Ai có thể thay thế Jack Ma?
Trước khi nghỉ hưu vào năm 2019, Jack Ma đã chọn được người thay thế mình lãnh đạo Alibaba. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều cái tên khác có thể đảm nhận vị trí này.
Tháng 9/2019, Jack Ma chính thức “nghỉ hưu” và không còn giữ vai trò quản lý với Alibaba. Ông rời khỏi vị trí chủ tịch Alibaba trong dịp tập đoàn này tròn 20 tuổi, còn bản thân Jack Ma 55 tuổi. Khi nghỉ hưu, Jack Ma sở hữu khối tài sản lên đến 41,8 tỷ USD, là người giàu nhất Trung Quốc, theo Bloomberg Billionares Index .
Không còn gánh nặng lãnh đạo Alibaba, Jack Ma cho biết ông sẽ tập trung vào các hoạt động từ thiện và giáo dục. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nhận định Jack Ma vẫn còn ảnh hưởng rất lớn với công ty do mình sáng lập. Ông vẫn nắm 6,22% cổ phần của Alibaba, là thành viên của “Đối tác Alibaba”, nhóm lãnh đạo có quyền và lợi ích cao nhất đối với công ty này.
Người thay thế Jack Ma trên cương vị chủ tịch Alibaba là Daniel Zhang, trước đó là CEO của công ty này. Ông Zhang, 48 tuổi, sinh ra và lớn lên tại thành phố Thượng Hải. Ông làm trong ngành tài chính khi bắt đầu sự nghiệp, sau đó từng làm việc tại công ty Shanda Interactive và PwC trước khi gia nhập Alibaba.
Ông Zhang đã làm việc tại Alibaba 11 năm trước khi được Jack Ma lựa chọn là người thay thế mình vào năm 2018. Ông được đề cử chức vụ CEO vào năm 2015, và trước đó là Giám đốc vận hành (COO) của Alibaba.
Trong khi Jack Ma vừa là lãnh đạo, vừa nổi bật trong vai trò người đại diện cho Alibaba thì ông Daniel Zhang được đánh giá là trầm tính, kín đáo hơn. Bloomberg cho biết cha của một nhân viên Alibaba từng nhầm ông Zhang là lao công tại công ty này.
Daniel Zhang là người đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra ngày mua sắm 11/11. Ông cùng các cộng sự đã đi thuyết phục các đối tác để giảm giá, sau đó quản lý toàn bộ ngày Độc thân đầu tiên năm 2009. Ngày 11/11 giờ đây trở thành dịp giảm giá, mua sắm tốt nhất năm của các nền tảng thương mại điện tử Trung Quốc.
Video đang HOT
Ant Group, công ty tách ra từ Alibaba là chủ sở hữu nền tảng thanh toán Alipay, cùng hàng loạt dịch vụ tài chính khác. Jack Ma vẫn là một trong những cổ đông chính của công ty này, nhưng không đóng vai trò lãnh đạo trực tiếp. Lãnh đạo cao nhất của công ty này là Eric Jing, và CEO là Simon Hu. Những người này đều là nhân vật gắn bó lâu năm tại Alibaba. CEO Simon Hu được bổ nhiệm cuối năm 2019 trong đợt thay đổi lãnh đạo của Ant Group.
Ông Simon Hu gia nhập Alibaba từ năm 2005. Trước khi gia nhập Ant, ông là giám đốc mảng điện toán đám mây của Alibaba. Ông Hu thay thế ông Eric Jing làm chủ tịch Ant từ năm 2018, nhưng khi đó vẫn giữ chức CEO của ngân hàng MYBank. Tới cuối năm 2019, ông mới thay Eric Jing để làm CEO của Ant Group.
Một lãnh đạo khác cũng được chú ý của Alibaba là bà Lucy Peng. Bà Peng chính là người thay thế Jack Ma trong tập cuối cùng show truyền hình “Người hùng kinh doanh châu Phi”. Jack Ma không xuất hiện trong tập này, được ghi hình vào cuối tháng 11, dù trước đó ông là một trong những giám khảo được yêu thích nhất của chương trình
Bà Peng từng là một giảng viên đại học, trước khi từ bỏ nghề giáo và trở thành một trong những nhân viên đầu tiên của Alibaba vào năm 1999. Bà trở thành CEO của Alipay vào năm 2010, sau đó là một trong những nhà sáng lập Ant Financial Services, tiền thân của Ant Group. .
