Ẩn họa của việc làm trắng da “thần tốc”

Theo TS.BS Lê Thái Vân Thanh, màu sắc làn da được quyết định phần lớn bởi yếu tố gien di truyền. Cho nên, một người thuộc chủng tộc da vàng không nên và không thể kỳ vọng hay quyết tâm có làn da trắng khỏe một cách tự nhiên như của người da trắng.

Chúng ta có thể cải thiện màu sắc làn da trên cơ sở màu da tự nhiên của cơ thể, điều này thường được ví von thông qua cụm từ “bật tone da”. Việc làm nổi bật màu da không khó. Lựa chọn các phương thức để loại bỏ các yếu tố gây hại trên da, tăng cường các yếu tố có lợi cho màu da sẽ có được kết quả mong muốn. Để làn da thực sự được khỏe đẹp, cần có nhiều biện pháp tổng thể và toàn diện.

Bảo vệ da trước ánh nắng mặt trời

Ngoài việc cải thiện chế độ ăn uống sinh hoạt như ăn uống cân đối, uống nhiều nước, ăn nhiều hoa quả trái cây để cung cấp đầy đủ các vitamin, khoáng chất cần thiết cho làn da, thì việc chống nắng tốt và đúng cách cũng là một trong những công cụ hiệu quả để giúp bảo vệ làn da khỏe đẹp.

Bảo vệ da tốt là bảo vệ da dưới tác động của ánh nắng của mặt trời và các yếu gây hại khác từ môi trường. Bảo vệ da đúng cách phải thực hiện đúng các biện pháp bảo vệ da trước ánh nắng mặt trời như mang khẩu trang đúng cách; bôi kem chống nắng đúng cách, chú ý lựa chọn loại kem chống nắng phù hợp làn da…

Tinh thần khỏe mạnh

Yếu tố tinh thần cũng ảnh hưởng đến vẻ đẹp của làn da. Khoa học đã có nhiều nghiên cứu về chủng tộc và màu da, về các loại tia UV khác nhau tác động đến làn da ra sao ?… Các yếu tố liên quan đến sức khỏe tinh thần, yếu tố thần kinh, môi trường sống và điều kiện làm việc cũng đã được đề cập ngày càng nhiều. Chúng ta không thể phủ nhận tác động của các yếu tố này đối với làn da là rất lớn. Điều dễ dàng nhận thấy ở những người có tinh thần phấn chấn, minh mẫn thường có làn da sáng hơn, căng mịn hơn so với những người có cùng đặc điểm về làn da nhưng có tình trạng tinh thần bi quan, tiêu cực…

TS.BS Lê Thái Vân Thanh – Trưởng khoa Da diễu – Thẩm mỹ da BV Đại học Y dược TP.HCM kiểm tra, đánh giá tình trạng da của bệnh nhân

Sự hỗ trợ từ mỹ phẩm , dược mỹ phẩm

Thêm vào đó, chúng ta có thể tìm đến sự trợ giúp của các biện pháp can thiệp vào việc sản sinh và thoái triển của sắc tố da. Các biện pháp giúp làm hạn chế, làm chậm tiến trình sản sinh hắc tố hay làm thúc đẩy quá trình thoái triển hắc tố đã được tăng tạo đều, giúp cho làn da sáng màu hơn. Đây là cơ sở chính cho các biện pháp làm trắng da hiện nay với nhiều hình thức đa dạng và phong phú:

Kem tẩy trắng da: Có thể được bổ sung các thành phần, hoạt chất làm ức chế hình thành hắc tố, giúp quá trình vận chuyển hắc tố lên bề mặt da nhanh hơn, đẩy nhanh tốc độ loại bỏ các lớp tế bào sừng chứa hắc tố, kích thích các tế bào bên dưới tăng sinh collagen, đồng thời ức chế các tế bào này tạo hắc tố.

Ngoài ra, một số sản phẩm có chứa các thành phần dinh dưỡng có tác động nuôi dưỡng tích cực đến sức khỏe làn da cũng có hiệu quả làm trắng như chứa các chất chống ô-xy hóa.

