Bộ trưởng GD&ĐT: Nhiều trường đại học chất lượng kém

Bộ trưởng GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ cho rằng số lượng trường đại học ở Việt Nam không lớn nhưng nhiều trường chất lượng kém. Các trường cần tự chủ để tăng sức cạnh tranh.

Ngày 30/12, Bộ GD&ĐT tổ chức hội nghị tổng kết đề án đào tạo theo chương trình tiên tiến tại một số trường đại học (ĐH) giai đoạn 2008-2015.

Theo Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ, đề án này được đưa ra và triển khai trong bối cảnh nước ta còn hạn chế nên không thể dàn trải cho tất cả các ngành, trường mà ưu tiên cho những ngành, chuyên ngành cần thiết cho nền kinh tế đất nước. Đây cũng là những ngành có nền tảng, đã được đầu tư theo hướng vươn cao.

‘Bỏ tiền ra, phải tính hiệu quả’

Tại hội nghị, bộ trưởng yêu cầu các ban, đơn vị đánh giá chương trình một cách khách quan, thẳng thắn nhằm rút kinh nghiệm cho giai đoạn tới.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ. Ảnh: Bộ GD&ĐT.

Theo ông, mục tiêu đào tạo và tính bền vững của cơ sở đào tạo là hai vấn đề cần được tập trung đánh giá.

Tư lệnh ngành giáo dục cũng nhấn mạnh vấn đề tài chính. Ông thông tin Nhà nước đã cấp lượng tiền không nhỏ, khoảng 54% tổng kinh phí của chương trình.

Bộ trưởng cho rằng có nhiều cách để tiết kiệm chi phí từ ngân sách như thu hút người tài, chuyên gia nước ngoài thay vì bỏ tiền nhà nước để đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ.

Ông nêu quan điểm chương trình quốc tế theo hướng tiên tiến phải giảng dạy bằng tiếng Anh và phải thu hút được sinh viên nước ngoài.

“Chúng ta phải tính hết, bỏ tiền ra là phải tính đến hiệu quả. Những câu hỏi này phải được làm rõ và có sức thuyết phục, chúng ta mới có cơ sở để xây dựng giai đoạn hai. Nếu không rõ, tôi cũng không dám trình giai đoạn hai”, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ phát biểu.

Trong thời gian tới, nước ta sẽ tái cơ cấu mô hình tăng trưởng từ chiều rộng sang chiều sâu. Vai trò của đại học trở nên to lớn. Người đứng đầu ngành giáo dục nhận áp lực bởi nghịch lý giữa yêu cầu rất cao với điều kiện cung ứng còn chưa đủ.

Hiện tại, cả nước có 271 trường đại học, học viện nhưng mặt bằng chất lượng chưa đảm bảo.

Bộ trưởng khẳng định số lượng sinh viên ở nước ta không lớn, điểm yếu của giáo dục đại học là trường không nhiều nhưng tỷ lệ trường có chất lượng kém lại lớn, hữu sinh vô dưỡng.

Ông thông tin chỉ vài trường tư thục có ngành đào tạo tốt, phần lớn đang khó khăn về tuyển sinh. Trong số gần 200 trường ĐH công lập, 28 trường ĐH địa phương, đa phần được nâng cấp từ CĐ nên khó trông cậy được chất lượng.

“Tên hoành tráng lắm, có vị còn đặt tên Tây nhưng điều kiện đảm bảo chất lượng vô cùng khó khăn. Thậm chí, Thủ tướng đã nói rồi, cũng khó ra hồn”, ông Nhạ nhấn mạnh.

Do đó, nhiệm vụ đặt ra là phải tự chủ đại học, chuyển sang dịch vụ, các trường phải chấp nhận áp lực cạnh tranh.

Tới đây, Bộ GD&ĐT sẽ chỉ đạo các cơ sở đại học công lập và ngoài công lập cạnh tranh bình đẳng, thay đổi theo hướng cấp phát theo đặt hàng, nghĩa là ai có sức mạnh thì cạnh tranh. Song, quá trình đó phải đảm bảo tính bình đẳng, tránh trường hợp trường tư thục có ngành tốt nhưng không được hỗ trợ, lại bao cấp những ngành, trường công lập không cần thiết.

Những ngành khoa học cơ bản cũng cần được chú trọng đầu tư nhưng phải thay đổi phương thức. Bộ trưởng nêu quan điểm ngành này cần chất lượng hơn số lượng.