Ăn nhiều cơm có bị tiểu đường không?
Từ lâu, cơm trắng bị mang tiếng xấu là có thể gây tăng cân, thậm chí là bệnh tiểu đường.
Vậy thực hư thế nào?
Cơm trắng là thực phẩm có chỉ số đường huyết và hàm lượng tinh bột cao nhưng lại là món không thể thiếu trong thực đơn ăn uống của người châu Á. Vì lý do này, cơm trắng được cho là nguyên nhân làm tăng đường huyết và nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2.
Chia sẻ về vấn đề này, Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Trọng Hưng – Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết, trong quá khứ, người dân ăn rất nhiều cơm, mỗi bữa khoảng 3 – 4 bát nhưng số lượng người mắc đái tháo đường ít hơn hiện nay. Lý do bởi thời đó con người hoạt động thể chất nhiều, tiêu hao năng lượng tốt.
Ngày nay, chúng ta có xu hướng cắt giảm cơm trắng nhưng lại ăn nhiều chất đạm, chất béo, đường đơn, hơn thế lại lười vận động, từ đó khiến bệnh gia tăng.
“Vì vậy, không nên đổ lỗi cho cơm trắng là nguyên nhân khiến dễ bị tiểu đường mà cần xem lại cách ăn hàng ngày đã hợp lý chưa.
Video đang HOT
Ví dụ, khuyến cáo mỗi người trưởng thành ăn 200 g quả chín mỗi ngày, nhưng có người ăn ít cơm hoặc thậm chí không ăn cơm, thay vì đó tăng lượng quả chín lên, tưởng như vậy là tốt. Thực tế, ăn quá nhiều quả chín cũng không tốt, đó cũng là nguồn nạp đường đơn vào cơ thể”, bác sĩ Hưng phân tích.
Ảnh minh họa
Theo vị bác sĩ, mỗi người cần cân đối ba chất sinh năng lượng là bột đường, chất đạm, chất béo, trong đó chất bột đường cần bổ sung 50 – 60%; nhóm chất đạm từ thực vật và động vật được khuyến nghị 13-20% tổng năng lượng. Cuối cùng là chất béo có nguồn gốc động vật như mỡ (mỡ thịt, mỡ cá) và chất béo có nguồn gốc thực vật như dầu (dầu có trong các loại hạt, loại quả). Bên cạnh đó là vitamin và khoáng chất khác.
Tại các bệnh viện, bác sĩ cũng không khuyên bệnh nhân nên kiêng ăn cơm, cần tiêu thụ khoa học. Với người bình thường, một ngày nếu chỉ ăn cơm (không ăn mì phở bún), cần tối thiểu 4 bát cơm. Nếu có hoạt động hay các mức lao động khác, nên ăn nhiều hơn.
Để không bị tăng đường huyết khi ăn cơm trắng, các bác sĩ khuyến cáo mọi người nên ăn cơm cùng các loại thực phẩm bổ dưỡng khác như protein nạc, rau và chất béo lành mạnh. Ví dụ các loại đậu đều chứa chất xơ hòa tan, do đó kết hợp cơm và đậu có thể có lợi đối với những người m ắc bệnh tiểu đường. Lượng chất xơ trong đậu có thể giúp ngăn lượng đường trong máu tăng nhanh sau bữa ăn.
Ngoài ra, việc duy trì vận động là vô cùng quan trọng để phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh tiểu đường hoặc kiểm soát đường huyết ở những người đã mắc bệnh. Tập thể dục không chỉ giúp giảm đường huyết mà còn cải thiện độ nhạy với insulin, ngăn ngừa tình trạng kháng insulin.
Gia tăng bệnh nhân thừa cân, béo phì
Theo báo cáo của Viện Dinh dưỡng quốc gia, thừa cân, béo phì đã trở thành vấn nạn toàn cầu.
Hiện nay, ở nước ta, tốc độ gia tăng bệnh nhân mắc béo phì đang theo hình dựng đứng.
Phẫu thuật điều trị cho bệnh nhân béo phì tại Bệnh viện Việt Đức. Ảnh: BVCC.
Theo PGS.TS Trương Tuyết Mai - Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia, trước năm 1970, tỷ lệ béo phì ở học sinh từ 5-19 tuổi chỉ khoảng 2%, thì nay là 16%. Như vậy, cứ cách 10 năm tăng gấp 2, 3 lần. Tại Việt Nam, sau 10 năm, tỷ lệ thừa cân béo phì ở trẻ dưới 5 tuổi tăng 1,5 lần, từ 5,6% vào năm 2010 lên 7,4% vào năm 2020. Con số này ở trẻ từ 5-19 tuổi cũng tăng gấp đôi, từ 8,5% lên 19%. Đặc biệt, tại TPHCM, cứ 2 trẻ sẽ có 1 trẻ bị thừa cân, béo phì. Tương tự, tỷ lệ thừa cân, béo phì ở người lớn cũng tăng gần gấp đôi sau 10 năm, từ 12% lên 19,6%.
