Bài thi tuyển sinh riêng của trường ĐH có cần chuẩn hóa?

Quy chế tuyển sinh đại học 2020 đặt ra yêu cầu chuẩn hóa ngân hàng câu hỏi thi cho các trường tự tổ chức thi riêng. Khi thời gian còn lại trước kỳ thi rất ngắn thì quy định này không phải là một yêu cầu hợp lý.

Thí sinh tham dự kỳ thi đánh giá năng lực vào ĐH Quốc gia TP.HCM – ẢNH: ĐÀO NGỌC THẠCH

Cần phải phân định rõ quản lý hành chính và chuyên môn đối với các cơ sở giáo dục đại học để chính sách, quy chế ban hành giúp phát huy năng lực và quyền tự chủ của các trường, qua đó thúc đẩy thay vì cản trở sự phát triển của giáo dục đại học.

3 Lý do “không phải là một yêu cầu hợp lý”

Thứ nhất, với tính chất một bài thi cấp trường để sử dụng cho mục đích tuyển sinh của riêng họ thì đây là một bài thi mang tính chất nội bộ. Nếu trường không tổ chức nhiều đợt thi, mà chỉ tổ chức thi tuyển sinh một đợt/lần thì yêu cầu chuẩn hóa là không cần thiết. Xin lưu ý rằng chuẩn hóa là một quy trình đảm bảo chất lượng khảo sát, đánh giá, nhưng đảm bảo chất lượng đề thi, bài thi vẫn là yêu cầu đương nhiên bất kể có thực hiện chuẩn hóa hay không.

Thứ hai, việc đặt ra yêu cầu bắt buộc đòi hỏi tính khả thi trong giám sát thực hiện. Tức là để đánh giá được đề thi, ngân hàng câu hỏi thi có được chuẩn hóa hay không cần phải có các quy định cụ thể về quy trình, về yêu cầu kỹ thuật.

Nếu quy chế không đưa ra các quy định hay tham chiếu đến hướng dẫn cụ thể thì việc đặt ra yêu cầu chỉ mang tính hình thức.

Thứ ba, dù một số trường đã từng tổ chức kỳ thi riêng và đã có ngân hàng câu hỏi thi, không chắc chắn các trường đã thực hiện chuẩn hóa và có thể thực hiện được trong thời gian ngắn. Vì tự chủ trong tuyển sinh là quyền của các trường được quy định bởi luật Giáo dục ĐH, các trường được phép tự chủ việc đảm bảo chất lượng tuyển sinh, cũng như tất cả các hoạt động học thuật khác. Mỗi trường tùy theo năng lực và các nguồn lực khác nhau để lựa chọn phương án đảm bảo chất lượng phù hợp. Quy chế chỉ nên đặt ra yêu cầu chung về đảm bảo chất lượng, thay vì “cầm tay chỉ việc” và áp đặt chi tiết.

Những bài thi nào cần chuẩn hóa?

Bài thi chuẩn hóa thường là yêu cầu bắt buộc đối với những bài thi diện rộng, được gọi là “high-stake”, tức là kết quả của nó được sử dụng để đưa ra các quyết định quan trọng như tốt nghiệp, thưởng – phạt… có ảnh hưởng tới nhiều người.

Hiện nay những bài thi chuẩn hóa nổi tiếng phải kể đến như IELTS, TOEFL, SAT, ACT, GMAT, GRE… Các tổ chức khảo thí tổ chức các bài thi này đều đã phát triển bộ ngân hàng câu hỏi nhiều năm nay. Các bài thi này đều có chung một đặc điểm là có thể được tổ chức ở nhiều địa điểm trên thế giới, vào nhiều thời gian khác nhau, dành cho tất cả mọi người không phân biệt tuổi tác, nền giáo dục, văn hóa… Việc chuẩn hóa với các bài thi này là bắt buộc bởi một thí sinh được điểm IELTS 7.5 tại VN cần phải có năng lực ngôn ngữ tương đương với một thí sinh cùng điểm tại Ấn Độ hay Úc.

Trong phạm vi quốc gia, những bài thi cần được chuẩn hóa bao gồm bài thi tốt nghiệp các cấp để giúp đối sánh kết quả thi giữa các năm hoặc giữa các địa phương. Với bài thi tuyển sinh đại học, nếu đây là bài thi quốc gia như bài thi chung như đã từng tổ chức, kết quả được sử dụng rộng rãi trên toàn bộ hệ thống bởi tất cả các trường đại học và cao đẳng thì chuẩn hóa cũng cần phải là một yêu cầu bắt buộc.

Việc chuẩn hóa bài thi hay ngân hàng câu hỏi thi đòi hỏi thời gian rất dài ngoài chi phí và nhân lực có chuyên môn cao. Thường để phát triển các bài thi chuẩn hóa, những tổ chức khảo thí như Cambridge, ETS hay Pearson phải dành thời gian cả năm cho công việc này.

Các bước để có một bài thi chuẩn hóa

Để phát triển bài thi chuẩn hóa, tối thiểu cần phải trải qua các bước sau:

Xây dựng chuẩn nội dung: Đây là bước căn bản đầu tiên, thường chuẩn nội dung đánh giá là chuẩn đầu ra chương trình phổ thông quốc gia, chương trình đại học của một trường.

Phát triển câu hỏi thi: Trên cơ sở nội dung chuẩn, nhóm chuyên gia (thường là giáo viên, giảng viên (đã từng) trực tiếp giảng dạy) triển khai viết câu hỏi thi dưới các dạng khác nhau. Sau đó, một nhóm chuyên gia khác cần phải rà soát các câu hỏi thi này để kiểm tra tính chính xác, độ giá trị, tính công bằng…

Thử nghiệm câu hỏi: Bộ câu hỏi được thử nghiệm trên chính các đối tượng được đánh giá. Câu trả lời của họ được sử dụng để phân tích, đánh giá các câu hỏi thi. Chỉ những câu hỏi thi đạt các yêu cầu kỹ thuật mới được đưa vào sử dụng để thi.

Đây mới chỉ giúp hình thành bộ câu hỏi. Để có đề thi cho một kỳ thi, phải xây dựng đề thi. Nếu số câu hỏi thi có được bằng với số câu hỏi thi của một đề thi, khi ấy có 1 đề thi gốc và việc trộn thứ tự các câu hỏi thi trong đề gốc này sẽ cho ra các đề con (như trường hợp các đề thi THPT quốc gia gần đây). Trong trường hợp này, cho dù thí sinh nhận được đề thi nào đi nữa, tổng số câu hỏi và câu hỏi thi họ phải trải qua là như nhau, như vậy đảm bảo tính công bằng giữa các thí sinh.