Ác mộng Covid-19 Trump để lại cho Biden
Sau những hỗn loạn và bạo lực ở Washington, Trump trở về Florida nghỉ ngơi, để lại cho Biden một chiến lược chống Covid-19 nhiều bất cập.
7 giờ sau khi Joe Biden tuyên thệ nhậm chức Tổng thống, nước Mỹ ghi nhận hơn 4.409 ca tử vong mới vì Covid-19. Biden trước đó đã vạch ra một kế hoạch lớn để ứng phó với đại dịch, nhưng đội ngũ của ông vào lúc này mới chỉ bắt đầu có được bức tranh rõ ràng hơn về cách thức chính quyền tiền nhiệm Donald Trump đã xử lý cuộc khủng hoảng này như thế nào.
“Những gì chúng tôi kế thừa từ chính quyền Trump tệ hơn điều chúng tôi từng tưởng tượng”, Jeff Zients, chuyên gia chống Covid-19 trong chính quyền Biden, thốt lên. “Chúng tôi chưa từng nghĩ rằng mọi thứ tệ đến vậy trong khâu cung cấp và phân phối vaccine”.
Tom Frieden, cựu giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) dưới thời chính quyền Obama, cho rằng nước Mỹ giờ đây phải làm rõ những kỳ vọng của mình. “Có nhiều thứ một chính quyền mới có thể làm trong ngày đầu tiên, trong đó có việc nói thật về đại dịch”, ông cho hay.
Biden đã đặt ra mục tiêu tiêm một triệu liều vaccine Covid-19 mỗi ngày trong 100 ngày đầu tiên cầm quyền. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng mục tiêu này là quá thấp so với kỳ vọng.
“Tôi mừng vì Biden đã đặt ra một mục tiêu, nhưng 1 triệu liều mỗi ngày liệu có đủ? Tôi nghĩ chúng ta có thể làm tốt hơn và phải như vậy, nếu thực sự muốn kiểm soát virus tại thời điểm mùa hè đến”, Tiến sĩ Paul Offit, giám đốc Trung tâm Giáo dục Vaccine tại Bệnh viện Nhi Philadelphia, đồng thời là thành viên ban cố vấn vaccine liên bang, nêu ý kiến.
Giới quan sát cho rằng chính quyền Biden bị “tụt hậu” trong ứng phó với đại dịch một phần là do sự bất hợp tác chưa từng có tiền lệ của Trump đối với quá trình chuyển giao quyền lực. Câu hỏi đặt ra hiện nay là Biden sẽ phải làm gì để giải quyết cơn “ác mộng” này.
Theo dữ liệu của CDC, Mỹ vốn đã đạt được tốc độ tiêm chủng mà Biden đề ra. Khoảng 1,1 triệu người được tiêm vaccine Covid-19 trong ngày 15/1, sau mức trung bình 911.000 người đạt được hai ngày trước đó.
Một y tá tiêm vaccine Covid-19 cho người dân tại thành phố Pasadena, bang California, Mỹ, hôm 12/1. Ảnh: Reuters .
Giới chuyên gia cho biết tốc độ tiêm chủng đóng vai trò vô cùng quan trọng, không chỉ nhằm kiểm soát đại dịch và hạn chế nguy cơ tử vong, mà còn giúp ngăn chặn tác động từ nhiều biến thể của virus hơn. CDC cảnh báo một biến chủng nCoV, được cho là có khả năng lây nhiễm cao hơn 50%, có thể sẽ trở thành nguồn lây nhiễm chính tại Mỹ tính đến tháng 3.
Mặc dù các chuyên gia y tế lạc quan rằng những vaccine Covid-19 hiện nay sẽ chống lại biến chủng này một cách hiệu quả, tỷ lệ lây nhiễm vẫn có thể gia tăng nếu số người được tiêm chủng chưa đủ.
Thêm vào đó, công tác tiêm chủng thiếu chỉ đạo nhất quán dưới thời Trump đã gây ra sự hoang mang và thất vọng. Một số địa phương phàn nàn về tình trạng thiếu vaccine, trong khi những nơi khác vẫn còn nhiều vaccine xếp trong kho. Dữ liệu của CDC cho thấy các bang và địa phương mới sử dụng 46% số vaccine được chính quyền liên bang cung cấp.
Việc chính quyền Biden đặt mục tiêu tiêm chủng quá thấp được cho là sẽ gây lãng phí hàng chục triệu liều vaccine. Trong khi đó, một chiến lược tiêm chủng hiệu quả có thể giúp cung cấp thêm hàng triệu mũi tiêm.
