Bị khoán trắng, nhiều công trình thủy điện không đảm bảo
“Việc quản lý chất lượng công trình xây dựng hầu như được giao hoàn toàn cho chủ đầu tư, thiếu sự kiểm soát của cơ quan quản lý nhà nước. Do vậy, tại một số công trình thủy điện, chất lượng có nhiều hạn chế, gây không ít hệ lụy tiêu cực”.
Đó là đánh giá của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Quốc hội về kết quả rà soát quy hoạch, đầu tư xây dựng các dự án thủy điện và vận hành khai thác các công trình thủy điện được ông Phan Xuân Dũng – Chủ nhiệm Ủy ban này trình bày trước Quốc hội ngày 3/10.
Thủy điện Ia Krêl 2 (tỉnh Gia Lai) bị vỡ đập cách đây chưa lâu (ảnh Thiên Thư)
Kết quả rà soát quy hoạch thủy điện trong báo cáo thẩm tra về kết quả rà soát quy hoạch, đầu tư xây dựng các dự án thủy điện và vận hành khai thác các công trình thủy điện đến nay đã loại bỏ 424 dự án, không xem xét đưa vào quy hoạch 172 vị trí tiềm năng, tạm dừng có thời hạn 136 dự án, tiếp tục rà soát, đánh giá 158 dự án. Như vậy, cả nước hiện còn lại 815 dự án, công trình thủy điện, đang vận hành 268 dự án (14.240MW), đang thi công xây dựng và dự kiến khai thác từ nay đến năm 2017 là 205 dự án (6.198MW).
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường (KH,CN&MT) Phan Xuân Dũng cho biết, ủy ban này đánh giá cao sự nỗ lực, quyết tâm của Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương có liên quan thống nhất về nguyên tắc cần loại bỏ những dự án, vị trí tiềm năng thủy điện không bảo đảm yêu cầu bảo vệ môi trường, mất an toàn cho cộng đồng dân cư, hiệu quả đầu tư thấp, tác động tiêu cực đến kinh tế – xã hội.
Ủy ban KH,CN&MT cũng nhận thấy, có giai đoạn việc quản lý chất lượng công trình xây dựng hầu như được giao hoàn toàn cho chủ đầu tư thực hiện và tự chịu trách nhiệm, thiếu sự kiểm soát của cơ quan quản lý nhà nước. Tại một số dự án, công trình thủy điện, chất lượng khâu khảo sát, thiết kế, thi công, giám sát có nhiều hạn chế, gây không ít hệ lụy tiêu cực.
Trong khi đó, trách nhiệm, xử lý sai phạm của chủ đầu tư, các chủ thể khác có liên quan khi công trình có chất lượng kém hoặc để xảy ra sự cố chưa được quy định cụ thể. Công tác quản lý an toàn tại các công trình thủy nhỏ chưa thực sự tuân thủ nghiêm ngặt theo quy định của pháp luật, tiềm ẩn nhiều rủi ro khó lường.
Video đang HOT
Ủy ban KH,CN&MT cho biết các công trình thủy điệm nhỏ có gần 30% số đập chưa được kiểm định; khoảng 66% đập chưa có phương án bảo vệ được phê duyệt; gần 55% số chủ đập chưa có phương án phòng chống lụt bão. Hiệu quả làm việc của hệ thống quan trắc tại một số công trình thủy điện là rất thấp. Việc xây dựng phương án phòng chống lụt bão cho vùng hạ du trong tình huống xả lũ khẩn cấp, vỡ đập… gặp nhiều khó khăn, ít được quan tâm.
Theo KH,CN&MT, nguyên nhân của những bất cập nêu trên là không ít chủ đầu tư dự án thủy điện nhỏ có năng lực chuyên môn và tài chính hạn chế; quy định về chế tài xử phạt vi phạm về an toàn đập, kiểm định đập; vai trò, trách nhiệm, sự phối hợp của các cơ quan quản lý nhà nước và chủ đầu tư chưa được ban hành kịp thời, rõ ràng và chưa được thực thi đầy đủ. Ngoài ra, thông tin, số liệu về điều kiện tự nhiên thường không đầy đủ và thiếu cập nhật do hạn chế nguồn lực đầu tư cho giai đoạn điều tra, khảo sát khu vực dự án.