Là một trong những nhân viên đầu tiên của Alibaba, bà Peng cũng kinh qua nhiều vị trí quan trọng của tập đoàn này. Bà Peng trở thành giám đốc nhân sự trước khi nhận vị trí ở Alipay, sau đó giữ chức CEO của Ant cho tới năm 2016. Năm 2018, bà trở thành CEO của Lazada, công ty được Alibaba mua lại. Hiện bà Peng là một trong những phụ nữ giàu nhất Trung Quốc, với tài khoản hơn 1 tỷ USD.
WSJ tiết lộ mục tiêu chính đằng sau đòn trừng phạt Jack Ma: 'Kho báu' dữ liệu tín dụng nửa tỷ người của Ant
Chính quyền Trung Quốc đang muốn yêu cầu Ant phải chia sẻ "kho báu" dữ liệu tín dụng của nửa tỷ người.
Theo tờ WSJ, nhà chức trách Trung Quốc đang nỗ lực khiến Jack Ma làm một điều mà vị tỷ phú đã khăng khăng từ chối từ lâu: Chia sẻ kho dữ liệu khổng lồ về tín dụng tiêu dùng.
Trong trường hợp đó, tờ WSJ nhận định rằng Jack Ma sẽ có rất ít cơ hội để thỏa thuận sau khi đế chế kinh doanh mà ông xây dựng trong nhiều thập kỷ qua đang gặp phải rắc rối lớn chưa từng có với chính quyền Trung Quốc.
Trung tâm của vấn đề là các nhà làm luật cho rằng Ant Group - công ty mà Jack Ma là cổ đông chính đang nắm trong tay lợi thế cạnh tranh lớn hơn so với những đơn vị cho vay nhỏ thậm chí cả những ngân hàng lớn nhờ lượng dữ liệu cá nhân khổng lồ thu thập được từ ứng dụng thanh toán và phong cách sống Alipay.
Ứng dụng này hiện được sử dụng bởi hơn 1 tỷ người. Nhờ đó họ nắm trong tay kho dữ liệu khổng lồ về thói quen chi tiêu, vay nợ và lịch sử thanh toán hóa đơn của người dùng.
Tận dụng khối lượng thông tin đó, Ant đã thực hiện các khoản vay cho nửa tỷ người. Tuy nhiên, cách thức của họ là cho vay thông qua nguồn vốn của 100 ngân hàng thương mại. Như vậy, các ngân hàng sẽ phải chịu hầu hết rủi ro nợ xấu từ người vay trong khi Ant chỉ bỏ túi lợi nhuận là bên trung gian.
Hiện tại, các nhà chức trách đang tìm cách chỉnh đốn lại mô hình kinh doanh đó - vốn chỉ có lợi cho Ant nhưng sẽ đi kèm với những tiềm năng rủi ro cho hệ thống tài chính của đất nước.
Để làm được điều đó, các nhà chức trách sẽ không chỉ thiết lập các quy định dành cho mảng cho vay của Ant như một ngân hàng - yêu cầu họ phải cung cấp nhiều hơn vốn riêng của mình cho các khoản vay mà họ cũng phải lên kế hoạch phá vỡ thế độc quyền của công ty về dữ liệu người dùng.
Ant hiện từ chối bình luận về vấn đề này.
Nhân viên làm việc bên trong trụ sở Ant Group.
Một kế hoạch đang được cân nhắc là yêu cầu Ant phải chia sẻ dữ liệu vào hệ thống báo cáo tín dụng quốc gia được điều hành bởi Ngân hàng trung ương Trung Quốc. Một lựa chọn khác là Ant sẽ chia sẻ dữ liệu thông tin đó với công ty xếp hạng tín dụng cũng được điều hành bởi Ngân hàng trung ương.
Mặc dù Ant đang là cổ đông trong công ty xếp hạng tín dụng kể trên nhưng đến nay họ vẫn chưa chia sẻ dữ liệu.
"Làm sao để quản lý việc độc quyền dữ liệu là trọng tâm của vấn đề ở đây", theo một chuyên gia phân tích.