Vì vậy, giới chuyên gia cho rằng tân Tổng thống trước hết nên tập trung vào việc khắc phục tình trạng quản lý hỗn loạn tại các trung tâm tiêm chủng, thay vì hướng đến đẩy mạnh sản xuất vaccine, một trụ cột trong chiến lược chống Covid-19 của chính quyền mới. Giới chức liên bang và các công ty đều nhất trí rằng không thể tăng cường hơn nữa nguồn cung vaccine trước tháng 4, do năng lực sản xuất hạn chế.
Video đang HOT
Bên cạnh đó, nguồn cung vaccine Covid-19 của Mỹ trong ba tháng đầu năm dự kiến vượt quá mức cần thiết để đạt được mục tiêu của chính quyền. Theo một quan chức cấp cao, các hãng dược phẩm Pfizer-BioNTech và Moderna đang trên đà cung cấp tới 18 triệu liều vaccine mỗi tuần.
Những hãng này tuyên bố sẽ cung cấp 200 triệu liều tính đến cuối tháng 3. Cùng với vaccine Covid-19 từ tập đoàn Johnson & Johnson, nếu toàn bộ vaccine sản xuất ra đều được sử dụng, Mỹ có thể tiến hành tiêm trung bình 2 triệu liều mỗi ngày.
Biden đang đề nghị quốc hội cung cấp 20 tỷ USD để mở rộng quy mô địa điểm tiêm chủng, bao gồm các nhà thi đấu, hiệu thuốc, văn phòng của bác sĩ và phòng khám di động. Ông cũng muốn tuyển thêm 100.000 nhân viên y tế, đồng thời sử dụng quỹ cứu trợ thảm họa liên bang để trả chi phí tiêm chủng của chính quyền các bang và địa phương. Các quan chức y tế mới cũng được bổ nhiệm làm cố vấn công tác điều phối vaccine cho tân Tổng thống.
Những động thái này được cho là sẽ góp phần giải quyết vấn đề. Chính quyền cũng cam kết mua thêm vaccine khi chúng có sẵn, phương án được các chuyên gia đồng tình, bởi chưa biết vaccine sẽ có tác dụng bảo vệ trong bao lâu, có cần tiêm nhắc lại hay không và những biến chủng mới tiềm ẩn mối đe dọa nào.
Triển vọng về nguồn cung vaccine trở nên tươi sáng hơn từ tháng 4. Pfizer và Moderna mỗi hãng cam kết cung cấp thêm 100 triệu liều vào cuối tháng 7. Tuần trước, Pfizer và BioNTech tuyên bố nâng mục tiêu sản xuất toàn cầu trong năm từ 1,3 tỷ lên 2 tỷ liều, trong khi Moderna nâng từ 500 triệu lên 600 triệu liều.
Johnson & Johnson dự kiến công bố kết quả thử nghiệm vaccine trong vài ngày tới. Nếu vaccine Covid-19 này chứng minh hiệu quả, nó có thể giúp tăng tốc đáng kể tốc độ tiêm chủng bởi khác với vaccine của Moderna và Pfizer-BioNTech, loại này chỉ cần tiêm một liều.
Các nhà sản xuất khác cũng có thể cùng góp sức từ giữa năm. Novavax đang xử lý những trục trặc trong khâu sản xuất gây trì hoãn thử nghiệm lâm sàng. Chính phủ Mỹ đã đặt hàng 110 triệu liều vaccine Covid-19 của Novavax giao vào cuối tháng 6. Novavax tin rằng họ có thể đáp ứng mục tiêu này.
Sau khi vaccine Covid-19 của Pfizer-BioNTech và Moderna đều chứng minh được hiệu quả cao hồi cuối năm ngoái, chính quyền Trump đã cân nhắc việc xem xét lại chiến lược hỗ trợ 6 nhà sản xuất vaccine khác nhau, thay vào đó dồn sự tập trung vào những hãng đã thành công.
Tuy nhiên, các quan chức cuối cùng kết luận rằng cần tiếp tục hướng đến đa dạng hóa vaccine, một phần bởi chưa tìm ra vaccine nào có thể hiệu quả nhất với trẻ em, hoặc chống lại các biến chủng mới tốt nhất. Họ khuyến nghị chính quyền Biden hành động tương tự.
