Bún ‘vịt chạy đồng’ chợ Nguyễn Tri Phương gần 40 năm mê hoặc người Sài Gòn
Bún vịt cô Hà ngay đối diện cổng chợ Nguyễn Tri Phương ( Bà Hạt, quận 10) gần 40 năm nay ‘độc chiêu’ giữ khách nhờ loại vịt chạy đồng miền Tây và tài chiều khách hiếm có.
Thịt vịt chạy đồng từ miền Tây rất ít mỡ, rất chắc và ngọt
Người Sài Gòn rất thích món bún vịt và có thể ăn sáng, trưa, chiều tối. Mặc dù không nổi tiếng như phở hay hủ tiếu, nhưng bún vịt, cháo vịt lại là món ăn bình dân rất dễ ăn, đặc biệt với các bà, các cô thích những món tương đối thanh đạm và kiểu nhẹ nhàng. Bún vịt cô Hà đối diện chợ Nguyễn Tri Phương, nằm trên đường Bà Hạt, Q.10 dành cho các bà, các cô đi chợ tấp nập trên con đường này và chỉ bán từ sáng đến trưa là hết.
Bún vịt cô Hà khác hẳn với các quán bún, miến, cháo vịt khác là ở vị nước dùng không ngọt đường và vịt ở đây lấy mối lâu năm loại ‘vịt chạy đồng’ ở Đồng Tháp, làm sạch sẽ bỏ thùng đá vận chuyển ngay lên Sài Gòn.
Cô Hà chia sẻ, mẹ cô mở quán từ năm 1983 ở khu vực chợ Nguyễn Tri Phương này, sau đó cô tiếp quản từ năm 1997 đến nay. Bao nhiêu năm nay, cô chỉ bán một loại vịt chạy đồng ngọt thịt, da mỏng, không có lớp mỡ dày bám vào da như nhiều hàng vịt khác, đây là bí quyết níu chân thực khách, bên cạnh việc nêm nếm vừa miệng, vị ngọt tự nhiên từ xương và thịt vịt. Nồi nước dùng trong veo, váng mỡ không nhiều nhưng nếu có thì sẽ hớt bỏ bớt đi.
Tô miến vịt 40.000 đồng
Thịt vịt chắc ngọt và rất ít mỡ
Sở dĩ nước dùng không ngọt đường vì cô Hà là gốc Quảng Nam nên không ưa khẩu vị ngọt đường. Do bán lâu năm nên vị mặn cũng chiều theo số đông thực khách là vị mặn vừa phải chứ không đậm hoàn toàn như kiểu miền Trung.
Video đang HOT
Bà Minh Châu (ngụ Q.10) là một thực khách đặc biệt của quán bún vịt cô Hà vì một tháng bà chỉ nghỉ ăn đúng 2 ngày để đi khám bảo hiểm y tế, còn lại sáng nào cũng phải ghé ăn, cả chục năm nay đều đặn như vậy.
Quán có nhiều khách quen nên cô Hà luôn nhớ khách ruột của mình ăn gì khi vừa ngồi xuống. Có người chuyên ăn đùi, có người chỉ ăn miến Phú Hương chứ không ăn miến hay bún cô để trong rổ, có người lại ăn kèm mì gói. Tất nhiên, phổ biến nhất là bún vịt và sợi bún cô dùng khá ráo bún, khi ăn không bị nát.
Chủ quán luôn nhớ được thói quen của khách ăn gì
Tô bún măng vịt 40.000 đồng
Tôi phục nhất là cô luôn nhớ được danh sách dài “không ăn, có ăn” của tôi dù lâu lâu mới ghé một lần: không ăn da, không tiêu, không hành phi, không thêm nước mắm, có đầu hành…. Và theo như quan sát thì mỗi vị khách sẽ “không ăn, có ăn” các kiểu khác nhau, và trí nhớ của cô ghi lại được hết các thói quen đó. Cô Hà nói, chỉ cần thực khách đừng thay đổi xoành xoạch thói quen là cô sẽ không bao giờ quên.
Ngoài thịt vịt chất lượng, nước chấm vịt ở đây cũng vào hàng xuất sắc, chua cay mặn ngọt vừa đủ, khi chấm thịt vịt vào vô cùng hợp vị. Rau sống ăn kèm phong phú đủ loại. Đặc biệt chanh mọng nước, tươi rói, cũng là hàng lựa kỹ chứ không như nhiều quán chỉ bán mấy loại quả chanh héo vàng, còi cọc. Có cả hũ mắm tôm để dành cho ai muốn ăn bún vịt mắm tôm.
