7 năm là học sinh giỏi vẫn trượt THPT: Vì sao các em không biết mình ‘đang đứng ở đâu’?
Từ chuyện 7 năm là học sinh giỏi nhưng vẫn trượt THPT, có thể nói để nâng đỡ học sinh, để hoàn thành chỉ tiêu đã nảy sinh những điểm số ảo, thành tích ảo.
Vì thế, các kỳ thi mới cần thiết để chính học sinh soi lại bản thân, định vị lại mình…
Nhìn từ câu chuyện 7 năm là học sinh giỏi vẫn trượt đại học nghĩ về bệnh thành tích trong giáo dục. (Nguồn: TT)
Xung quanh câu chuyện một phụ huynh phạt con quỳ giữa sân trường vì thi trượt xôn xao dư luận thời gian qua, TS. Vũ Thu Hương (nguyên giảng viên Trường đại học Sư phạm Hà Nội) cho rằng, nếu vẫn xét thành tích của nhà trường, giáo viên bằng thành tích học tập của học sinh thì tình trạng ảo, điểm số ảo trong giáo dục vẫn xảy ra.
Bà có quan tâm câu chuyện người mẹ phạt con quỳ vì trượt trường công và trường dân lập cũng không nhận?
Mất bình tĩnh khi con nhận kết quả thất bại là phản ứng thường thấy của các bậc cha mẹ học sinh. Họ không thể nào bình tĩnh nổi do sự kỳ vọng quá lớn, do việc ghép thành tích học tập của con với danh dự gia đình.
Vì đâu điểm học và điểm thi lại lệch nhau? Có phải điểm số của học sinh ở trường quá cao nhưng không tỷ lệ thuận với chất lượng học tập thật nên mới để xảy ra những bi kịch tương tự?
Điểm học và điểm thi chênh nhau không phải là quá đặc biệt do tâm lý học sinh khi thi cử sẽ bấp bênh hơn lúc đang học. Với các học sinh vốn có sức học tốt, nhưng trong quá trình ôn tập, các em không nhiệt tình và trách nhiệm ôn thi, sức học sẽ đuối hơn khi đồng loạt các bạn dồn sức cho học tập. Với những trường hợp các em thường xuyên làm bài cẩu thả, điểm thi sẽ rất bấp bênh. May mắn tính không sai thì con được điểm cao, không may mắn mà bài nào cũng tính sai thì điểm sẽ vô cùng thấp.
Ngoài ra, điểm thi và điểm học chênh nhau cũng có thể đến từ các lý do khác. Đôi khi trong quá trình học tập, giáo viên cũng nâng đỡ vì biết lực học của các em thực chất ra sao. Cũng có trường hợp điểm ảo để hoàn thành chỉ tiêu. Chính vì thế, các kỳ thi mới cần thiết để chính các học sinh soi lại bản thân mình.
Từ câu chuyện này báo động chất lượng ảo trong giáo dục ra sao, theo bà?
Tôi nghĩ đây chỉ là 1 câu chuyện nhỏ, không thể là đại diện cho bức tranh giáo dục toàn cảnh. Tuy vậy, giáo dục với chất lượng ảo cũng không phải là điều quá xa lạ với chúng ta. Nhiều năm học sinh giỏi mà điểm thi kém thì không thể hiện gì nhiều nhưng với những học sinh lên lớp liên tục nhưng đọc viết không nổi mới thể hiện rõ nét nhất chất lượng ảo của giáo dục.
Hiện tượng ngồi nhầm lớp diễn ra không hiếm, điều này đã gây khó khăn cho rất nhiều giáo viên nhưng nghiêm trọng hơn là làm hại cả cuộc đời của học sinh. Tôi đang giúp đỡ 3 em học sinh có kết quả học tập đã lên đến lớp 4 – 5 nhưng trình độ đọc viết và làm tính chỉ bằng lớp 1 – 2. Thậm chí, có em còn chưa biết viết. Tôi không hiểu với tình trạng giáo dục ảo kiểu này, cuộc đời của các em sẽ ra sao.
TS. Vũ Thu Hương cho rằng, để có thể học thật thi thật, điều đầu tiên phải tách bạch hoàn toàn giữa đán.h giá giáo viên và thành tích của học sinh.
Phải chăng việc đán.h giá, xếp loại học sinh hiện nay đang bộc lộ nhiều vấn đề bất cập khi học sinh giỏi nhiều hơn học sinh trung bình, khi trong lớp ai ai cũng là học sinh giỏi? Còn nguyên nhân nào nữa?