Một thách thức nữa mà chính quyền Biden phải đối mặt là làn sóng bài vaccine, vốn trỗi dậy mạnh mẽ dưới thời Trump, người công khai thể hiện sự xem nhẹ với Covid-19. Hiện chưa rõ Biden sẽ dựa vào nguồn sức mạnh nào để có thể thuyết phục được đông đảo người dân Mỹ có thái độ nghiêm túc hơn với đại dịch và chấp nhận tiêm vaccine rộng rãi.
“Tuy nhiên, ít nhất chúng ta giờ đây không có một tổng thống thường xuyên phớt lờ và chống lại các quy tắc phòng dịch trên truyền hình quốc gia”, một quan chức giấu tên làm việc với nhóm ứng phó Covid-19 trong chính quyền Biden chia sẻ.
Cảm xúc lẫn lộn tại 'đại bản doanh' mới của Trump
Khi chuyên cơ Không lực Một hạ cánh ở sân bay Palm Beach trưa 20/1, Trump đối mặt với thực tế mới: Ông giờ chỉ là một cư dân cao tuổi của Florida.
Sự nghiệp tổng thống của Donald Trump kết thúc một cách lặng lẽ và riêng tư đằng sau hàng rào khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago ở Palm Beach. Những người Mỹ giàu có muốn lui về ở ẩn từ lâu đã tìm đến hòn đảo này để dưỡng già.
Tuy nhiên, một số người ở Palm Beach không thực sự háo hức chào đón cựu tổng thống trở thành hàng xóm của họ, sau khi ông bị cáo buộc kích động đám đông ủng hộ xông vào tòa quốc hội ngày 6/1.
"Tôi chưa gặp ai mong muốn ông ấy quay lại Palm Beach", Richard J. Steinberg, một nhà môi giới bất động sản làm việc tại Palm Beach và New York, cho biết. "Thành thật mà nói, tôi nghĩ rằng dù bạn ủng hộ Trump hay không, không nhiều người có lương tâm có thể biện minh cho những gì đã xảy ra vào ngày 6/1. Hầu hết mọi người cho rằng ông ấy ít nhất phải chịu trách nhiệm một phần".
Donald Trump tại sân bay ở Florida ngày 20/1. Ảnh: AFP .
Đám đông ủng hộ Trump đã chào đón đoàn xe của ông hôm 20/1, khi nó di chuyển trên Đại lộ phía Nam từ sân bay quốc tế Palm Beach đến Mar-a-Lago, nhiều người reo hò khi được nhìn thấy ông trong những giây phút cuối cùng trên cương vị tổng thống.
"Ông ấy đã cho chúng tôi tự do", Valéry Barto ở West Palm Beach, người đội chiếc mũ Khiến nước Mỹ vĩ đại trở lại và đã chờ đợi gần ba giờ để nhìn thấy Trump, cho biết. "Ông ấy đã cống hiến vì chúng tôi. Bây giờ tất cả sẽ rối tung lên".
Không lãnh đạo địa phương nào đến đón Trump tại sân bay. Chỉ một nhóm nhỏ người ủng hộ, nhiều người trong số họ là cựu tình nguyện viên của chiến dịch tranh cử, lặng lẽ vẫy tay khi ông bước xuống máy bay. CNN không truyền hình trực tiếp cảnh Không lực Một hạ cánh. Nhưng ít người cho rằng Trump sẽ chấp nhận cảnh sống lặng lẽ trong thời gian dài.
Một số người con và phụ tá của Trump cũng sẽ chuyển đến Nam Florida. Ivanka Trump và chồng cô, Jared Kushner, được cho là đã mua bất động sản trên đảo Indian Creek, phía bắc Miami và thuê một căn hộ ở thị trấn Surfside gần đó. Donald Trump Jr. và bạn gái của anh Kimberly Guilfoyle được cho là đang tìm nhà ở Jupiter, nơi Palm Beach Post đưa tin rằng một số hàng xóm đã phản đối sự hiện diện của cặp đôi.
Thị trấn cũng xôn xao đồn đoán Barron Trump sẽ học trường tư nào, ở gần Mar-a-Lago hay xa hơn về phía nam tại Boca Raton hoặc Fort Lauderdale, điều sẽ khiến cậu bé 14 tuổi mất nhiều thời gian di chuyển hơn vì giao thông tấp nập ở Nam Florida.
