt cá lóc, thậm chí là hái trái xoài non ăn kèm cũng được, thêm chút chua càng đậm vị.
Các thứ ăn kèm của cá lóc nướng trui cũng theo tinh thần "gì cũng được", ai thấy ăn sao ngon thì cứ ăn vậy.
Không nghe ai nói là phải ăn vầy mới đúng, ăn kiểu kia là sai, ai thấy ăn sao ngon thì cứ ăn vậy, người ta vui vẻ đón nhận tất cả những cách khác của cá lóc nướng trui: có cá lóc nướng than, cá lóc nướng vỏ dừa khô, cá lóc quay... Tiện sao làm vậy, có sao ăn vậy. Đúng tinh thần nương theo trời đất, tự nhiên, không cầu kỳ. Thấy ăn cá lóc nướng trui ngoài đồng, ngoài vườn, bên cạnh đìa cá, rồi thấy cả trên bàn ăn trịnh trọng của những dịp giỗ quảy, đám tiệc. Ăn trưa, ăn chiều, rồi tối tối nhậu cũng thấy cá lóc nướng trui. Mọi thứ tự nhiên như cách món ăn này xuất hiện và đến với đời sống con người.
Cá lóc nướng trui là món từ đồng ruộng U Minh, hay từ một xứ nào đó? Người nói thế này người nói thế kia, nhưng không ai truy xuất tới cùng, bởi điều đó hình như không quá quan trọng nữa. Có một điều chắc chắn quan trọng hơn: nghe mùi và ăn cá lóc nướng trui, thì như được gặp chính cái cởi mở, tự nhiên của những con người miền sông nước, tự nhiên.
Lấy vợ, sẽ lấy ai làm món cá lóc nướng trui ngon như mẹ nấu Mới chuẩn bị về quê mà chưa gì mẹ đã gọi lên hỏi "thực đơn" cho ngày mai "cá lóc nướng trui nhé con?". Dạ, cá lóc nướng trui... Cái món ăn mà tôi đã nhủ, chỉ lấy ai làm được món ăn ấy ngon như mẹ! Cá lóc nướng trui là những buổi chiều tát cá ngoài đồng rồi cùng nhau chất...