Video đang HOT
Ban đầu, giáo dục tiểu học là cấp học đán.h giá học sinh mềm hơn, ưu ái hơn để động viên các em có thêm nỗ lực cố gắng. Vì thế, điểm số của các em được tính toán để đán.h giá cao hơn dẫn đến nhiều học sinh giỏi hơn học sinh kém.
Đáng ngại là sau đó, hiện tượng này lan khắp các cấp học. Nếu như thời của tôi, học cấp 3 được học sinh giỏi là vô cùng khó khăn thì bây giờ, điều đó đã quá dễ dàng. Để điểm số cao cho các em có cơ hội kiếm học bổng trong các trường đại học là lý do hợp lý nhưng nếu điểm quá cao so với sức học của các em thì việc học tập tại các trường đại học sẽ khó khăn hơn nhiều khi các em không xác định được chính sức học của mình.
Việc đán.h giá học sinh chưa sát, chưa thực chất không chỉ gây nên sự ảo tưởng, hy vọng ảo cho mọi người mà còn kéo theo biết bao bi kịch xảy ra?
Tôi nghe rất nhiều bậc cha mẹ than thở con điểm thi cao ngất trời, nhưng khi sang các trường đại học ở nước ngoài học thì lập tức gặp khó khăn, thậm chí không hiểu gì cả. Nhiều em lỡ dở vì phải bỏ ngang việc học do quá khó khăn, không đáp ứng được. Điều này xuất phát từ chính những điểm số ảo khiến các em không tìm được đúng trường đại học phù hợp với mình. Ngay chính cả các trường đại học trong nước, hiện tượng này cũng không hề hiếm.
Vậy nhưng, những tình huống này không đáng lo ngại bằng hiện tượng “ngồi nhầm lớp” khi các em có điểm số cao vút nhưng vẫn không đọc thông, viết thạo. Tình trạng có trẻ lên cấp 2 vẫn không thuộc bảng cửu chương là điều mà các giáo viên cấp 2 rất vất vả. Rất nhiều em sau đó bị kết luận bất thường và gặp khó khăn thậm chí phải dừng việc học.
Việc áp chỉ tiêu vào từng giáo viên như hiện nay là một trong những nguyên nhân khiến chất lượng ảo trong ngành giáo dục luôn tồn tại?
Theo tôi, đây là một trong những nguyên nhân lớn nhất. Tôi biết có vô vàn trường hợp ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của chính các em. Có rất nhiều cháu bé sống với tâm trạng mình là người bỏ đi khi cứ ngồi học ở lớp cao mà sức học thì chỉ dưới đó vài lớp.
Các em cảm thấy lạc lõng, thấy mình ngu dốt, kém cỏi. Các em tự ti, lo ngại về mọi thứ, thậm chí có trẻ còn sợ chữ. Tất cả chỉ vì câu chuyện làm đẹp hồ sơ của lớp khiến phụ huynh, giáo viên và nhà trường đẩy tất cả học sinh lên lớp.
“Nhiều bậc cha mẹ than thở con điểm thi cao ngất trời, nhưng khi sang các trường đại học ở nước ngoài học thì lập tức gặp khó khăn, thậm chí không hiểu gì cả. Điều này xuất phát từ chính những điểm số ảo khiến các em không tìm được đúng trường đại học phù hợp với mình. Ngay chính cả các trường đại học trong nước, hiện tượng này cũng không hề hiếm”.
Tôi biết có những giáo viên chiến đấu với cả nhà trường và phụ huynh để cho học sinh được đúp lớp. Cô đã gặp khá nhiều phiền phức từ phía nhà trường vì điều này ảnh hưởng đến thi đua của cả trường.
Vì thế, nếu vẫn xét thành tích của nhà trường, giáo viên bằng thành tích học tập của học sinh thì tình trạng ảo này vẫn xảy ra.
Dư luận thường bức xúc, lên án nếu ở đâu đó xảy ra chuyện gian lận thi cử, gian lận điểm số, thế nhưng có phải một bộ phận phụ huynh cũng đang vô tình tiếp tay cho căn bệnh thành tích và chất lượng ảo trong giáo dục?
Có giáo viên kể, sau khi thuyết phục nhà trường để cho một em học sinh học rất kém ở lại lớp, cô đã gặp sự phản ứng hết sức dữ dội từ chính phụ huynh của học sinh đó.
Thậm chí, họ vu khống cho cô là moi tiề.n, tr.ù dậ.p học sinh và bằng mọi cách chuyển con đi nơi khác. Rõ ràng, khi phía phụ huynh cũng đang coi trọng điểm số và việc lên lớp đều đặn, họ đã vô tình trở thành người gây ra những hệ lụy đau khổ cho con em mình.
Theo bà, để học thật, thi thật, cho ra “sản phẩm” giáo dục thật thì cần giải pháp nào?