Michael Barnett, Chủ tịch đảng Cộng hòa ở hạt Palm Beach, cho biết những ngày gần đây ông nhận được cuộc gọi từ cả nước ngoài như Đức và Nhật Bản hỏi về kế hoạch hậu Nhà Trắng của Trump và tương lai chính trị của đảng Cộng hòa tại địa phương.
"Tôi chắc chắn rằng ông ấy sẽ muốn dành một chút thời gian để thư giãn và nghỉ ngơi", Barnett nói. "Đó là 4 năm dài, khó khăn và ông ấy đã bị chỉ trích rất nhiều. Nhưng tất cả chúng tôi đều rất buồn khi nhiệm kỳ tổng thống, hay một số người có thể nói là nhiệm kỳ đầu của ông ấy đã kết thúc".
Khi Tổng thống Biden tuyên bố trong bài phát biểu nhậm chức ở Washington rằng "dân chủ đã thắng thế", đám đông người ủng hộ Trump gần Mar-a-Lago đã reo hò khi một chiếc xe bán tải đi qua, vẫy lá cờ lớn có dòng chữ "TRUMP 2024".
"Tin tốt là ông ấy không còn ở Nhà Trắng nữa. Tin xấu là ông ấy ở ngay sân sau của chúng tôi",Terrie Rizzo, chủ tịch đảng Dân chủ ở hạt Palm Beach, nói.
Rizzo nhấn mạnh rằng gần 1.500 đảng viên Cộng hòa địa phương đã rời bỏ đảng kể từ sau cuộc bạo loạn hôm 6/1, theo văn phòng giám sát bầu cử hạt Palm Beach. "Tôi sẽ không phải thực hiện nhiều hoạt động khích lệ tinh thần đảng viên Dân chủ vì việc ông ấy ở đây đã đủ để khiến họ sôi sục tinh thần phản đối".
Ông Trump có thể thấy rằng môi trường xung quanh mình đã thay đổi phần nào kể từ lần cuối ông là thường dân. Sự chia rẽ chính trị là điều hiển nhiên: Một ngã tư ở Palm Beach Gardens được đặt biệt danh là "Góc Trump" vì những người ủng hộ cựu tổng thống thích tụ tập ở đây. Trong khi đó, một bức tranh tường lớn đen trắng ở trung tâm thành phố West Palm Beach có nội dung "Tôi không thể thở", thể hiện sự ủng hộ với phong trào "Mạng người da màu quan trọng".
Nhiều người nổi tiếng đã mua bất động sản trong khu vực vì Florida không thu thuế thu nhập bang. Nhà môi giới bất động sản Steinberg cho biết Covid-19 đã khiến lượng lớn người dân New York đổ về đây để tránh phong tỏa. Doanh số bất động sản đã tăng 70% kể từ tháng 4. Tất cả suất nhà cho thuê một năm tại đảo Palm Beach đã có chủ. Những khu bất động sản đã được cải tạo để bán có giá từ 10 triệu USD.
"Thật không thể tin được", Steinberg nói. "Tôi chưa bao giờ thấy điều gì như thế trong sự nghiệp bất động sản".
Người ủng hộ Trump giơ biển có dòng chữ "Trump thắng! Gian lận bầu cử" và "Chúng tôi không phải là tin giả" khi đoàn xe chở ông đi qua tại Florida ngày 20/1. Ảnh: NYTimes .
Steinberg dự đoán một số người New York đổ về Florida có thể thấy các biện pháp an ninh xung quanh Mar-a-Lago quá bất tiện, nếu sự hiện diện của Trump khiến một số con đường bị đóng cửa lâu dài hoặc kéo theo những phiền toái khác. Một số người tạm trú ở Florida tuần này cho biết họ lo lắng sự hiện diện của cựu tổng thống sẽ tiếp thêm sức mạnh cho một số người ủng hộ ồn ào của ông.
"Những người ủng hộ ông ấy thật đáng sợ", Olivia Pall nói. "Bạn có muốn một người với tính cách như ông ấy chuyển đến khu phố của bạn không? Ông ấy tồi tệ về mọi mặt. Ông ấy gây ảnh hưởng xấu đến môi trường của chúng tôi".
Một số thành viên lâu năm của Mar-a-Lago đã cắt quan hệ với khu nghỉ dưỡng dưới thời Trump. Curren Robbins và Kylie Bell, hai chị em người New York, cho biết gia đình đã từ bỏ tư cách thành viên vào năm 2017 sau cuộc biểu tình của những người theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng ở Charlottesville, Virginia vì Trump từ chối lên án họ.
