Bất chấp chiến tranh thương mại, doanh nghiệp Mỹ ở Trung Quốc vẫn không rút về nước
Nghiên cứu mới cho thấy chiến tranh thương mại Mỹ- Trung Quốc đã không khiến doanh nghiệp Mỹ rời thị trường Trung Quốc, trong khi khách hàng phải chịu chi phí từ cuộc chiến thuế quan.
Một khu phức hợp văn phòng ở quận kinh doanh trung tâm Bắc Kinh, Trung Quốc. Ảnh: Reuters
Theo tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng, trong nghiên cứu đăng trên nền tảng SSRN tháng 9, các nhà nghiên cứu Samantha Vortherms và Jiakun Jack Zhang đã cho rằng việc Mỹ áp đặt thuế quan trị giá hàng tỷ đô la lên hàng hóa Trung Quốc từ giữa năm 2018 để khiến công ty Mỹ quay về nước đã gây tổn thương nền kinh tế Mỹ, không thành công trong ép Trung Quốc thay đổi chính sách kinh tế.
Bất chấp cuộc chiến thuế quan “ăn miếng trả miếng” và căng thẳng chính trị giữa hai quốc gia, các doanh nghiệp ở hai nước vẫn có mối liên quan sâu sắc với nhau và đầu tư nước ngoài chảy vào Trung Quốc vẫn đạt kỷ lục 144,4 tỷ USD năm 2020.
Theo bà Vortherms (Đại học California ở Irvine) và Zhang (Đại học Kansas), có thêm 46% công ty con có vốn Mỹ ở Trung Quốc đóng cửa năm 2018 so với năm trước đó, nhưng chưa đầy 1% trong số đó đóng cửa do thuế quan của Mỹ.
Các nhà nghiên cứu cho biết: “Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy công ty Mỹ và của các đồng minh không có xu hướng rời Trung Quốc… Thay vào đó, các doanh nghiệp rời đi sau khi tính toán giữa rủi ro chính trị gia tăng và nguồn lực sẵn có để giảm nhẹ các rủi ro này”.
Nghiên cứu trên được đưa ra trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Joe Biden đang rà soát sâu rộng chính sách của Mỹ với Trung Quốc, trong đó có cả chiến lược áp đặt thuế quan với Trung Quốc từ thời chính quyền trước.
Một nhà máy lắp ráp của GM và đối tác Trung Quốc tại Liễu Châu. Ảnh: Reuters
Video đang HOT
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen cũng cho rằng thuế quan Mỹ áp đặt với hàng Trung Quốc thực ra là đ.ánh thuế người tiêu dùng Mỹ và thỏa thuận thương mại giai đoạn một đã ký với Trung Quốc hồi tháng 1/2020 không giải quyết được vấn đề mà Mỹ muốn.
Nghiên cứu cũng cho thấy các doanh nghiệp Mỹ đã không vận động chống lại thuế quan của chính phủ Mỹ như Trung Quốc hy vọng. Trong số 500 tập đoàn đa quốc gia của Mỹ có công ty con ở Trung Quốc, 63% bị ảnh hưởng tiêu cực trong chiến tranh thương mại, nhưng chỉ 22% lên tiếng phản đối và 7% quyết định rời Trung Quốc.
Theo nghiên cứu, mức độ phân tách hai nền kinh tế trong thực tế lại không lớn như kỳ vọng của các chính trị gia. Không có mấy bằng chứng cho thấy các tập đoàn đa quốc gia Mỹ thể hiện vai trò trong cuộc đối đầu Mỹ-Trung Quốc bằng cách từ bỏ Trung Quốc vì lòng yêu nước.
Hậu quả phần lớn do các doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp mới đối với thị trường Trung Quốc gánh chịu. Ví dụ như các doanh nghiệp nhỏ ở Mỹ phải mua nguyên liệu thô từ Trung Quốc với giá cao hơn trước.
