Bộ SGK nào sẽ “lọt” vào nhà trường?
Trước khi Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố các bộ SGK lớp 1 vào hôm nay (22-11), nhiều ý kiến cho rằng việc chọn sách theo kiểu “ấn từ trên xuống” dễ gây ra tiêu cực, gây lãng phí công sức, trí tuệ…
Sách giáo khoa (SGK) lớp 1 áp dụng từ năm học 2020-2021 theo chương trình phổ thông mới sẽ được Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) công bố vào chiều nay, 22-11.
5 bộ sách được thông qua
Ông Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Tiểu học, Bộ GD-ĐT, cho biết chuẩn bị cho chương trình SGK lớp 1 mới, Bộ GD-ĐT đã tiếp nhận 49 bản thảo ở 9 môn học được đề nghị thẩm định. Cụ thể: tiếng Việt, toán, đạo đức mỗi môn 6 bản thảo; tự nhiên – xã hội (5); giáo dục thể chất (4); nghệ thuật (âm nhạc) (5); nghệ thuật (mỹ thuật) (5); hoạt động trải nghiệm (6); tiếng Anh (6). Sau 2 vòng thẩm định của đợt đầu tiên, 38 bản thảo SGK được hội đồng thẩm định SGK quốc gia đánh giá đạt và bàn giao cho Bộ GD-ĐT.
Theo PGS-TS Đỗ Ngọc Thống, Tổng Chủ biên Chương trình giáo dục phổ thông môn ngữ văn mới, có 5 bộ SGK lớp 1 đã được hội đồng thẩm định quốc gia thông qua đang chờ bộ phê duyệt và công bố. Trong đó, 4 bộ của Nhà Xuất bản (NXB) Giáo dục Việt Nam và 1 bộ của 2 NXB của Trường ĐH Sư phạm Hà Nội và Trường ĐH Sư phạm TP HCM. PGS Đỗ Ngọc Thống tham gia biên soạn bộ sách của 2 NXB thuộc 2 ĐH sư phạm trên. Bộ sách này do GS-TS Nguyễn Minh Thuyết, Tổng Chủ biên Chương trình Giáo dục phổ thông mới, làm tổng chủ biên, kiêm chủ biên sách tiếng Việt cấp tiểu học.
Không quy định “cứng” khi chọn SGK
Theo Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Hữu Độ, sau khi Bộ GD-ĐT công bố SGK mới, các sở GD-ĐT sẽ có trách nhiệm tham mưu cho UBND địa phương thành lập hội đồng thẩm định của tỉnh, thành phố để chọn ra bộ sách phù hợp với địa phương mình. Việc lựa chọn SGK như thế nào cũng sẽ được Bộ GD-ĐT có văn bản hướng dẫn cụ thể.
Dự thảo hướng dẫn chọn SGK đang được Bộ GD-ĐT lấy ý kiến xây dựng và dự kiến ban hành vào tháng 12-2019. Theo Bộ GD-ĐT, căn cứ vào thông tư này, các địa phương sẽ tiến hành quy trình chọn SGK và kết hợp với các tổ chức, tác giả soạn SGK tập huấn cho giáo viên các nhà trường trong việc sử dụng SGK.
Ông Nguyễn Xuân Thành, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học Bộ GD-ĐT, cho rằng theo quy định của Luật Giáo dục sửa đổi, UBND các tỉnh sẽ quyết định lựa chọn SGK. Tuy nhiên, sẽ không có quy định cứng là UBND tỉnh phải chọn tất cả các môn trong một bộ sách hay một bộ cho toàn tỉnh mà sẽ lựa chọn căn cứ vào điều kiện của từng địa phương, UBND tỉnh sẽ đưa ra những tiêu chí lựa chọn. Từ tiêu chí đó, tổ chức hội đồng lựa chọn phù hợp với điều kiện của địa phương.
Trước những băn khoăn lo lắng, làm thế nào hạn chế tiêu cực xảy ra trong quá trình chọn sách SGK, vì có nhiều bộ sách đồng nghĩa với có nhiều sự lựa chọn và cả cạnh tranh, ông Nguyễn Xuân Thành nhận định điều này có thể được hạn chế bằng ý kiến đóng góp của chính giáo viên tham gia hội đồng chọn sách SGK của các tỉnh cũng như cộng đồng giáo viên.