Quang Phong
Theo Dantri
"Tỷ lệ 1/3 dự án bị loại nói lên chất lượng quy hoạch thủy điện!"
"Kết quả loại bỏ hơn 400 dự án thủy điện khỏi quy hoạch thể hiện sự tích cực của cơ quan chức năng. Tỷ lệ đến 34% dự án bị loại nói lên phần nào chất lượng quy hoạch thủy điện" - Phó Chủ nhiệm UB KH,CN&MT của Quốc hội Lê Quang Huy bình luận.
Vấn đề quy hoạch, xây dựng thủy điện đã được Quốc hội yêu cầu Chính phủ thông tin qua nhiều kỳ họp, nhưng báo cáo gần đây nhất gửi đến Quốc hội kỳ này dường như vẫn chưa thỏa mãn các đại biểu. Con số báo cáo hơn 400 dự án được loại bỏ khỏi quy hoạch có làm an lòng dân khi các sự cố hồ đập vẫn liên tiếp xảy ra, sau mỗi đợt bão lụt?
Tôi nghĩ chủ đề về phát triển thủy điện là một chủ đề nóng được rất nhiều đại biểu quan tâm qua các kỳ họp. Xem xét báo cáo của Chính phủ và báo cáo thẩm tra lần này có thể đánh giá được cụ thể hơn rất nhiều vấn đề, từ việc loại bỏ các quy hoạch, xác định trách nhiệm của các chủ thể trong việc tham gia thực hiện quy hoạch này và các phương hướng tham gia trong thời gian tới. Tôi rất hi vọng có các giải pháp thực thi theo hướng đề xuất, việc phát triển thủy điện sẽ nề nếp hơn và đạt kết quả như mong muốn.
Phó Chủ nhiệm UB Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy
Việc loại bỏ thủy điện không đảm bảo trong quy hoạch hay siết lại cấp phép đầu tư thủy điện... đều là những việc nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của hệ thống thủy điện trong tương lai, nhưng vấn đề cấp thiết hiện tại là xử lý những hồ đập đang sử dụng vì mỗi trận bão lũ qua lại thấy những hậu quả nhãn tiền?
Thực ra, với khoảng 7.000 hồ chứa nói chung thì chỉ gần 300 hồ là hồ chứa thủy điện, còn lại là hồ chưa thủy lợi. Tùy theo chức năng của các hồ thì có các bộ khác nhau như Bộ NN&PTNT, Bộ Công thương quản lý. Trong thời gian vừa qua, một số thủy điện ở miền Trung đã gây những sự cố bất thường nhưng chúng tôi thấy ngoài vấn đề này thì cũng không ít hồ chứa thủy lợi cũng xảy ra những hiện tượng, sự cố mất an toàn. Phân tích vấn đề từ đó để phân định trách nhiệm của từng chủ thể tham gia vào việc này.
Nhiều ý kiến vẫn nghi ngại hệ thống các công trình hồ đập thủy điện hiện tại đang vận hành cũng chưa phải đã yên tâm vì theo phân cấp, các địa phương cũng có nhiều dự án mà việc quản lý ở cấp này không chặt chẽ bằng cấp trên?
Việc rà soát của Chính phủ vừa qua cũng đã loại ra được 424 dự án, trong đó có 6 thủy điện vừa còn lại 418 thủy điện nhỏ. Kết quả đó cũng đã nói lên sự chủ động của cơ quan chức năng. Nhưng tôi thấy, rõ ràng bên cạnh mặt tích cực nhìn được từ việc rà soát này thì cũng cần thấy thực tế đến 34% dự án có thể loại bỏ trong quy hoạch hệ thống thủy điện. Con số này đã nói lên phần nào chất lượng quy hoạch thủy điện, nhất là thủy điện nhỏ.
