Bộ Giáo dục lên tiếng về việc sử dụng sách giáo khoa chỉ dùng được một lần
Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Hữu Độ cho rằng: “ Sách giáo khoa cần được sử dụng, bảo quản tốt để có thể sử dụng lại được khi cần thiết, tránh lãng phí cho gia đình học sinh, xã hội”.
Trước ý kiến dư luận xã hội có phản ánh tình trạng một số sách giáo khoa phổ thông chỉ dùng được một lần, gây lãng phí, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Hữu Độ đã bày tỏ quan điểm về vấn đề này.
Bộ GD&ĐT: Sách giáo khoa có thể sử dụng được nhiều lần
“Do đặc thù môn học”
Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ cho biết, thực hiện Nghị quyết số 40/2000/QH10 ngày 09 tháng 12 năm 2000 của Quốc hội về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, Chính phủ đã giao cho Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) xây dựng chương trình, tổ chức biên soạn sách giáo khoa (SGK) để thực hiện trên phạm vi cả nước. SGK biên soạn theo Chương trình Giáo dục phổ thông hiện hành (gọi tắt là Chương trình 2000) được triển khai ở các cơ sở giáo dục từ năm học 2002-2003. Phiên bản sách giáo khoa hiện nay là phiên bản đã được sử dụng ổn định từ nhiều năm nay.
Khi biên soạn SGK hiện hành, các tác giả đã xây dựng hệ thống bài tập trong SGK theo hướng đa dạng, phong phú về nội dung và hình thức trình bày nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh, đồng thời giúp học sinh làm quen với các dạng bài tập khác nhau trong kiểm tra, đán.h giá theo xu thế chung của các nước phát triển.
Do đó ngoài các câu hỏi, bài tập dạng truyền thống (bài tập tự luận), các tác giả có đưa vào SGK các dạng bài tập trắc nghiệm với các hình thức đặc thù như điền khuyết, lựa chọn đúng/sai, cặp đôi (nối kết)…
Do đặc thù của môn học, ngoài các câu hỏi, bài tập dạng truyền thống (bài tập tự luận), đối với một số SGK, nhất là SGK Toán 1, Tiếng Anh (do đặc trưng của các môn học này), các tác giả có đưa vào các dạng bài tập trắc nghiệm và các dạng bài tập khác với “câu lệnh” ngắn gọn, dễ hiểu và rõ ràng như: Điền/Viết vào chỗ chấm hoặc ô trống, lựa chọn Đúng/Sai, Nối, Khoanh, Vẽ, Đán.h dấu, Tô màu,… các SGK Toán 1 xuất bản giai đoạn 1976-1979; sách Toán 2 xuất bản giai đoạn 1980-1989; sách Toán 1 xuất bản giai đoạn 1990-2002, đều có các dạng câu hỏi, bài tập trên. Các SGK Toán của các nước tiên tiến trên thế giới cũng đều thiết kế các dạng bài học với hình thức như trên.
Tuy không yêu cầu học sinh làm bài hay viết trực tiếp vào SGK mà cần làm vào vở viết hoặc vở bài tập nhưng nếu giáo viên không hướng dẫn ngay từ đầu năm học và nhắc nhở thường xuyên thì các em sẽ có thói quen viết trực tiếp vào SGK, gây lãng phí dư luận phản ánh.
Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Hữu Độ
Video đang HOT
Nhà trường, giáo viên phải có trách nhiệm nhắc nhở học sinh
Về quan điểm chỉ đạo, Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ cho biết, Bộ GDĐT xác định: sách giáo khoa cần được sử dụng, bảo quản tốt để có thể sử dụng lại được khi cần thiết, tránh lãng phí cho gia đình học sinh, xã hội.
Trong sách giáo viên có yêu cầu nhắc nhở học sinh không viết vào sách để SGK có thể sử dụng được nhiều lần.