“Hội đồng chọn sách phải lắng nghe các ý kiến này và nếu công khai, minh bạch sẽ hạn chế được tiêu cực có thể xảy ra” – ông Thành nói. Trong khi đó, chia sẻ quan điểm về việc lựa chọn SGK theo chương trình mới, PGS-TS Đỗ Ngọc Thống cho rằng sách nào hay và phù hợp thì chọn. Việc lựa chọn sách này hay sách khác có thể thay đổi theo từng năm, thậm chí từng học kỳ. Việc kiểm tra, đánh giá chỉ căn cứ vào các yêu cầu cần đạt của chương trình, không dựa vào một cuốn SGK cụ thể nào.
Video đang HOT
Bộ SGK “Chân trời sáng tạo” do giảng viên, giáo viên TP HCM biên soạn. Ảnh: YẾN ANH
Cạnh tranh dễ phát sinh tiêu cực
Xung quanh việc chọn bộ SGK nào để dạy trong nhà trường, nhiều ý kiến lo ngại tiêu cực xảy ra trong việc chọn sách cũng như việc áp từ cấp sở xuống sẽ làm mất quyền của giáo viên bởi chỉ giáo viên mới biết bộ sách nào phù hợp.
Khác với 1 chương trình, 1 bộ sách, việc thực hiện 1 chương trình nhiều bộ sách được đánh giá là phát huy được trí tuệ của các giáo viên, nhà khoa học. Tuy nhiên, bộ sách nào lọt được vào nhà trường để được chọn làm tài liệu học tập là vấn đề được nhiều người băn khoăn.
Hiệu trưởng một trường tiểu học tại TP HCM, cảnh báo trong những bộ sách đã được thẩm định, “Chân trời sáng tạo” là bộ SGK do Sở GD-ĐT TP HCM làm đầu mối phối hợp với NXB Giáo dục Việt Nam tổ chức biên soạn. Sẽ khó có chuyện ngành giáo dục TP HCM không sử dụng bộ sách này mà sử dụng bộ sách khác.
Ở những tỉnh/TP khác không tham gia biên soạn SGK, việc bộ sách nào được sử dụng cũng là vấn đề quan tâm. Ông Cao Huy Thảo, nguyên Hiệu trưởng Trường THPT Quốc tế Việt Úc, nhìn nhận về nguyên tắc những bộ sách đã được thẩm định đều đạt yêu cầu nên các địa phương có lý khi sử dụng bất kỳ bộ sách nào. Tuy nhiên, sử dụng bộ nào thì còn nhiều chuyện phải nói. Khi thực hiện 1 chương trình, 1 bộ sách thì không có cạnh tranh nhưng khi thực hiện nhiều bộ sách thì sẽ có cạnh tranh mà có cạnh tranh thì dễ phát sinh tiêu cực. “Nếu một bộ sách nào đó rất ít được sử dụng thì nhóm tác giả, NXB sẽ thua lỗ và dễ bị triệt tiêu” – ông Cao Huy Thảo nói.
TS Nguyễn Văn Cường – ĐH Potsdam, CHLB Đức – chuyên gia quốc tế, chuyên gia cố vấn xây dựng SGK của NXB Giáo dục Việt Nam, cho biết ở một số quốc gia khi thực hiện nhiều bộ sách, thời gian đầu có nhiều nhóm tác giả, nhà xuất bản nhưng về sau chỉ có khoảng 2-3 nhà xuất bản lớn tồn tại.
TS Nguyễn Văn Cường cho rằng các địa phương khi chọn sách có thể lựa chọn các tiêu chí cho riêng mình trên cơ sở sách dễ sử dụng; phù hợp mục tiêu; chất lượng về nội dung; trình bày ngôn ngữ; thiết kế phương pháp; hỗ trợ lập kế hoạch và tổ chức dạy học; hình ảnh, đồ họa, bảng biểu…
Hiện các địa phương đã thành lập một hội đồng thẩm định do giám đốc Sở GD-ĐT làm chủ tịch hội đồng để nghiên cứu, đánh giá. Tại Hà Nội, chủ tịch UBND TP Hà Nội đã đề nghị mời các nhà khoa học trong và ngoài nước tham gia thẩm định để sớm tham mưu, đề xuất cho Thành ủy, UBND TP triển khai chương trình mới.
