Bị đòi tiền, Facebook chặn dân Australia chia sẻ tin tức báo chí

Facebook vừa thông báo người dùng tại Australia không thể xem và chia sẻ tin tức của các hãng thông tấn địa phương lẫn quốc tế trên mạng xã hội này.

Động thái mới nhất cho thấy phản ứng quyết liệt và có phần bất chấp của Facebook trước quy định yêu cầu mạng xã hội phải chia sẻ lợi nhuận với các tập đoàn truyền thông nước này.

“Dự luật đã hiểu sai mối quan hệ giữa nền tảng của chúng tôi và các đơn vị xuất bản. Trái với suy nghĩ của vài người, Facebook không trộm tin tức, chính hãng tin mới là đơn vị muốn chia sẻ thông tin trên mạng xã hội này”, Campbell Brown, Phó chủ tịch mảng quan hệ tin tức quốc tế Facebook bày tỏ.

Chính phủ Australia từ lâu đã nổi tiếng với nhiều quyết định can thiệp vào thị trường, từ tăng mức lương cơ bản, cấm súng đến những dự luật ưu ái các ngân hàng tại đây.

Bộ trưởng Truyền thông Australia, ông Paul Fletcher cho rằng mối quan hệ giữa các công ty truyền thông và nền tảng công nghệ dần trở nên mất cân bằng.

Trong khi đó, Google lại đột ngột đồng ý trả tiền cho tin tức tại Australia. Trước đó, Facebook và Google phản ứng dữ dội trước dự luật yêu cầu mạng xã hội trả tiền để chia sẻ tin tức tại đây. Facebook cảnh báo sẽ cấm tin tức trên nền tảng, trong khi Google đe dọa ngừng hoạt động công cụ tìm kiếm.

Cụ thể, Google thỏa hiệp với các tập đoàn truyền thông, trong đó có News Corp – tập đoàn sở hữu nhiều hãng tin lớn tại Australia lẫn Anh, Mỹ. Thỏa thuận giữa Google và News Corp kéo dài 3 năm.

Sự kiện này có thể mở đường cho chính phủ các quốc gia khác siết chặt về quyền thông tin đối với các hãng công nghệ.

Bình luận về việc Google chấp nhận trả tiền, New York Times cho rằng “một quốc gia nhỏ cũng có thể buộc tên tuổi công nghệ lớn phải quy thuận, điều mà Mỹ không làm được”.

Ý tưởng tập đoàn công nghệ phải trả tiền cho nội dung chia sẻ trên nền tảng đã có từ lâu và News Corp là một trong những đơn vị ủng hộ quyết liệt nhất. Cuộc chiến giữa mạng xã hội và truyền thông trở nên gay gắt hơn khi cơ quan thẩm quyền tại Mỹ, Australia và nhiều nơi khác tỏ ý xem xét luật định về vấn đề này.

Trong những năm gần đây, Facebook và Google từng ra mắt những chương trình hoạt động theo mô hình trả tiền. Các hãng thông tấn phải trả phí để được chia sẻ thông tin đã qua chọn lọc trên Facebook News. William Easton, Giám đốc điều hành Facebook tại Australia cho biết tính năng này sẽ sớm được ra mắt với “các quy tắc phù hợp”.

Từ năm ngoái, Google đã công bố kế hoạch cấp phép tin tức với News Showcase. Trên nền tảng mới, hãng tin có thể tự sắp xếp và quyết định cách trình bày tin tức của mình.

Trận chiến tại Australia sẽ trả lời cho câu hỏi ai là người quyết định các khoản thanh toán, điều gì khiến các công ty công nghệ phải trả phí cũng như khi nào họ phải công bố những thay đổi trong thuật toán của mình.

Sự thách thức của chính phủ Australia đối với những gã khổng lồ lĩnh vực truyền thông trực tuyến là bước đi tiên phong nhằm bảo vệ hệ sinh thái tin tức truyền thống, vốn đang bị các công ty công nghệ trị giá nghìn tỷ USD đe dọa xóa sổ.

Đối với Google hay Facebook, sự phản kháng của họ đang trở thành tâm điểm của thế giới. Tuy nhiên, nỗ lực này vốn để hạn chế quy định và thoát khỏi vòng vây hãm của nhiều chính phủ trên thế giới.

Theo đề xuất của Australia, nếu các nền tảng như Google không đồng ý trả tiền cho nội dung báo chí, một cơ quan phán quyết độc lập sẽ đứng ra giải quyết tranh chấp.

Tại Pháp, chính phủ nước này cho phép Google đàm phán riêng với các nhà xuất bản qua nhiều tiêu chí khác nhau. Nếu tranh chấp, vụ việc rất có thể sẽ được đưa ra tòa án và công ty này dễ dàng sa lầy trong đó, trì hoãn việc thanh toán.

Dự luật của giới chức Australia sẽ hợp lý hóa quy trình cũng như củng cố vị trí của truyền thông truyền thống.

“Mục đích của bộ quy tắc là giải quyết tình trạng thương lượng không đồng đều giữa các doanh nghiệp truyền thông báo chí của Australia với các nền tảng trực tuyến lớn, vốn là những người có sức mạnh thị trường rõ ràng”, Rod Slims, Chủ tịch cơ quan quản lý bảo vệ người tiêu dùng của Australia, giải thích.

Các công ty công nghệ cho biết động thái của chính phủ Australia sẽ tạo động lực giúp các nhà xuất bản tin tức đẩy giá trị ấn phẩm báo chí. Những nền tảng này cũng chỉ ra một báo cáo của chính phủ ước tính 75% cuộc đàm phán này sẽ kết thúc thông qua phán quyết của trọng tài.

Các nhà phê bình cho rằng Google và Facebook chỉ đơn giản đang cố gắng duy trì vị thế “cửa trên” của mình đối với giới truyền thông.

“Việc hiện thực hóa bộ luật sẽ tước đi nhiều quyền lực của nền tảng công nghệ. Cán cân quyền lực sẽ được chuyển qua bên thứ 3 ( pháp luật) và họ không hề lường trước điều đó”, Peter Lewis, Giám đốc Trung tâm Trách nhiệm Công nghệ tại Viện Australia, một nhóm nghiên cứu độc lập, cho biết.