Theo ông Độ, ngay từ năm học đầu tiên (2002-2003) triển khai thay SGK mới ở lớp 1, cùng với việc quán triệt trong các khóa bồi dưỡng, tập huấn giáo viên, CBQL chuẩn bị cho việc thực hiện SGK mới, Bộ GD-DT đã có Công văn số 6176/TH ngày 19/7/2002 về việc Hướng dẫn thực hiện mục tiêu, kế hoạch dạy học lớp 1 theo Chương trình và sách giáo khoa mới. Trong Công văn (mục 4. Thiết bị dạy học) có nêu rõ: “ Các trường cần xây dựng tủ sách dùng chung để tạo điều kiện cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn được mượn sách. Sách giáo khoa cần được luân chuyển sử dụng trong nhiều năm“.
Năm học 2004-2005, Bộ GDĐT tiếp tục ban hành Công văn số 7590/GDTH ngày 27/8/2004 về việc Hướng dẫn giảng dạy các môn học ở lớp 3 cho các vùng, miền và các lớp dạy học 2 buổi/ngày.
Trong Công văn (mục 4. Sử dụng sách) có yêu cầu: “ Giáo viên căn cứ vào văn bản phân phối chương trình môn Tiếng Việt để thực hiện các bài dạy trong SGK Tiếng Việt 3, hướng dẫn học sinh sử dụng SGK một cách có hiệu quả (tận dụng cả kênh hinhg và kênh chữ) nhằm đạt được các yêu cầu về kiến thức và kĩ năng của môn học. Cần nhắc nhở học sinh có ý thức giữ gìn (không được viết, vẽ,… vào sách) để sử dụng SGK được lâu bền“.
“Để khắc phục tình trạng SGK chỉ sử dụng một lần, gây lãng phí như phản ánh của dư luận, Bộ GDĐT sẽ tiếp tục tăng cường chỉ đạo, yêu cầu các địa phương, các nhà trường hướng dẫn học sinh không nên viết vào sách và giữ gìn, bảo quản sách cẩn thận để có thể sử dụng được lâu dài. Giáo viên trong quá trình dạy học cần hướng dẫn học sinh làm bài tập, viết kết quả, trả lời câu hỏi vào vở viết, vở bài tập” – Ông Độ nhấn mạnh.
Ông Độ cho hay, hiện nay, Bộ GDĐT đang yêu cầu Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam kiểm tra, rà soát đán.h giá cụ thể việc in ấn và phát hành SGK để có đề xuất chỉnh sửa cụ thể thiết kế nhằm hạn chế tối đa việc học sinh ghi vào SGK, gây lãng phí.
Sắp tới, khi tổ chức biên soạn sách giáo khoa theo Chương trình GDPT mới, Bộ GDĐT sẽ quán triệt với các nhà xuất bản tham gia biên soạn SGK và các Hội đồng thẩm định quốc gia về vấn đề này để khắc phục tình trạng học sinh viết vào SGK, tránh lãng phí như hiện nay.
Nhật Hồng
Theo Dân trí
Có cần nhiều bộ sách giáo khoa
Theo PGS.TS Phạm Tất Dong - Phó Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam, việc biên soạn sách giáo khoa (SGK) cần phải có đội ngũ nắm được tâm lý học sinh và không cần quá nhiều bộ SGK mà nên tập trung vào chất lượng.
Việc biên soạn SGK cần phải có đội ngũ nắm được tâm lý học sinh. Ảnh minh họa.
3 khó khăn
Khẳng định một chương trình, nhiều SGK là một chủ trương mở, giúp cải thiện chất lượng SGK, PGS Phạm Tất Dong cho rằng một số nước trên thế giới đã thực hiện điều này. Đây là một tiến bộ trong giáo dục bởi đã tính đến điều kiện văn hóa khác nhau của từng vùng một trong mỗi quốc gia để có các bộ sách SGK khác nhau.
Ví dụ bộ sách văn học và ngôn ngữ ở miền Bắc đôi khi không phù hợp lắm với miền Nam. Hoặc đôi khi sự phát triển về kinh tế, du lịch của mỗi vùng miền khác nhau, SGK có thể quy định phần cứng, phần mềm khác nhau, nó rất tiện dụng.