Giá một tô bún măng vịt, miến vịt bình thường ở đây là 40.000 đồng, đặc biệt là 50.000 đồng, đĩa gỏi 110.000 đồng (cho góc tư con vịt). Hơn 7 giờ sáng quán mở cửa, bán tới trưa là đóng quán. Tuy giá cũng không phải rẻ, vì các hàng vịt khác bán tô bún chỉ 25.000 đồng, nhưng chất lượng cũng cực kỳ khác nhau.
Ở Sài Gòn, thường các loại bún, miến vịt sẽ bán buổi sáng, còn chiều đến lại là cháo vịt, gỏi vịt. Nổi tiếng nhất từ xưa đến nay là cháo vịt Thanh Đa, giờ cũng bán rộng rãi khắp Sài Gòn. Tùy theo khẩu vị, hàng vịt nào cũng có lượng thực khách riêng của chính mình.
Bánh mì rao trở lại ấm áp, dễ chịu vô cùng
Tiếng rao bánh mì còn sót lại để cho thấy sự hiện diện của con người vẫn còn đó trong thành phố hiện đại nhưng đầy im ắng trong mùa Covid vừa mới chớm qua đi và hoang mang lo ngày quay lại.
Bánh mì Sài Gòn
Tiếng rao
Nhà tôi ở gần trường học trong một khu phố. Hằng ngày lúc còn nằm trên giường, đã bị đánh thức từ những tiếng xe chạy thưa thớt và rồi là một tiếng rao chát chúa, từ cái loa điện cầm tay. Tôi ghét tiếng rao này nhất. Một tiếng rao của một nữ nhân miền ngoài nào đó không âm điệu, như xuyên vào lỗ tai người nghe. "Bánh mì đặc ruột, bánh mì nóng đây". Vẫn cứ một giọng như thế. Cứ khoảng nửa tiếng là lại có tiếng rao "bánh mì đặc ruột, bánh mì nóng đây...".
Trong suốt mấy tuần giãn cách xã hội, nhất là những ngày đầu. Buổi sáng, bỗng dưng tôi thức dậy sớm, không gian như rơi vào cõi thinh không. Không nghe một tiếng động, một tiếng xe từ ngoài đường cái dội vào. Chẳng nghe những tiếng xe bán thức ăn cho học sinh lách ca, lách cách tiếng bánh xe đẩy trên đường.
Đường hẻm khu phố tôi, vốn đã quen với tiếng động ầm ĩ hằng ngày (không muốn quen cũng không được) bây giờ như đang nằm ngủ. Tất cả đều ngủ. Im. Không một tiếng ngáy. Chưa bao giờ âm thanh lại đi vắng một cách lạnh lùng như thế. Có thể nói là dễ chịu không? Chưa hẳn.
Nhưng lúc đó, tôi nghe như cả khu xóm bừng tỉnh, như cuộc sống đã trở lại khi từ xa nghe tiếng rao từ chiếc loa điện: "Bánh mì nóng đây, bánh mì đặc ruột đây...". Vẫn cái giọng đó, vẫn tiếng rao qua loa điện đó nhưng sao lại ấm áp, dễ chịu kỳ cục. Không hiểu được.
Tôi mở cửa, kêu "bánh mì". Từ xa, chiếc xe điện chạy lại. Tôi chưng hửng. Trên chiếc xe đạp điện, phía sau là một cần xé to, một nam thanh niên che kín mặt chứ không phải là phụ nữ như tôi nghĩ. Sau khi mua hai ổ bánh mì, tôi hỏi chuyện cậu bán bánh thì mới biết là khi lãnh bán bánh mì cho lò này thì được cấp không một cái loa điện để rao cho thiên hạ bể lỗ tai chơi. Tất nhiên chiếc xe điện thì phải mua rồi.
Bánh mì Sài Gòn
Bây giờ, tôi mới vỡ lẽ, đây là một chiêu trò câu khách của một lò bánh mì điện, nhờ chiếc loa và xe đạp điện của người "phân phối" mà bánh mì đi khắp thành phố như "Keo dính chuột, keo dính chuột của sở..." mà ta thường nghe chói chang vào giờ con chuột đi trốn.
Các lò bánh mì bây giờ, khác các lò bánh mì ngày trước chỉ biết truyền miệng, nhờ sản phẩm ngon và đăng quảng cáo tưng bừng trên các báo, đại loại như "Vĩnh Thái tiệm bánh mì 271 Paul Blanchy Tân Định. Bổn hiệu vừa mở ra một tiệm nhánh tại Phú Nhuận, số 139 Paul Blanchy Prolongée. Chúng tôi dùng toàn là bột mì tốt mà làm bánh mì thì tự nhiên bánh phải ngon, để lâu không cứng và cũng chẳng chua. Bánh mì mới ra lò có hàng ngày, sớm mai từ 5 giờ đến 9 giờ, chiều lúc 2 giờ" (Báo Sài Thành xuân 1932).