Ở Mỹ, các nhà làm luật cũng đang nỗ lực phá vỡ thế độc quyền của các công ty công nghệ lớn, bởi những công ty như Facebook và Google đều tận dụng lợi thế kho dữ liệu khổng lồ để loại bỏ đối thủ cạnh tranh. Các hãng công nghệ lớn thì liên tục phủ nhận điều đó.
Một vài chuyên gia phân tích trong lĩnh vực công nghệ tài chính cho rằng một vài công ty như Ant phải chia sẻ dữ liệu tín dụng tiêu dùng vì lợi ích chung là đúng đắn. Hiện không rõ liệu các nhà chức trách có yêu cầu Ant phải chia sẻ toàn bộ dữ liệu họ có hay không.
"Lịch sử tín dụng và điểm tín dụng nếu được công khai hơn là một điều tốt", theo Martin Chorzempa - một chuyên gia phân tích. "Như vậy có thể giúp hoạt động cho vay tăng tính cạnh tranh hơn và tránh tình trạng vay quá mức".
Trong nhiều năm, các nhà hoạch định tài chính của Trung Quốc mà đứng đầu là Ngân hàng Trung ương đã cùng nhau xây dựng hệ thống chấm điểm tín dụng giống với Mỹ. Nỗ lực này là một phần mở rộng sáng kiến "quản lý kỹ thuật số" nhắm tới việc khai thác dữ liệu và công nghệ với mức độ kiểm soát kinh tế và xã hội lớn hơn.
Jack Ma có lẽ là doanh nhân Trung Quốc có nhiều cải tiến, sáng tạo nhất suốt nhiều thập kỷ gần đây. Tập đoàn Alibaba của ông từng sử dụng dữ liệu họ có để giúp chính quyền tìm ra tội phạm. Khi dịch Covid-19 xảy ra, ứng dụng thanh toán Alipay của Ant trang bị thêm chức năng theo dõi truy vết để giúp chính phủ kiểm soát dịch.
Tuy nhiên trong 2 năm qua, Jack Ma đã chống lại nỗ lực của Trung Quốc nhằm công khai dữ liệu tín dụng cá nhân của Ant.
Năm 2015, Ant thiết lập hệ thống chấm điểm tín dụng riêng của mình gọi là Zhima Credit. 3 năm sau, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc cho ra đời công ty báo cáo tín dụng cá nhân gọi là Baihang Credit và Ant, Tencent cùng 6 công ty khác đã được mời làm cổ đông chính của công ty này.
Ý tưởng được đưa ra là khiến Ant và những công ty khác phải chia sẻ dữ liệu tín dụng khách hàng sau đó có thể được truy cập bởi các tổ chức tài chính trên khắp cả nước.
Tuy nhiên kế hoạch này đã thất bại. Ant từ chối đóng góp dữ liệu của họ để duy trì khả năng cạnh tranh. Bản thân Jack Ma những tháng gần đây đã lỡ miệng khi lên tiếng chê các nhà băng Trung Quốc và các quy định của chính quyền mà ông cho là không hiểu gì về internet.
Kể từ đó, sóng gió bắt đầu ập đến khiến đế chế của Jack Ma rung lắc mạnh.
Trong buổi họp với các nhà chức trách ngay trước khi Ant bị đình chỉ IPO, tờ WSJ tiết lộ rằng Jack Ma đã khẳng định "các ngài có thể lấy đi bất cứ phần nào của Ant, miễn là đất nước cần". Tuy nhiên, điều đó vẫn không thể ngăn được việc Ant phải dừng IPO.
Trong một tuyên bố bởi Ngân hàng trung ương Trung Quốc, người đại diện cơ quan này cũng công khai chỉ trích Ant vì "coi thường những yêu cầu của chính quyền".
Về phần mình, Jack Ma đã biến mất một cách bí ẩn trong suốt 2 tháng qua.
Ant Group của Jack Ma hé lộ bước đi đầu tiên trong khủng hoảng Ant Group dự định chuyển bất kỳ mảng nào cần giấy phép tài chính sang công ty mới, trong bối cảnh bị cơ quan chức năng Trung Quốc yêu cầu sắp xếp lại. Kế hoạch tổng thể vẫn đang tiếp tục được thảo luận. Ant Group, công ty công nghệ tài chính của tỷ phú Jack Ma đang có kế hoạch gói gọn...