Thứ hai, trong điều kiện minh bạch, các nhóm thi đua với nhau để đưa ra các sách tốt nhất thì tốt thôi, không vấn đề gì cả. Thời kỳ đó, các chuyên gia giáo dục thấy hợp lý nên đề xuất và Quốc hội biểu quyết nên đưa vào Nghị quyết.
Nghị quyết 88/2014/QH13 của Quốc hội đã quy định một chương trình, nhiều bộ SGK. Nhưng gần đây lại có những ý kiến đặt lại vấn đề muốn một chương trình, một bộ SGK. Điều này không có gì mâu thuẫn bởi khi triển khai, gặp phải những vấn đề phát sinh thì phải xem xét lại để thay đổi nếu cần thiết.
Bởi từ Nghị quyết đến triển khai không đơn giản nếu chúng ta không lường trước được khó khăn, thậm chí là tiêu cực từ đó sẽ ra. Sẽ khó chứ không dễ giải quyết.
Lấy ví dụ, Quốc hội đồng ý đưa 1 chương trình nhiều SGK kèm theo 1 ý thế này, nơi nào muốn sử dụng sách nào thì tự chọn. Như vậy, sẽ khó ngay trong quản lý. Ngay ở Hà Nội mỗi trường dùng 1 SGK thì sao? Hay mỗi tỉnh, thành phố dùng 1 loại, còn nếu trường nào dùng sách nào cũng được, miễn khi thi đảm bảo được học vấn chung của chương trình chuẩn. Đấy cũng là một cách. Dẫu vậy các nhà quản lý sẽ khó kiểm soát.
Bên cạnh đó, việc in ấn SGK, có tổ chức nào bao quát, đán.h giá được từng cuốn SGK đã chuẩn về mặt chương trình, nội dung chuẩn mực chưa? Như vậy, đòi hỏi đội ngũ kiểm định chắc chắn. Các SGK đưa ra phải đạt những chuẩn như nhau mà chưa bao giờ chúng ta đưa ra chuẩn như thế nào.
Còn nếu bảo tùy thích thì mỗi người mỗi ý. Cũng phải lường trước là trường muốn dạy con tôi bằng quyển SGK này nhưng tôi thích quyển kia, số lượng in bao nhiêu cho vừa, số lượng khó tính quá, gây ra in thừa, in thiếu... Ví dụ sách SGK của GS Hồ Ngọc Đại chỉ có 1 quyển là sách Tiếng Việt - Công nghệ giáo dục mà tham gia vào thì không đúng. Muốn tham gia là phải có một bộ sách tương ứng với cả chương trình quy định. Vừa rồi, gần 50 tỉnh triển khai riêng sách Tiếng Việt này, tôi thấy như vậy là khập khiễng. Vì sao? Vì nếu để tập đọc thì cũng có nhiều cách.
SGK hay sách tham khảo?
PGS Phạm Tất Dong cho biết, ông đã trực tiếp hỏi nhiều giáo viên, trong đó có người bạn đời của ông cũng là giáo viên lâu năm thì nhận được ý kiến là một chương trình nhiều SGK, đó là xu hướng chung và cũng rất hay. Nhưng hay nhất vẫn là một bộ SGK, nhiều bộ sách tham khảo. Chẳng hạn, SGK chính thống in quyển lịch sử thế này, ngoài ra giáo viên có thể đọc thêm các sách khác. Và hay nhất vẫn là sách tham khảo lấy ở một số nước, chẳng hạn tham khảo môn Toán cùng cấp ở các nước khác đang dạy ra sao?...
"Khi tôi là sinh viên khoa Toán của Trường ĐH Sư phạm, tôi luôn lên thư viện đọc rất nhiều sách toán của ĐH Bách khoa, ĐH Tổng hợp, ĐH Kinh tế quốc dân, để mình mở mang kiến thức nhưng vẫn đảm bảo kiến thức của chương trình toán của sư phạm. Đó là chính bởi sau này mình sẽ dạy chương trình đó"- ông Dong nói.