Một nghiên cứu mới đây của Viện Dinh dưỡng quốc gia phối hợp Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai tại nhiều trường mầm non cho thấy, có những trường ghi nhận tới 30% học sinh là trẻ béo phì. Đồng thời, tình trạng này cũng được ghi nhận tại các trường tiểu học.
PGS.TS Bùi Thị Nhung - Trưởng khoa Dinh dưỡng học đường và ngành nghề (Viện Dinh dưỡng quốc gia) cho biết, kết quả khảo sát mới đây của Viện đối với học sinh lớp 5 của một số trường tại quận, huyện Hà Nội năm 2023 rất đáng ngại. Cụ thể, Trường Tiểu học Dịch vọng B (quận Cầu Giấy) có 45,5% trẻ thừa cân, béo phì. Trường Tiểu học Lê Lợi (quận Hà Đông), tỷ lệ này là 49,5%, trong khi trường Tiểu học La Thành (quận Đống Đa) tới 55,7%... Ở các trường thuộc khu vực ngoại thành, trên 20% trẻ mắc tình trạng trên.
Theo GS.TS Trần Bình Giang - nguyên Giám đốc Bệnh viện Việt Đức, thừa cân, béo phì là căn bệnh thời hiện đại và ngày càng gia tăng với tốc độ báo động, là mối đe dọa làm giảm tuổi thọ và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, kéo theo hệ lụy về các bệnh lý khác như cao huyết áp, nhồi máu cơ tim, suy tim, đái tháo đường, ung thư... Thừa cân, béo phì không chỉ làm giảm chất lượng cuộc sống mà còn tác động nhiều đến tâm lý, đặc biệt đối với phái nữ, khiến người bệnh dễ mặc cảm, tự ti trong giao tiếp.
Thừa cân và béo phì cũng có mối liên hệ mật thiết với nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, như bệnh mạch vành, tăng huyết áp, suy tim. Nhiều nghiên cứu cho thấy, 78% người bệnh nam giới và 60% người bệnh nữ giới cao huyết áp đều có cân nặng ở mức thừa cân hoặc béo phì. Chỉ số khối cơ thể (BMI) tăng lên 5 đơn vị làm tăng nguy cơ bị cao huyết áp tăng lên 1,5 lần và vòng bụng tăng lên 10cm làm tăng nguy cơ cao huyết áp lên 1,25 lần. Đồng thời, người bệnh béo phì có nguy cơ thoái hóa khớp háng và phải phẫu thuật thay khớp tăng gấp 1,12 lần so với các người bệnh có thể trọng bình thường.
Không những thế, béo phì làm tăng tỷ lệ vô sinh ở nữ giới. Béo phì ảnh hưởng đến khả năng sinh sản ở phụ nữ là do thay đổi chức năng của trục dưới đồi - tuyến yên - buồng trứng... Một trong các hậu quả khác của béo phì là ảnh hưởng đến tâm lý của người bệnh. Họ bị phân biệt, kỳ thị về cân nặng dẫn đến tổn hại về thể chất và tâm lý. Bên cạnh đó, béo phì làm tăng nguy cơ các bệnh ung thư đại trực tràng, ung thư vú, ung thư thực quản và tăng nguy cơ tử vong hơn.
GS.TS Trần Bình Giang khuyến cáo, béo phì là một bệnh mãn tính, cần được điều trị sớm. Bệnh béo phì không chỉ gây ảnh hưởng đến sinh hoạt, thẩm mỹ, mà còn làm tăng nguy cơ tử vong hơn so với những bệnh nhân có cân nặng bình thường. Nguyên tắc để điều trị thừa cân, béo phì là tăng cường tiêu hao năng lượng và giảm nguồn thức ăn vào cơ thể.
Theo đó, cần tăng cường các thức ăn có lợi cho sức khỏe như rau xanh, hoa quả, giảm bớt thức ăn nhiều dầu mỡ như gà rán, các loại thức ăn nhanh, nước ngọt...
Bên cạnh đó, cần tích cực vận động cơ thể, tập thể dục thể thao. Bởi khi ít vận động, ngồi tại chỗ nhiều sẽ khiến tiêu hao năng lượng ít hơn năng lượng ăn vào. Năng lượng dư thừa quá nhiều và tích tụ lại trong cơ thể dưới dạng mỡ gây ra thừa cân béo phì.
Chị em đi chợ vào mùa thu đừng quên mua 8 loại trái cây và rau củ cực tốt cho sức khỏe Dưới đây là 8 loại trái cây và rau củ mùa thu không thể thiếu để tăng miễn dịch, sống khỏe mạnh. Mùa thu với nhiệt độ mát mẻ làm chúng ta cảm thấy thoải mái hơn khi vào bếp. Nó sẽ còn tuyệt vời hơn nếu bạn lựa chọn đúng thực phẩm mùa thu để giữ cơ thể khỏe mạnh, phòng tránh...