Việc triển khai SGK mới được thực hiện theo lộ trình: Năm 2020 là lớp 1; năm 2021 lớp 2 và lớp 6; năm 2022 lớp 3, lớp 7 và lớp 10; năm 2023 lớp 4, lớp 8 và lớp 11; năm 2024 lớp 5, lớp 9 và lớp 12.
Ông LÊ NGỌC ĐIỆP, nguyên Trưởng Phòng Giáo dục Tiểu học, Sở GD-ĐT TP HCM: Để cho giáo viên được quyền chọn sách
Trên nên tang một chương trình giáo dục phổ thông thống nhất dùng chung trong cả nước do Bô GD-ĐT ban hanh, SGK la tai liêu hoc tâp, cu thê hoa chương trình, giup giao viên va hoc sinh sang tao trong phương phap day va hoc nhăm tiêp thu tôt nhất kiên thưc cua chương trinh giáo dục phổ thông… Do vậy, mỗi bộ sách đã được thẩm định đều phải đáp ứng yêu cầu về nội dung chương trình nhưng chất liệu có thể khác nhau, cách tiếp cận khác nhau. Cái hay của chủ trương 1 chương trình, nhiều bộ SGK là huy động được trí tuệ của nhiều giáo viên, nhà khoa học… tham gia soạn sách. Những sẽ là lãng phí nếu chỉ dựa hoàn toàn vào một bộ sách. Về nguyên tắc, bộ sách nào phù hợp, dễ hiểu nhất thì chọn nhưng sẽ tốt hơn nếu bài giảng của giáo viên chọn lọc được những cái hay của từng bộ sách. Giáo viên là những người được đào tạo có đủ trình độ nên để cho họ được quyền chọn sách, không nên áp từ trên xuống.
Bà VÕ NGỌC THU, nguyên Trưởng Phòng GD-ĐT quận 5, TP HCM: Cần tiếp cận nhiều bộ sách
Mỗi bộ sách có những ưu điểm riêng. Do vậy, cần tập hợp được những ưu điểm đó trong bài giảng của giáo viên hơn là đơn thuần dựa hoàn toàn vào bộ sách này hay bộ kia. Việc chọn sách phải xuất phát từ giáo viên. Tuy nhiên, trong một trường mà có nhiều bộ sách được giáo viên chọn thì chừng nào đó sẽ khó khăn. Do vậy, cần để cho giáo viên tiếp cận các bộ sách, đánh giá ưu, nhược điểm từng bộ để chọn lọc nội dung và có sự thống nhất chung trên toàn TP thì sẽ tốt hơn chỉ dùng 1 bộ. Làm việc này bước đầu sẽ vất vả nhưng về lâu dài sẽ mang lại hiệu quả cao.
YẾN ANH – HUY LÂN
Theo nguoilaodong
Phạt học sinh vi phạm kỷ luật: Cách nào để giảm?
Những ngày vừa qua, sự việc một cô giáo tại Hà Nội bắt học sinh quỳ đã làm dấy lên hai luồng ý kiến trái chiều về các hình thức phạt đối với những học sinh vi phạm kỷ luật. Để rộng đường dư luận, Báo Tin tức giới thiệu một số ý kiến của các chuyên gia giáo dục về vấn đề này.
PGS TS Đỗ Ngọc Thống. Ảnh: NVCC
PGS TS Đỗ Ngọc Thống: Giáo viên có quyền trách phạt học sinh nhưng không quá giới hạn
Những ngày qua báo chí và mạng xã hội trao đổi rất sôi nổi về vụ việc cô giáo bắt học sinh quỳ. Hiện vẫn có hai luồng ý kiến gần như đối lập nhau: Một bên cho rằng giáo viên cần có quyền và được phép sử dụng các hình phạt, kể cả roi vọt, để học sinh nên người; Một bên phản đối việc giáo viên trách phạt, nhất là xúc phạm danh dự, sử dụng vũ lực làm tổn hại đến thân thể học sinh. Tôi nghĩ cả 2 luồng ý kiến đều có phần cực đoan.