Thẩm tra báo cáo của Chính phủ, chúng tôi cũng thấy việc rà soát đánh giá các công trình đã có trong quy hoạch cần được xem xét lại, làm thế nào cho đúng quy trình. Ngoài ra không chỉ có các dự án tiềm năng mà các dự án đã triển khai, sắp đi vào hoạt động thì cũng cần tiếp tục rà soát nữa. Đây là công việc phải làm thường xuyên theo luật định chứ không phải xong rồi là dừng. Yêu cầu là nhấn mạnh cả những công trình đang hoạt động chứ không chỉ các dự án tiềm năng.
Với những hồ đập đang hoạt động, đã có số liệu thống kê cụ thể về tỷ lệ hồ đập yếu, có nguy cơ mất an toàn?
Theo báo cáo của Chính phủ thì cơ quan chức năng đã phân loại khá rõ ràng, với những hồ chứa thủy điện vừa và lớn, cơ bản đã tuân thủ tương đối tốt các quy định, đảm bảo an toàn. Tuy nhiên, với công trình nhỏ thì còn nhiều hạn chế khi chủ đầu tư thường chỉ quan tâm nhiều đến hiệu quả phát điện, các vấn đề khác nhìn chung chưa tốt.
Qua những sự cố thủy điện đã xảy ra có thể thấy những yếu tố để đảm bảo chất lượng, an toàn của công trình nhà nước lại "lỏng tay" quản mà giao toàn quyền cho chủ đầu tư, từ việc thiết kế, mời tư vấn giám sát, thi công... Như vậy nghĩa là trách nhiệm lớn nhất đối với sự an toàn của người dân - trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước đã bị bỏ qua?
Nói vậy không hoàn toàn đúng. Việc đầu tư một dự án thủy điện có 2 giai đoạn, giai đoạn 1 là đầu tư xây dựng, giai đoạn 2 là vận hành khai thác. Vấn đề an toàn hồ đập phụ thuộc vào cả ở hai khâu đó.
Vai trò của quản lý nhà nước thể hiện nhiều ở giai đoạn 1. Thực tế vừa qua, việc đầu tư xây dựng công trình thì đúng là giao khá nhiều quyền chủ động cho chủ đầu tư. Nhưng như vậy cũng không sai vì theo quy định, chủ đầu tư chỉ phải xin ý kiến cơ quan quản lý chuyên ngành về thiết kế cơ sở thôi, để tránh việc gây khó khăn cho doanh nghiệp.
Tuy nhiên Luật Xây dựng sửa đổi sẽ trình ra Quốc hội kỳ này cũng ghi nhận nguyên tắc, giao quyền cho chủ đầu tư thì phải thẩm định kỹ năng lực của đơn vị này cũng như các chủ thể khác tham gia vào toàn bộ quá trình lập dự án, đầu tư xây dựng.
Xin cảm ơn ông!
Với việc xảy ra ở thủy điện Sông Tranh 2, đây một sự cố hết sức bất thường và đáng tiếc. Nhưng trong cái rủi có cái may vì qua sự cố này, các chủ thể liên quan trong quá trình xây dựng và phát triển thủy điện để có cảnh báo cần thận trọng hơn rất nhiều với tất cả các ngành, từ khâu lập đến thực hiện đầu tư xây dựng, quản lý vận hành các công trình nói chung chứ không chỉ thủy điện. Viện Hàn lâm khoa học VN (trực tiếp là Viện địa chất học) đã có những nghiên cứu hết sức sát sao và cụ thể để đánh giá mức độ an toàn, để quyết định việc vận hành khai thác của công trình. Được biết, hiện nay Thủ tướng vẫn chưa có kết luận cuối cùng, mới chỉ cho hồ tích nước ở mức độ thấp, tức là vẫn đặt trong tình trạng tiếp tục theo dõi và đánh giá độ an toàn của công trình.
P.Thảo (thực hiện)
Theo Dantri
Thủy điện Lai Châu chạy đua với thời gian Thủy điện Sơn La đã suôn sẻ, đang hoàn thành thử nghiệm, hồ sơ quyết toán công trình; với thủy điện Lai Châu, công việc vẫn đang ngổn ngang... - Bộ trưởng Công thương Vũ Huy Hoàng báo cáo về 2 dự án thủy điện lớn cuối cùng trên bậc thang Sông Đà... Dự án thủy điện Sơn La được Quốc hội thông...