Nhờ quảng cáo mà có người còn nhớ đến tiệm bánh mì Miche vào năm xa lắc, xa lơ... 1877. Thời ấy đạo quân viễn chinh Pháp mới có mặt ở Sài Gòn nên bánh mì đi theo để đáp ứng nhu cầu bao tử. Miche không phải là tên ông chủ mà là tên con đường Miche (nay là đường Phùng Khắc Khoan, Q.1, TP.HCM) mà ngôi nhà số 6 tọa lạc. Miche là một lò bánh mì sản xuất quy mô và kỹ thuật cao thời kỳ đó chuyên cung cấp cho Bệnh viện Grall (nay là Nhi đồng 2), cho các tiệm cơm tây và cho các người mua nhỏ lẻ nữa.
Tất nhiên, Bắc kỳ thời đó cũng có bánh mì, nhưng gọi đúng xuất xứ là bánh tây - bánh của thằng tây. Bánh mì thoạt đầu chỉ sản xuất cho lính tây ăn nhưng rồi từ từ nó trở nên phổ biến trong dân chúng. Từ tay người thợ Pháp, người thợ bánh Việt Nam đã học hỏi chế biến tiến nhanh, tiến mạnh thành loại bánh mì mà cậu "bánh mì đặc ruột" đang bán cho tôi đây.
Người thợ vùng nào chế biến thành loại bánh mì của vùng đó. Thí dụ bánh mì Hà Nội sẽ khác bánh mì Sài Gòn, bánh mì Đà Nẵng. Cái này cũng do sự truyền nghề từ xưa chứ chẳng có gì lớn lao. Dù khác nhau cỡ nào, nhưng bánh mì ngày càng phổ biến trong thực đơn của người giàu cho tới người nghèo. Đơn giản vì bánh mì vừa là món vô cùng rẻ tiền mà lại vô cùng dễ ăn.
Có tiền, ta ăn bánh mì pa tê gan ngỗng trét dày, kẹp chả lụa, thịt ba rọi bó xắt mỏng, xíu mại, cá... Khi nghèo chỉ cần bánh mì bì, mỡ hành với nước mắm chua ngọt, bánh mì thịt bò nướng ngũ vị hương với nước tương đen... Nhưng khi ăn bánh mì dạng này không thể không có "phụ tùng" là dưa leo, hành, ngò (rau mùi) và nhất là đồ chua làm bằng cà rốt và củ cải trắng. Thiếu đồ chua coi như thiếu mất một vị ngon làm đậm đà hương vị của ổ bánh mì.
Thậm chí có khi tôi còn mua bánh mì không kẹp với đồ chua chan nước tương - dù không phải là thiếu tiền để ăn một ổ bánh mì hoành tráng. Theo tôi, chính những "phụ tùng" này làm nên hương vị bánh mì Sài Gòn. Lee's Sanwich ở Los Angeles (Mỹ), tiệm bánh mì tàu ở quận 13, đối diện siêu thị Tang Frere (Paris, Pháp), những tiệm bánh mì ở khu footcray (Sydney, Úc)... đều không thể thiếu đồ chua trong ổ bánh. Người mua xác định những tiệm này bán bánh mì có hương vị Sài Gòn.
Ngoài ra bánh mì còn có thể dùng để... nhúng vào nước lèo hủ tíu, nước phở, nước bánh canh... hoặc chấm với nước cà phê sữa, cà phê đen mà ngon lành là chấm với sữa đặc có đường, khi đời héo thì còn chai nước tương cũng dễ đẩy bánh mì vào miệng. Bánh mì có thể kẹp với chuối già. Cùng đời lắm thì ăn bánh mì không mới ra lò cũng ngon.
Cậu bán bánh mì cho tôi biết mùa này cậu bán được lắm vì người ta ngại đi ra đường ăn quán nên mua bánh mì về chiên hột gà, ăn với đồ nguội, ăn với sữa hộp cho tiện... Nhất là những ngày trong mùa cách ly, bánh mì lại làm ấm không gian đang lạnh, đặc lại không gian đang loãng nhờ tiếng rao của chiếc loa điện. Vừa ấm lòng, vừa no bụng, thôi cũng tốt.
Lê Văn Nghĩa
Sài Gòn bớt 'buồn' trong những ngày cách ly xã hội bởi gánh hàng rong lẻ loi Những ngày cách ly xã hội, Sài Gòn không kẹt xe, những hàng quán hai bên đường đóng cửa. Chỉ có những gánh hàng rong vẫn bám trụ dù "bán chẳng được bao nhiêu" và phải nghỉ sớm hơn thường ngày. Ông Minh vẫn tươi cười khi đạp xe bánh đi bán lòng vòng thành phố dù nói: "Sài Gòn dạo này vắng...