Biện pháp đơn giản giúp ‘phanh’ đà tăng chóng mặt giá nhà tại New Zealand

Nhiều chuyên gia nhận định New Zealand là ví dụ nổi bật về giải pháp thúc đẩy thành công nguồn cung nhà ở thông qua cải cách phân vùng.

Điều này đã giúp làm chậm lại đà tăng chóng mặt giá nhà.

New Zealand có truyền thống với các khu dân cư mật độ thấp chủ yếu là các ngôi nhà một hộ gia đình. Ảnh: Getty Images

Đối mặt với cuộc khủng hoảng nhà ở cấp bách, quốc đảo này đã thực hiện các biện pháp phân vùng lại nhằm hợp pháp hóa việc xây dựng nhà ở mật độ trung bình.

Nhà kinh tế người Australia Matthew Maltman đã nghiên cứu kỹ lưỡng về cải cách nhà ở của New Zealand, chia sẻ với tờ Business Insider: “Ví dụ về Auckland đặc biệt đột phá vì nó không còn là một cuộc tranh luận lý thuyết nữa. Nó đơn giản là khiến việc bán nhà cho mọi người dễ dàng hơn”.

Khi dân số New Zealand tăng nhanh – gần 11% từ năm 2013 đến 2018 – một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng về khả năng chi trả cho nhà ở bắt đầu hình thành. Giá nhà tại thành phố lớn nhất New Zealand – Auckland đã tăng gấp đôi trong giai đoạn từ năm 2009 đến 2016 và giá bất động sản trên khắp đất nước cũng theo sát phía sau.

Năm 2016, có người thậm chí phải trả hàng trăm đô la New Zealand một tháng thuê garage không có phòng tắm hoặc nhà bếp để sinh sống tại Auckland. Giá thuê nhà thời điểm đó là trung bình 500 đô la New Zealand/tuần, tương đương 32% thu nhập trung bình hộ gia đình tại Auckland.

Trước vấn đề ngày càng gia tăng này, thành phố đã quyết định hành động. Một luật được thông qua vào năm 2016 cho phép “mật độ nhẹ nhàng” hợp pháp hóa việc xây dựng các căn song lập và nhà liền kề trên các lô đất dành cho một ngôi nhà.

Chính sách này đã tăng gấp ba lần sức chứa nhà ở của thành phố. Từ năm 2015 đến năm 2020, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng đơn vị nhà ở mới được cấp phép trong thành phố đã tăng từ 6.000 lên hơn 14.300. Auckland chuyển từ thành phố hầu hết là những ngôi nhà dành cho một gia đình đến sự kết hợp dày đặc hơn của những ngôi nhà nhiều căn hộ và nhà khối liền kề.

Một ví dụ về nơi ở trong garage tại Auckland, New Zealand từng có giá thuê khá cao năm 2016. Ảnh: Guardian.

Trong một bài nghiên cứu năm 2021, giám đốc Trung tâm Chính sách Kinh tế tại Đại học Auckland – ông Ryan Greenaway-McGrevy nhận định rằng chính sách của Auckland đã thành công trong việc đạt được hai mục tiêu là thúc đẩy nguồn cung và tăng mật độ.

“Xét theo bình quân đầu người, Auckland đã đi từ phần nào tụt hậu trở thành người dẫn đầu trong số các thành phố lớn nhất của New Zealand”, ông nói.

Bên cạnh đó ông bổ sung rằng số lượng giấy phép xây dựng bình quân đầu người được cấp trong thành phố đạt “mức cao kỷ lục trong 2020 và đã bị vượt qua vào năm 2021 rồi một lần nữa vào năm 2022″.

Thay đổi không chỉ dẫn đến nhiều nhà ở mới mà còn làm chậm tốc độ tăng giá nhà. Ông Maltman cho biết thêm giá nhà cho thuê đã chậm lại đáng kể từ khi chính sách này được thực hiện. Bên cạnh đó, cả thu nhập và lạm phát đều tăng nhanh hơn giá nhà cho thuê.

Một nghiên cứu năm 2020 cho thấy cư dân Auckland ngày càng ủng hộ việc xây dựng mới trong khu phố của họ. 64% người được hỏi ủng hộ nhà ở mật độ trung bình để giải quyết vấn đề thiếu nhà ở tại thành phố này. Thành công của Auckland thậm chí còn truyền cảm hứng cho một chính sách quốc gia được thông qua vào năm 2021, yêu cầu các thành phố lớn nhất của New Zealand cho phép xây dựng mật độ trung bình trong khu dân cư.