Tôi cho rằng đã là giáo viên phải có quyền trách phạt học sinh. Vấn đề là trách phạt thế nào? Quyền ấy đến đâu? Trách phạt mà làm nhục học sinh trước nhiều người như bắt quỳ, chửi mắng theo lối hạ nhục... là rất không nên. Trách phạt bằng roi vọt, thước kẻ, thượng cẳng chân, hạ cẳng tay, bằng bạo lực gây thương tổn cơ thể học sinh lại càng không nên... Tóm lại, trách phạt mà làm cho học sinh nhục nhã, bị chấn thương cả cơ thể và tinh thần, tôi thấy cần ngăn chặn, phê phán.
Giáo viên được quyền phê phán những biểu hiện sai trái của học sinh bằng lời lẽ nhắc nhở. Cao hơn, giáo viên có quyền buộc học sinh không được học giờ học mà giáo viên đang dạy. Không thể ưu ái và tôn trọng mãi những học sinh cố tình quậy phá, không chịu học, thậm chí xúc phạm thầy cô. Càng không thể lùi bước trước những học sinh ỷ lại bố mẹ nhiều tiền, có quyền cao chức trọng mà coi thường tất cả.
Giáo viên cần có quyền yêu cầu phụ huynh đến gặp, trao đổi về những vi phạm của học sinh và nếu lặp lại nhiều lần thì giáo viên có quyền đề nghị nhà trường thi hành kỉ luật học sinh đó. Lãnh đạo nhà trường cần kiên quyết, công bằng cho cả giáo viên và học sinh; tránh trường hợp vị nể, sợ sệt. Không ít trường hợp, chỉ một cú điện thoại, một tin nhắn của cấp trên, hiệu trưởng nhà trường đã sợ hãi, rồi "đánh bùn sang ao", hòa cả làng, thậm chí quay lại, phê phán, kết tội giáo viên.
Người thầy và cách giáo dục học sinh, xưa và nay đều có những điều hay cần học hỏi, có những cái phải đổi thay, có những điều vẫn cần gìn giữ. Nếu người thầy có chuyên môn giỏi, có tấm lòng nhân hậu, tôi nghĩ gặp học trò như thế nào cũng sẽ có cách giáo dục phù hợp. Tiếc là do nhiều nguyên nhân, các thế hệ giáo viên ngày càng ít đi những ông thầy giỏi như thế.
PGS TS Nguyễn Hữu Hợp trong một giờ tương tác cùng học sinh tiểu học. Ảnh: Facebook nhân vật.
PGS Nguyễn Hữu Hợp, Khoa Giáo dục Tiểu học, ĐH Sư phạm Hà Nội: Đừng chỉ "xử" giáo viên
Mỗi học sinh là một sản phẩm của giáo dục nhà trường, gia đình và cả xã hội. Mỗi học sinh học giỏi hay kém đều do giáo dục mà ra. Theo thuyết đa trí tuệ, mọi học sinh đều thông minh, do đó, các em đều có tiềm năng trở thành học sinh ngoan, học giỏi. Nhưng thực tế cho thấy vẫn còn những em "hư", phá phách, quấy rối trong lớp học, không chịu học - cũng là sản phẩm của giáo dục, do giáo dục.
Thực trạng giáo dục hiện nay báo hiệu rằng sẽ còn nhiều học sinh đã đang như vậy. Đó là do nhiều nguyên nhân khác nhau: sĩ số lớp học quá đông, giáo viên không thể "ba đầu sáu tay" để kèm cặp, giúp đỡ từng em tiến bộ. Năng lực sư phạm của một bộ phận không nhỏ giáo viên hiện nay còn thấp, chưa biết tổ chức hoạt động học tập phù hợp, chưa có kỹ năng quản lý lớp học, chưa biết vận dụng phương pháp kỷ luật tích cực... Trong khi đó, quản lý giáo dục chỉ chăm chắm lo thành tích ảo, đổ cả "trăm dâu" lên đầu giáo viên. Nhiều phụ huynh tưởng con mình là viên ngọc không tì vết, nếu "viên ngọc" ấy bị xước là do giáo viên... Chưa kể, xã hội đầy rẫy hiện tượng tiêu cực cả trong ti-vi, mạng internet lẫn ngoài đời. Phàm cái gì xấu thì dễ học, cái tốt học khó hơn và phải học cả đời.
