Ba rào cản có thể khiến Ukraine phải chờ hàng thập kỷ để gia nhập NATO

Quá trình trao tư cách thành viên NATO cho Ukraine có thể mất nhiều thập kỷ và sẽ phụ thuộc vào việc Kiev đáp ứng một số điều kiện nhất định.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong một chuyến thị sát khu vực chiến tuyến ở miền Đông. Ảnh: Sputnik

Theo kết quả của hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) tại Vilnius trong tuần này, các nhà lãnh đạo khối quân sự do Mỹ dẫn đầu đã nhất trí về gói ba yếu tố nhằm đưa Ukraine đến gần hơn với khối. Yếu tố đầu tiên bao gồm việc tạo ra một chương trình hỗ trợ cho Ukraine để có thể chuyển đổi sang các tiêu chuẩn của NATO.

Yếu tố thứ hai là thành lập Hội đồng NATO-Ukraine, và yếu tố thứ ba liên quan đến việc hủy bỏ kế hoạch hành động thành viên cho Ukraine, điều này sẽ rút ngắn quá trình gia nhập của Kiev. Tuy nhiên, không có lời mời chính thức nào được khối này mở rộng tới Kiev.

Các chuyên gia cho rằng con đường tiến vào NATO sẽ trở nên rõ ràng hơn chỉ khi Kiev thực hiện các cải cách chống tham nhũng và giải quyết xung đột với Nga, cũng như tình hình chính trị ở Mỹ có lợi cho Ukraine.

“Về nguyên tắc, có thể sẽ mất nhiều thập kỷ để Ukraine xóa bỏ mọi rào cản khi gia nhập NATO ngay cả khi đạt được hòa bình. Ví như Ukraine sẽ cần phải làm sạch nạn tham nhũng. Tuy nhiên, trong hoàn cảnh đó, có khả năng NATO sẽ tìm cách đẩy nhanh quá trình kết nạp”, ông John Mueller – nhà khoa học chính trị và giáo sư danh dự tại Đại học Bang Ohio – nhận xét.

Trong khi đó, ông James Sperling, giáo sư danh dự về khoa học chính trị tại Đại học Akron, nhấn mạnh rằng một trong những yêu cầu để Kiev gia nhập liên minh NATO là giải quyết tất cả các tranh chấp lãnh thổ còn tồn tại. Điều đó có nghĩa là Kiev phải khiến Moskva công nhận biên giới trước năm 2014 của Ukraine và rút quân, hoặc đạt được một giải pháp lãnh thổ với Điện Kremlin để làm cơ sở cho mối quan hệ trong tương lai giữa các quốc gia. Chuyên gia này nói với Sputnik rằng một số thỏa thuận với Nga nhằm đảm bảo an toàn cho hoạt độn vận chuyển ở Biển Azov cũng sẽ được thực hiện.

Ngoài ra, ông James Sperling dự đoán triển vọng thực sự của việc Ukraine gia nhập NATO là một vấn đề hoàn toàn khác do một số vấn đề, trong đó quan trọng nhất là lập trường của chính phủ Mỹ. Ví dụ, nếu cựu Tổng thống Donald Trump tái đắc cử, tư cách thành viên của Ukraine trong NATO sẽ bị loại khỏi bàn đàm phán trong suốt thời gian ông cầm quyền, và bản thân khối NATO sẽ may mắn nếu như còn tồn tại.

Ông Sperling tiếp tục gợi ý rằng một rào cản khác mà Kiev sẽ phải vượt qua là quyền phủ quyết tiềm ẩn từ các thành viên NATO hiện tại, trích dẫn ví dụ về Thụy Điển, quá trình kết nạp Stockholm đã bị cản trở bởi Thổ Nhĩ Kỳ và Hungary.