Viên uống trắng da, dung dịch truyền trắng: Các loại thuốc, hoạt chất, nhóm chất ức chế một điểm, một khâu hay một thành phần trong quá trình tạo hắc tố. Làm gián đoạn chu trình sản sinh hắc tố, từ đó giảm lượng hắc tố, tạo hiệu quả trắng da. Về cơ sở khoa học, các hoạt chất dạng uống, tiêm, truyền có tác động làm trắng da, sáng da, săn chắc làn da… đều là những chất có tồn tại và có hiệu quả thật sự về mặt lý thuyết.

Nhiều hoạt chất đã được chứng minh khi uống sẽ tăng khả năng bảo vệ da trước tác động của tia UVA, tạo hiệu quả trắng da khi dùng trong thời gian dài. Còn có những hoạt chất có thể dùng được chích hay truyền cũng có hiệu quả tương tự. Tuy nhiên, việc áp dụng các biện pháp này cần cẩn trọng, bởi hầu hết chưa có những nghiên cứu khoa học, chứng cứ y khoa đầy đủ về hiệu quả cũng như tác hại lâu dài đối với cơ thể. Do đó, chúng ta chỉ nên áp dụng các phương thức đã được chứng nhận, cấp phép của các tổ chức y khoa có uy tín, cũng như các đơn vị quản lý tương ứng.

Đánh đổi sức khỏe lấy sắc đẹp

Thật sự thiếu sót nếu nói đến việc làm trắng da mà không nói đến các sản phẩm “kem trộn”, “kem kích trắng”… đang được nhiều người sử dụng. Xét về mặt cơ sở khoa học, các loại kem này ít nhiều có tác động tạo hiệu quả làm trắng da. Nhưng hiệu quả thế nào, hậu quả ra sao là điều cần suy xét.

Dạng làm “trắng hơn”: Trong giai đoạn đầu sử dụng có tác dụng làm dịu những tổn thương viêm trên da, làm mỏng làn da, giãn mạch máu dưới da, tạo nên hiệu quả trắng hồng “giả tạo” của làn da, nhưng hiệu quả này không bền. Dùng trong thời gian dài sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến làn da theo nhiều cấp độ từ khô da, bong tróc, mưng mủ cho đến làm giãn hệ mạch máu dưới da, khiến da luôn đỏ rực nóng rát.

Các sản phẩm có chứa corticoid là dạng thường được nói đến và gây nhiều hậu quả nghiêm trọng, do hoạt chất này dễ tìm, giá thành rẻ; tác động làm trắng diễn ra nhanh chóng và rõ rệt ngay sau khi mới bắt đầu sử dụng. Ngoài corticoid, gần đây có xuất hiện thêm một số dạng hóa chất mới được dùng như những “thần chất” cho việc làm trắng da cấp tốc như peroxide oxy (nước oxy già), thường thấy ở những đoạn hình ảnh “quảng cáo thần thánh” khi người dùng chà nhẹ một loại kem nào đó trên da và rửa sạch lớp bọt đi, ngay sau đó thì tạo ra tức thì một làn da trắng rõ rệt. Điều này do phản ứng của peroxide oxy với các thành phần tế bào trên bề mặt da, tạo hiệu ứng sủi bọt, các bóng khí siêu nhỏ cũng có tác dụng làm tăng hiệu quả quang học khi tia sáng khúc xạ trên da. Nhiều hoạt chất khác cũng có tác dụng tẩy trắng nhanh như hydroquinone nồng độ cao, có thể làm trắng nhanh, nhưng bị cấm trong các sản phẩm mỹ phẩm theo quy định.

Dạng làm bong tróc da: Các sản phẩm kem lột tác động làm bong lớp sừng, lớp tế bào nông của lớp thượng bì, làm lộ ra lớp tế bào “non” hơn ở bên dưới, tạo cảm giác láng mịn, màu sáng hơn khi nhìn bằng mắt thường dưới tác động của ánh sáng. Tuy nhiên, lớp tế bào non này sẽ không thể trưởng thành “đúng qui trình”, cho nên sẽ bị già nua sớm.

Làm đẹp là nhu cầu muôn thuở và chính đáng của con người. Bên cạnh việc làm đẹp, chúng ta cần thận trong với những hiểm họa, nguy cơ tiềm ẩn, để thực sự đẹp và khỏe. Đừng vì những hiệu quả nhất thời mà nhận lấy những hậu quả tai hại, bởi những phương thức làm đẹp thiếu cơ sở khoa học.