Lên án, kỷ luật giáo viên đã bắt học sinh quỳ không khó. Điều khó hơn cả là làm thế nào để giảm đến tối thiểu những học sinh vi phạm kỷ luật. Trách nhiệm này không của riêng ai nhưng trước hết là của những người liên quan trong ngành giáo dục. Liệu ai sẽ chịu trách nhiệm nếu để sĩ số học sinh vượt quá quy định? Giáo viên là người lao động làm ra sản phẩm là học sinh. Giáo dục tiểu học chẳng hạn, theo quy định, tối đa mỗi lớp không quá 35 em. Vậy mà rất nhiều lớp ở Hà Nội đến 60 em và hơn, nhưng giáo viên không hề được tính công cho những em "dư thừa" đó - thật bất công. Vấn đề quan trọng là, nếu sĩ số quá đông thì không thể bảo đảm được chất lượng giáo dục, tất yếu sẽ có "phế phẩm" học sinh hư, học kém. Do đó, bảo đảm sĩ số học sinh không vượt quá số tối đa trong một lớp theo quy định (đã là quá đông so với các nước tiên tiến) là yêu cầu đầu tiên.
Giáo dục của chúng ta đang rất lạc hậu, nhất là phương pháp và đánh giá. Chừng nào giáo viên còn giảng, đọc chép, đưa ra các dạng bài mẫu cho học sinh làm theo thì còn học sinh vô kỷ luật! Dù thầy cô giảng có hay đến mấy thì nghe mãi cũng chán, nhớ trong một thời gian ngắn rồi quên mau vì tư duy, trí thông minh không được kích hoạt. Dần dần, lỗ hổng kiến thức và kỹ năng to dần đến mức không thể cứu vãn. Khi đó, học sinh ngồi trong lớp nghe giảng chẳng khác gì con vịt ngẩng đầu lên bầu trời nghe sấm. Rồi tất yếu làm việc riêng, nói chuyện riêng, huých nhau...
Do đó, nhất thiết giáo viên phải vận dụng phương pháp dạy học tích cực: Tổ chức hoạt động cho học sinh để các em không còn "nhàn cư", tức là khi có việc để làm thì không "bất thiện" nữa. Các em phải tự phát hiện ra kiến thức mới, tự hình thành kỹ năng, tự phát triển năng lực cho mình.
Trong giáo dục, giáo viên cần coi trọng việc tổ chức lớp học như là yếu tố quan trọng hàng đầu bảo đảm chất lượng giáo dục. Tuy nhiên, tổ chức lớp học là một nghệ thuật, bắt đầu từ buổi đầu tiên giáo viên nhận lớp, tiếp xúc với các em và được duy trì qua từng giờ phút dạy học. Trong quá trình đó, khi xảy ra những hiện tượng học sinh vi phạm kỷ luật, giáo viên nhất thiết phải vận dụng phương pháp kỷ luật tích cực theo quy tắc hệ quả tự nhiên và hệ quả logic.
Giáo viên cần nhớ rằng, trừng phạt bằng đòn roi, hạ nhục học sinh không có hiệu quả thực sự và bền vững. Và những nhà quản lý giáo dục, nếu chỉ đơn thuần "xử" giáo viên mà không chịu lắng nghe, phủi trách nhiệm là vô tâm, vô cảm.
Theo Báo Tin Tức
Hai ứng viên trẻ nhất năm 2019 đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư Trong danh sách 75 ứng viên được xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư năm 2019, có 2 người trẻ tuổi nhất và cùng sinh năm 1981. Theo TTXVN/Báo Tin tức