Bất thường đề thi tốt nghiệp THPT năm 2021

Sự bất thường trong đề thi môn sinh học kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021 khiến nhiều chuyên gia cho hay chưa bao giờ chứng kiến sự trùng lặp kỳ lạ đến như vậy

Việc ngay trước ngày thi môn sinh học của kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021, thầy Phan Khắc Nghệ, Phó Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Hà Tĩnh, có bài tổng ôn cho học sinh với số câu hỏi trùng đến hơn 90% số câu hỏi trong đề thi chính thức môn sinh học đã khiến dư luận xôn xao.

Nội dung ôn thi và đề thi trùng 92,5%

Ngay sau đó, ngày 4-8, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) đã ra Quyết định số 171/QĐ-BGDĐT về việc thành lập tổ công tác liên ngành xác minh thông tin phản ánh về đề thi môn sinh học kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021.

Tổ công tác gồm: Bộ GD-ĐT (lãnh đạo các cục, vụ, thanh tra, các chuyên viên), Bộ Công an (A03, A05) và các chuyên gia môn sinh học gồm ông Phạm Văn Lập và bà Nguyễn Thị Hồng Liên đã vào Hội đồng ra đề thi tốt nghiệp THPT năm 2021 tại Vĩnh Phúc để cùng thực hiện đối chiếu, so sánh đề thi chính thức của Bộ GD-ĐT với đề trong video của thầy Phan Khắc Nghệ.

Tổ liên ngành đã làm việc với tổ chuyên gia, với chủ tịch hội đồng ra đề thi, các thầy cô ra đề, thư ký hội đồng, để tìm hiểu quy trình biên soạn đề, các phần mềm chọn đề thi, đối chiếu các đề thi gốc mà máy tính rút ra từ ngân hàng cùng các đề thi được tổ ra đề môn sinh học đã chọn với các câu hỏi mà thầy Phan Khắc Nghệ đã dạy luyện thi.

Thí sinh dự kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021 tại TP HCM. Ảnh: TẤN THẠNH

Biên bản làm việc của tổ chuyên gia trong đoàn công tác liên ngành của Bộ GD-ĐT, Bộ Công an nêu rõ dựa trên các tư liệu là 4 đề thô xuất từ máy tính của Hội đồng ra đề thi tốt nghiệp THPT năm 2021, 4 đề duyệt chốt bởi hội đồng ra đề thi, bản pdf đề Vip40 được thầy Phan Khắc Nghệ dạy cho học sinh, 3 video live và các tệp được thầy Phan Khắc Nghệ gửi bà Phạm Thị My – Tổ trưởng Tổ ra đề môn sinh, ông Bùi Văn Sâm – thành viên Tổ thẩm định, các tệp bà Phạm Thị My gửi thầy Phan Khắc Nghệ qua email từ năm 2015-2018 và 2021…, tổ chuyên gia đã cho thấy có nhiều điểm bất thường.

Theo đó, khi đánh giá số câu hỏi trùng và khác nhau giữa đề thô được chọn, đề duyệt chốt với nội dung ôn tập của thầy Nghệ cho thấy các câu hỏi trong 4 mã đề thô được chọn với các câu hỏi xuất hiện trong các nội dung ôn tập của thầy Nghệ có sự trùng lặp rất lớn.

Một điểm kỳ lạ nữa cũng được chỉ ra là khi các chuyên gia đánh giá câu hỏi trong 4 mã đề duyệt chốt với các câu hỏi xuất hiện trong các nội dung ôn tập của thầy Nghệ thì thấy trong tổng số 40 câu của từng mã đề duyệt chốt có 37 câu trùng (tỉ lệ 92,5%) với các câu trong nội dung ôn tập của thầy Nghệ…

Lạ lùng chưa từng thấy

Nhận định về sự bất thường trong đề thi tốt nghiệp THPT môn sinh, nhà giáo Nguyễn Phương Sửu – cựu giảng viên Trường ĐH Ngoại ngữ (ĐHQG Hà Nội), người có kinh nghiệm hơn chục năm ra đề thi môn tiếng Anh trong kỳ thi tuyển sinh đại học “3 chung” của Bộ GD-ĐT – cho rằng trong cả quá trình dạy học, chứ không chỉ trong những năm tham gia ra đề thi, ông chưa bao giờ chứng kiến sự việc như thế này. Cụ thể, trong các kỳ thi “3 chung” từ trước năm 2017, ông chưa bao giờ chứng kiến sự trùng lặp “kỳ quái” như vậy.

TS Hoàng Ngọc Vinh, nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục Chuyên nghiệp (Bộ GD-ĐT), khẳng định với thi trắc nghiệm khách quan, việc trùng lặp như thế hầu như không thể xảy ra vì các câu hỏi trắc nghiệm được lựa chọn ngẫu nhiên qua hệ thống phần mềm. Trường hợp thi tự luận thì có thể xảy ra sự trùng lặp do số câu hỏi không nhiều. Ông Vinh cho rằng cần làm rõ nguyên nhân của sự bất thường này.

Trong khi đó, thầy Đinh Đức Hiền – giáo viên Hệ thống giáo dục Học Mãi, người đầu tiên lên tiếng về việc nội dung ôn tập giống với đề thi sinh học chính thức trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021 – bày tỏ rất bất ngờ vì tỉ lệ trùng quá cao.

“Con số 80% đối sánh lúc đầu của tôi là sơ bộ, chính vì thế khi viết tâm thư gửi lãnh đạo Bộ GD-ĐT, tôi đã đề nghị thành lập hội đồng thẩm định một cách khách quan. Nếu sự trùng khớp lên tới 92,5% nội dung ôn tập của thầy Nghệ ngay trước khi thi với đề thi tốt nghiệp THPT thì đó là điều rất khó lý giải và cần phải được làm rõ. Câu 106 là câu hỏi điển hình nhất về sự trùng khớp, câu hỏi dạng đồ thị chưa từng xuất hiện trong sách giáo khoa hay bất cứ tài liệu nào đã xuất hiện trong video ngay trước khi thi của thầy Nghệ. Sự trùng khớp từ kênh hình đến kênh chữ là điều vô cùng bất thường” – thầy Hiền lên tiếng.

Sự trùng khớp “phi thực tế”

Một chuyên gia môn sinh học cũng cho rằng một ngân hàng câu hỏi đồ sộ được xây dựng trong nhiều năm liên tục, với đội ngũ chuyên gia, giáo viên ra đề với số lượng lớn thì việc đoán trúng 37/40 câu chỉ trong 1 buổi ôn tập, ngay trước kỳ thi diễn ra chỉ một ngày là sự bất thường.

Theo quy trình, quá trình chọn là ngẫu nhiên và được thực hiện bằng máy tính bởi phần mềm chuyên dụng. Chuyên gia này khẳng định: “Nội dung ôn tập của thầy Nghệ trùng khớp 92,5% với 4 mã đề gốc được chọn trong kỳ thi tốt nghiệp THPT, trong khi 12 đề gốc còn lại không được chọn lại rất ít câu trùng. Đó là một sự trùng khớp phi thực tế, có thể đã có sự can thiệp”.