Hai nhà nghiên cứu trên cũng cho biết kết quả nghiên cứu của họ đi ngược lại với khẳng định của đại diện thương mại Mỹ Katherine Tai, rằng thuế quan sẽ tạo lợi thế để chống Trung Quốc.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) khi đó và Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc ký thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 tại Nhà Trắng ngày 15/1/2020. Ảnh: Reuters
Hồi tháng 1, Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki cho biết chính quyền Tổng thống Biden sẽ xem xét lại thỏa thuận thương mại giai đoạn một giữa Mỹ và Trung. Chính quyền của ông Biden sẽ tập trung tiếp cận mối quan hệ Mỹ-Trung “từ một vị thế mạnh mẽ”.
Cựu Tổng thống Donald Trump đã ký thỏa thuận thương mại giai đoạn một với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào tháng 1/2020. Thỏa thuận này giúp xoa dịu cuộc chiến thương mại kéo dài gần 18 tháng giữa hai nước, vốn khiến hàng trăm tỷ USD hàng hóa của Mỹ và Trung Quốc bị ảnh hưởng bởi thuế quan ăn miếng trả miếng, đồng thời làm chậm hoạt động thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Theo thỏa thuận, Bắc Kinh cam kết sẽ chi thêm 200 tỷ USD để tăng cường hoạt động mua nông sản và sản phẩm chế tạo, năng lượng cùng dịch vụ của Mỹ so với mức năm 2017 trong vòng hai năm. Tuy nhiên, một báo cáo của Viện Kinh tế Quốc tế Peterson công bố trong tháng 1/2021 cho thấy hoạt động mua hàng hóa Mỹ vào năm 2020 của Trung Quốc đã giảm 42% so với cam kết mà Bắc Kinh đưa ra trong thỏa thuận giai đoạn một.
Doanh nghiệp Mỹ kêu gọi tái đàm phán thương mại với Trung Quốc
Theo tờ Wall Street Journal, hơn 30 hiệp hội doanh nghiệp có tầm ảnh hưởng nhất ở Mỹ, đã kêu gọi chính phủ của Tổng thống Joe Biden tái khởi động đàm phán thương mại với Trung Quốc và cắt giảm thuế nhập khẩu vì lợi ích kinh tế của chính Mỹ.
Cảng biển vận chuyển hàng hóa tại Giang Tô, Trung Quốc
Thực thi thỏa thuận chưa trọn vẹn
Trong thư gửi Đại diện Thương mại Mỹ Katherine Tai và Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen, các hiệp hội doanh nghiệp Mỹ cho rằng Trung Quốc cơ bản đã thực hiện các cam kết quan trọng trong Thỏa thuận thương mại giai đoạn 1, trong đó có việc mở cửa thị trường cho các công ty tài chính của Mỹ và cắt giảm rào cản đối với hàng nông sản của Mỹ xuất tới Trung Quốc.
Bức thư nhấn mạnh chính sách thương mại lấy người lao động làm trung tâm của Mỹ cần cân nhắc việc người dân nước này đang phải gánh chịu thuế của cả Mỹ và Trung Quốc và Mỹ nên bãi bỏ các loại thuế quan làm phương hại tới lợi ích của người dân.
Hiện các doanh nghiệp Mỹ đang sốt ruột trước tiến độ rà soát chính sách thương mại và chính sách kinh tế khá chậm của chính quyền. Trong khi đó, chính quyền của Tổng thống Biden gần như không đưa ra tín hiệu gì cho thấy sẽ thực thi Thỏa thuận Thương mại giai đoạn 1 ký với Trung Quốc hay sẽ mở rộng đàm phán. Phản hồi lại bức thư trên, phía Đại diện Thương mại Mỹ cho biết Washington đang rà soát chiến lược kinh tế với Trung Quốc để có thể đưa ra chính sách tốt nhất cho người dân, đặc biệt là nông dân và giới doanh nghiệp.