"Tôi đã gặp Trump vài lần. Tôi biết ông ấy là người khiêm tốn và đã bỏ phiếu cho ông ấy", Robbins nói. "Nhưng cuộc biểu tình là một bước ngoặt. Gia đình chúng tôi là người Do Thái. Chúng tôi cảm thấy nó thật quá đáng".
Nếu Trump có ý định sống lâu dài ở Mar-a-Lago, việc đó có thể nảy sinh một số vấn đề. Ông đã ký một thỏa thuận với Palm Beach vào năm 1993, theo đó câu lạc bộ tư nhân Mar-a-Lago không thể được sử dụng làm nơi thường trú. Một số hàng xóm đã gây sức ép yêu cầu các quan chức Palm Beach thực thi thỏa thuận.
Quản lý thị trấn Kirk Blouin ra tuyên bố hôm 20/1 rằng các quan chức "không biết ý định của Tổng thống về vấn đề này". "Khi nào thị trấn biết được rằng Tổng thống Trump có ý định thường trú tại Mar-a-Lago thì thị trấn sẽ giải quyết vấn đề một cách thích hợp vào thời điểm đó", ông nói. (Trump và những người thân của ông sở hữu những ngôi nhà khác lân cận Mar-a-Lago.)
Tháng này, các quan chức hạt Palm Beach cảnh báo Mar-a-Lago rằng bữa tiệc đêm giao thừa ở đây đã vi phạm quy định về khẩu trang của địa phương, dựa trên các bức ảnh trên mạng xã hội. Nhưng không có biện pháp pháp lý nào được thực hiện và nghị sĩ Dân chủ Omari Hardy chỉ trích các quan chức biệt đãi câu lạc bộ của Trump.
"Thay vì đối xử với ông ấy như những doanh nghiệp khác, chúng ta đang quá dễ dãi với ông ấy", Hardy nói. "Nếu hạt Palm Beach không cứng rắn, cựu tổng thống sẽ coi thường chúng ta".
Trước đây, mỗi khi về Palm Beach, gia đình Trump hiếm khi rời khỏi Mar-a-Lago. Ít người cho rằng điều đó sẽ thay đổi. Cựu tổng thống và đệ nhất phu nhân khó có thể được nhìn thấy dạo chơi qua các cửa hàng trên Đại lộ Worth hay ăn uống tại nhà hàng.
"Ông ấy không bao giờ rời khỏi nhà", Jeff Greene, nhà đầu tư bất động sản ở Palm Beach và là cựu thành viên Mar-a-Lago cho biết. "Ông ấy chỉ đi chơi golf rồi trở về".
Carey O'Donnell, cư dân Palm Beach điều hành công ty tiếp thị và quan hệ công chúng, nói rằng sự tách biệt này khiến các thành viên nhà Trump không hòa nhập hoàn toàn vào đời sống xã hội của thị trấn. "Trước đây ông ấy chưa bao giờ làm vậy và tôi nghĩ giờ ông ấy cũng sẽ không thay đổi nhiều. Nhưng việc con trai Trump đi học ở đây có thể khiến gia đình hòa nhập nhiều hơn một chút".
Grant Scott Krym, 29 tuổi, người gác cửa làm việc tại một khu căn hộ sang trọng ở Palm Beach, cho biết anh bỏ phiếu cho Trump vào năm 2016 nhưng không bỏ phiếu cho cả hai ứng viên vào năm 2020. Anh có cảm xúc lẫn lộn về sự trở lại của ông Trump.
"Bây giờ ông ấy chỉ là một người bình thường", Krym nói. Tuy nhiên, anh hiểu lý do cựu tổng thống quyết định trở về Florida.
"Có gì ở Palm Beach mà người ta không yêu thích cơ chứ?", anh nói. "Có bãi biển, những nhà hàng tuyệt vời, một nơi thích hợp để tắm nắng".
Trump thuê luật sư dày kinh nghiệm cho phiên tòa luận tội Trump được cho là đã thuê Powers, luật sư từng biện hộ thành công cho nhiều quan chức, để đại diện ông trong phiên tòa luận tội ở Thượng viện. Theo các nguồn thạo tin hôm 21/1, cựu tổng thống Trump đã quyết định thuê luật sư Butch Bowers ở Nam Carolina theo lời giới thiệu từ Thượng nghị sĩ Cộng hòa Lindsey...