Bộ Giáo dục trần tình về đề án 34.000 tỷ

Tại buổi họp báo định kỳ quý I năm 2014, PGS.TS Đỗ Ngọc Thống, Phó Vụ trưởng Vụ GD Trung học (Bộ DG-ĐT) đã trần tình với giới báo chí về 34.000 tỷ đồng cho Đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa.

- Hiện nay số tiền được đầu tư cho trang thiết bị tại các trường rất nhiều và rất nhiều trang thiết bị đang để trong kho và không được sử dụng, vậy Bộ đã khảo sát, rà soát lại chi phí liên quan đến thiết bị trường học, CSVC và tính hiệu quả của nó chưa?

PGS.TS Đỗ Ngọc Thống: Trong quá trình chuẩn bị đề án chúng tôi đã tổ chức nghiên cứu hệ thống giáo dục phổ thông trong hệ thống giáo dục quốc dân. Đã có một chuyên đề và đề tài cấp trọng điểm của Viện Khoa học Giáo dục nghiên cứu vị trí và cấu trúc của hệ thống giáo dục phổ thông. Sau khi nghiên cứu và đề xuất thì Bộ Chính trị cũng như Ban chấp hành Trung ương đã ra Nghị quyết 09 trong đó khẳng định: “Trước mắt giữ nguyên hệ thống giáo dục phổ thông như hiện nay” tức là vẫn giữ 12 bậc học.

Và khi đổi mới phải khảo sát, đánh giá lại thì không chỉ thiết bị mà tất cả hiện trạng dạy học, phòng thí nghiệm cũng sẽ như vậy. Tinh thần của lần đổi mới này là sử dụng những trang thiết bị hiện có, chỉ mua những thứ thật sự cần thiết, tăng cường những thí nghiệm ảo, ứng dụng công nghệ thông tin để tránh việc phải đầu tư quá nhiều.

Bên cạnh đó, quan trọng nhất trong lần này là đổi mới cách dạy, cách học, hình thức dạy học. Cho nên số tiền đầu tư cho trang thiết bị sẽ không nhiều. Bộ cũng sẽ đưa ra tiêu chuẩn tối thiểu để một trường có thể triển khai những chương trình mới. Nhưng tối thiểu là phải đủ cơ sở phòng học.

- Có ý kiến cho rằng, con số 34.000 tỷ đồng là quá lớn, các môn thuộc nhóm Khoa học Tự nhiên có thể lấy chương trình của các nước trên thế giới, vậy Bộ đã có cân nhắc về điều này chưa?

PGS.TS Đỗ Ngọc Thống: Con số 34.000 tỷ đồng Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển nêu ra chỉ là khái toán bước đầu bởi vì bất kì đề án nào cũng phải hình dung ra tính khả thi, CSVC để thực hiện đề án đó. Đề án này còn phải trải qua một quá trình thẩm định của Bộ Tài chính, của rất nhiều cơ quan khác và thẩm tra của Quốc hội. Đây chỉ là bước đầu, sau khi nghe những ý kiến đóng góp của dư luận xã hội Bộ sẽ hoàn chỉnh với đề án cụ thể.

Tôi có thể nói thế này, tinh thần chung của chúng ta là hội nhập quốc tế và hội nhập có nhiều cách trong đó có điều chúng ta phải xem mặt bằng giáo dục của chúng ta so với quốc tế như thế nào? Có rất nhiều ý kiến chuyên gia đề xuất rằng chúng ta có thể tiếp thu một số các môn học Khoa học Tự nhiên cũng như môn Ngoại ngữ thì Bộ cũng đã tính đến. Nhưng trước hết chúng ta phải xây dựng một chương trình SGK của Việt Nam một cách có hệ thống, cơ bản để cập nhật với mặt bằng của khu vực, quốc tế. Trong đó có việc tham khảo chương trình SGK nước ngoài. Chúng tôi đã có tính toán và sẽ thực hiện.

- Ông có thể giải thích rõ hơn về con số 34.000 tỷ, nếu chỉ có viết sách mà đưa ra con số lớn như vậy rất khó để dư luận đồng tình?

PGS.TS Đỗ Ngọc Thống: Tên dự án làm cho mọi người hiểu lầm rằng chỉ viết chương trình tài liệu SGK không thôi, nếu không tổ chức tập huấn thì làm sao giáo viên dạy được? Chương trình và SGK độ khoảng 5.000 tỷ còn lại 29.000 tỷ vào 7,8 mục lớn. Chúng tôi nghĩ rằng không phải giấu diếm gì vấn đề này. Trước hết đây mới là khái toán sơ bộ. Tiếp theo là phải thẩm tra rất nhiều cơ quan khác. Sau cùng là phải công khai minh bạch.

Nhưng trong bối cảnh thế này nói một con số chính xác là cực kì khó. Chỉ 2 năm nữa xã hội thay đổi thế nào chúng ta rất khó hình dung huống hồ dự án của Bộ kết thúc sau 10 năm là năm 2023. Bởi vì sự biến động rất lớn cho nên bước đầu chúng tôi mới dự kiến như vậy.

- Một số ý kiến bày tỏ sự lo ngại rằng đề án này hơi giống với Nghị quyết của Đảng, vậy Bộ có thể cho biết điểm mới và bước đột phá so với Nghị quyết 40 được ban hành cách đây hơn chục năm?

PGS.TS Đỗ Ngọc Thống: Chúng ta dứt khoát phải đổi mới. Từ năm 2000 cho đến nay đã 14 năm và với tốc độ phát triển của khoa học kĩ thuật một năm đã thay đổi rất nhiều. Cho nên, chương trình 2000 dù tốt đến mấy cũng đã lạc hậu chưa kể là còn rất nhiều bất cập.

Thứ nhất, chúng ta nói đổi mới căn bản toàn diện thì căn bản ở chỗ chúng ta chuyển từ cách tiếp cận nội dung chạy theo kiến thức sang hẳn cách dạy học hình thành năng lực phẩm chất. Điều đó dẫn đến cách dạy học thay đổi, để học sinh vận dụng kiến thức vào thực tiễn.

Nội dung này kéo theo hàng loạt vấn đề, cách lựa chọn các đơn vị kiến thức phải thay đổi. Không đưa vào những thứ quá nặng, quá cao so với yêu cầu học vấn phổ thông, tăng cường thời gian thực hành luyện tập, vận dụng trong kiến thức.

Thứ hai, chương trình năm 2000 là cắt khúc, chúng ta làm xong tiểu học rồi mới xây dựng trung học phổ thông. Lần này chúng ta xây chương trình liền một mạch, như vậy sẽ hạn chế trùng lặp, dẫm lên nhau mà chương trình hiện hành đang vướng phải.

Do yêu cầu tích hợp nên sẽ giảm bớt được số lượng các môn học. Trong kế hoạch dạy học sắp tới vẫn sẽ có tên những môn học đấy nhưng được hiểu là một số kiến thức cơ bản của một số lĩnh vực chứ không phải các môn khoa học của các trường đại học. Sẽ làm cho nhẹ nhàng hơn và các môn học sẽ cố gắng tối đa là 8 môn./.

Theo TNO