Vì vậy, quan điểm của PGS Phạm Tất Dong là nên 1 quyển SGK chính thống để không có gì đó "gợn gợn" về mặt nội dung. Còn ai muốn viết sách tham khảo thì cứ viết, sẽ có những nhóm xin viết sách. Những nhóm chưa đủ năng lực họ sẽ không tham gia vì viết SGK khó lắm. Còn sách tham khảo thì cũng nhiều vấn đề đặt ra, thầy giáo không đủ thời gian để dạy tất cả mà những bộ sách tham khảo này sẽ giúp cho học sinh hiểu biết thêm. Tuy nhiên, trong thời đại công nghệ số hiện nay, cách này có thể cũng hơi lạc hậu thật. Học sinh khai thác trên mạng thì sẽ biết thêm được rất nhiều kiến thức cần thiết.
Là người từng ở cơ quan chỉ đạo viết SGK ở đợt cải cách năm 1979, ông Dong cho biết có nhiều GS đầu ngành, nhiều giáo viên kỳ cựu có đủ kinh nghiệm để viết sách bộ sách đó. Nay nếu để chỉ một nhóm nhỏ viết thì khó, có thể gây tốn kém.
"Tôi chưa hiểu phương pháp của Bộ sẽ làm sao? Nếu Quốc hội đồng ý một chương trình nhiều SGK thì ngay khi giải trình phải nói rõ các tổ chức cá nhân khác nhau tham gia viết SGK thì quy trình như thế nào? Những chuẩn nào cần bảo đảm. Cuốn nào được dùng, cuốn nào không được dùng, vì không phải nhóm nào cũng đủ tiề.n thuê chuyên gia viết sách".
Lo ngại lợi ích nhóm
Bày tỏ lo ngại về lợi ích nhóm khi triển khai viết SGK, PGS Phạm Tất Dong cho hay: "GS Nguyễn Minh Thuyết, Tổng chủ biên chương trình GDPT mới đây đã trả lời báo chí rằng trong khi chờ đợi ban hành chương trình, có nhà xuất bản đã tổ chức viết trước, sau đó sẽ chỉnh sửa. Như vậy, chẳng phải đã đón đầu trước rồi? Nhưng trên thực tế, làm sao họ biết chương trình được duyệt như thế nào mà viết? Sẽ nghi ngờ có tay trong chứ?".
Để phá thế độc quyền nhà xuất bản, đây là ý rất hay, nhưng SGK đưa ra để làm gì? Để học sinh đáp ứng được nhu cầu về phẩm chất năng lực như chương trình đưa ra. Các nhóm viết phụ thuộc vào nhà xuất bản. Nếu giữa họ có những ràng buộc nào đó thì độc quyền đúng là sẽ chuyển sang lợi ích nhóm, người nhiều người ít tất sinh ra đấu đá.
Từng nhóm nhỏ viết sách, trong khi mô hình nhân cách thu gọn trong từng bài học. Từng ấy bài học mới tạo nên nhân cách của một người học trò. Nếu SGK chỉ cần hơi chệch một chút thì hệ lụy sẽ rất nguy hiểm, là thế hệ học trò sẽ phải gánh chịu.
Bên cạnh đó, việc biên soạn SGK cần phải có đội ngũ nắm được tâm lý học sinh và không cần quá nhiều bộ SGK mà nên tập trung chất lượng.
Thu Hương
Theo daidoanket
Chủ nhiệm Lê Thị Nga cầm cuốn SGK Toán lớp 1 trên tay và đặt câu hỏi nhức nhói với Bộ trưởng Giáo dục Phát biểu tại buổi họp, bà Lê Thị Nga, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp đã bày tỏ những thắc mắc rất nhức nhói với Bộ trưởng Giáo dục. Sáng nay (19/9), tại phiên họp 27, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề và chất vấn...