Bánh đa Kế, quà quê vùng Kinh Bắc

Mỗi khi đi xa, chợt nghe được bài hát “Về quê” của cố nhạc sĩ Phó Đức Phương với những ca từ: “Ơi quê hương ta bánh đa, bánh đúc. Nơi thảo thơm đồng xanh trái ngọt…”, những người con đất Kinh Bắc lại cảm thấy nhớ quê, nhớ món bánh đa mẹ vẫn mua làm quà mỗi buổi chợ phiên.

Nhớ hồi đó, vừa thấy bóng mẹ về đầu ngõ, mấy chị em chạy ùa ra níu túi, dò tìm những món quà quê còn nóng hổi. Ngày ấy, chiếc bánh đa của làng Dĩnh Kế, nay là phường Dĩnh Kế, TP Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang, là một món quà quê bình dị, vừa túi tiền nên các mẹ, các bà đi chợ hay mua.

Chiếc bánh đa Kế vừa mới ra lò thơm lừng mùi vừng, mùi lạc cùng mùi bột gạo chín trên ánh lửa than hoa. Vui sướng cầm chiếc bánh to như miệng nón trên tay, mấy đứa tranh nhau bẻ ăn luôn để cảm nhận cái giòn tan khi miếng bánh dần vỡ vụn trong miệng.

Khi lớn hơn một chút, đi học cấp 2, cấp 3, bọn học sinh chúng tôi khi làm cỗ dịp tết Trung thu ở trường đã chọn chiếc bánh đa to nhất để treo lên cành tre làm mặt trăng. Cả lớp vui sướng khi được các cô đi chấm cỗ khen biết cách sáng tạo chiếc bánh đa Kế quê mình.

Chẳng biết từ bao giờ người làng Dĩnh Kế đã có nghề làm bánh đa. Những cái mốc 10 đời, 15 đời hay áng chừng vài trăm năm… mà người làm bánh làng Kế kể cho tôi nghe có lẽ chỉ là tương đối. Chỉ biết rằng trên đất nước Việt Nam có rất nhiều làng bánh đa ở Lạng Sơn, Nam Định, Bình Thuận… nhưng bánh đa Kế là một món đặc sản khác biệt, mang hồn quê Kinh Bắc không lẫn vào đâu.

Bánh đa Kế nướng khéo trên than hoa mới ra được chiếc bánh giòn, thơm

Để tạo ra chiếc bánh đa Kế to, giòn, thơm phức thì người làng Kế luôn giữ cho mình bí quyết riêng mà họ bảo là “gia truyền”. Bánh đa Kế được làm hoàn toàn thủ công qua rất nhiều quy trình như: xay bột gạo, tráng bánh, rắc vừng, rắc lạc, phơi bánh trên giàn ra trời nắng, rồi nướng bánh bằng than hoa. Trong đó, cách nướng bánh là bí kíp, một “chứng chỉ” khéo tay của những cô gái đất Kế.

Ngày nay, mỗi chuyến xe ngược xuôi qua đất Bắc Giang, người phương xa thường mua về làm quà cho bạn bè, người thân chiếc bánh đa Kế.

Với người lớn, chiếc bánh đa Kế từ lâu đã trở thành một món ẩm thực khai vị tuyệt vời trong mỗi bữa tiệc. Thật tuyệt vời khi được ngồi cùng bạn bè nhâm nhi cốc bia mát lạnh, ăn kèm miếng bánh đa Kế giòn tan chấm tương ớt. Không chỉ ở Bắc Giang mà giờ đây vào nhiều quán bia hơi, quán nhậu ở nhiều tỉnh, thành phía Bắc, ta luôn thấy món bánh đa Kế trên thực đơn.