Trước đó, vào ngày 5-8, Đại diện thương mại Mỹ Katherine Tai gặp riêng đại diện một số doanh nghiệp lớn của Mỹ trong lúc dừng chân ở Seattle và ghi nhận nguyện vọng của họ. Bà Katherine Tai từng gọi mối quan hệ thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới là "không cân bằng", không chỉ trong hoạt động kinh tế, mà còn về cơ hội và độ mở cửa thị trường với nhau.
Về phía Trung Quốc, Bắc Kinh tuyên bố sẽ không tiếp tục đàm phán cho tới khi Washington chấp nhận thực thi thỏa thuận này. Đã xuất hiện một số dự đoán cho rằng việc rà soát chính sách kinh tế với Trung Quốc có thể sẽ kéo dài đến mùa thu năm nay. Mỹ cũng chưa quyết định có tiếp tục áp các loại thuế quan đang đ.ánh vào khoảng 50% số hàng hóa Mỹ nhập từ Trung Quốc hay không.
Diễn biến này cho thấy 18 tháng sau khi ký kết, thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung giai đoạn 1 vẫn chỉ dừng lại ở một dạng thỏa thuận đình chiến, với việc hai bên không leo thang đối đầu, nhưng vẫn giữ trừng phạt thuế.
Thâm hụt thương mại tăng
Lý giải về nguyên nhân Chính phủ Mỹ chưa đưa ra tuyên bố về việc mở rộng đàm phán với Trung Quốc, chuyên gia kinh tế Chad Bown thuộc Viện Kinh tế quốc tế Peterson, người theo dõi sát sao thỏa thuận Thương mại Mỹ - Trung giai đoạn 1, cho rằng Bắc Kinh tỏ ra khá chậm chạp trong việc thực hiện cam kết mua thêm khoảng 200 tỷ USD hàng hóa của Mỹ trong 2 năm.
Tính đến tháng 6, dữ liệu từ Chính phủ Mỹ và Trung Quốc cho thấy sức mua của Bắc Kinh chưa đạt được 70% mục tiêu đề ra trong năm. Bên cạnh đó, thâm hụt thương mại Trung Quốc với Mỹ - yếu tố quan trọng nhất khiến chính quyền Mỹ áp các lệnh trừng phạt, rào cản kinh tế với Bắc Kinh vẫn ở mức cao là 27,8 tỷ USD trong tháng 6, tăng 5,8% so với tháng 5.
Vài ngày trước khi các hiệp hội doanh nghiệp gửi yêu cầu kêu gọi chính phủ xem xét lại thỏa thuận thương mại với Trung Quốc, hãng tin Reuters cho biết Chính phủ Trung Quốc gửi tới các bệnh viện, công ty và đơn vị nhà nước một văn bản hướng dẫn về số lượng hàng nội địa bắt buộc phải có khi mua sắm hàng trăm trang thiết bị như máy chụp X-quang, thiết bị chụp cộng hưởng từ... Danh mục hướng dẫn mới tác động đến nhiều mặt hàng, trong đó có phần thiết bị y tế rất được Mỹ chú trọng.
Theo thỏa thuận giữa 2 nước đầu năm ngoái, Trung Quốc đã đồng ý tăng mua nhóm hàng này, ví dụ như thiết bị chụp cộng hưởng từ - vốn là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của các doanh nghiệp Mỹ. Việc thực hiện các hướng dẫn mua sắm mới sẽ càng tạo thêm khó khăn cho cam kết mua thêm 200 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ Mỹ so với mức năm 2017.
Anh tặng 9 triệu liều vaccine cho thế giới Ngoại trưởng Anh cho biết quốc gia này sẽ bắt đầu chia sẻ 9 triệu liều vaccine AstraZeneca đầu tiên cho các nước, trong đó có Việt Nam. Ngoại trưởng Dominic Raab hôm nay cho biết Anh sẽ phân phối 5 triệu liều thông qua Covax, sáng kiến vaccine toàn cầu do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) dẫn đầu, trong khi...