Để có thể học thật thi thật, điều đầu tiên phải tách bạch hoàn toàn giữa đán.h giá giáo viên và thành tích của học sinh.
Tôi cảm thấy khó hiểu nhất là tại sao chúng ta không ghi nhận công sức của giáo viên thông qua sự tiến bộ của học sinh mà lại đán.h giá bằng điểm số. Kiểm tra khả năng thực chất của các em không khó nếu như mỗi Sở Giáo dục & Đào tạo có một đoàn thanh tra liên tục đến kiểm tra các trường một cách ngẫu nhiên. Các vấn đề kiểm tra ngoài kiến thức còn có kỹ năng và cả các hành vi như chào hỏi, cư xử, giao tiếp… cũng có thể đán.h giá được trong buổi kiểm tra.
Ngoài ra, giáo dục Việt Nam nên dành thời lượng cho hình thức thi vấn đáp. Đây là hình thức đán.h giá chính xác nhất năng lực của học sinh. Nếu mỗi kỳ thi có 50% đán.h giá bằng vấn đáp thì công cuộc “học thật, thi thật” sẽ nhanh chóng đạt kết quả tốt.
Xin cảm ơn TS!
7 năm là học sinh giỏi vẫn trượt THPT: Bi kịch đến từ trong lớp ai ai cũng là học sinh giỏi
Câu chuyện một người mẹ bắt con quỳ vì 7 năm là học sinh giỏi mà trường THPT dân lập cũng không nhận khiến dư luận nổi sóng những ngày qua...
Câu chuyện một người mẹ bắt con quỳ vì 7 năm là học sinh giỏi mà trường THPT dân lập cũng không nhận khiến dư luận nổi sóng những ngày qua... (Nguồn: VOV)
Mới đây, dư luận sửng sốt, bất bình với hình ảnh một bà mẹ bắt con gái quỳ giữa sân trường Nguyễn Bỉnh Khiêm, Hà Nội, chỉ vì con 7 năm học sinh giỏi mà trường THPT dân lập cũng không nhận.
Nhiều người đi đường khựng lại khi nghe tiếng quát lớn vọng ra từ ngôi trường dân lập trên phố Trần Quốc Hoàn (Cầu Giấy, Hà Nội): "Quỳ xuống, mày không quỳ tao đán.h chế.t mày luôn".
Một vài người lớn thấy vậy lao vào can ngăn.
Người phụ nữ hét lên: "Để yên cho tôi dạy con. 7 năm học sinh giỏi mà giờ đến trường tư người ta cũng không thèm nhận. Hôm nay, tao phải đán.h cho mày chế.t thì thôi".
Lý do người phụ nữ này có những hành động đó là do con đạt điểm thấp khi thi lớp 10 (32 điểm) trong khi điểm chuẩn vào trường THPT tư thục trên đường Trần Quốc Hoàn được công bố là 40 điểm.
Kỳ vọng quá nhiều nên thất vọng cao
Hành xử với con giữa thanh thiên bạch nhật, giữa chốn đông người như thế có thể thấy người mẹ đang vô cùng bức xúc, thất vọng vì bao ước mơ, hoài bão về con bất ngờ tan biến.
Sự kỳ vọng quá lớn đến khi không đạt được như ý thường làm cho con người ta hụt hẫng, thất vọng, thậm chí bị sốc sẽ dẫn đến mất bình tĩnh và hành xử không đúng.
7 năm con đều đạt học sinh giỏi nhưng điểm thi chỉ đạt 32 điểm (4 môn thi, trong đó có 2 môn nhân hệ số 2). Nghĩa là, mỗi môn thi cô bé chỉ đạt hơn 5 điểm còn chưa tới ngưỡng điểm đầu tiên của loại khá đủ thấy lực học thật sự của cô bé thế nào?
Vì luôn nghĩ rằng con mình có tới 7 năm đạt học sinh giỏi là thật sự giỏi. Nhưng học giỏi lại rớt trường công, đến trường tư cũng không thể vào được khiến người mẹ nổi cơn thịnh nộ.
Nếu như 7 năm học qua, cô bé chỉ là học sinh bình thường thì có lẽ người mẹ đã không thất vọng nhiều đến mức như vậy. Có lẽ đây cũng không phải trường hợp duy nhất khi phụ huynh sốc trước kết quả thi của con.
"Ngành giáo dục cũng cần khách quan nhìn lại một cách công tâm để xảy ra tình trạng học sinh giỏi 7 năm nhưng vào trường công không được, đến cả trường tư vẫn không đủ điểm. Phải chăng, việc đán.h giá, xếp loại học sinh hiện nay đang bộc lộ nhiều vấn đề bất cập khi học sinh giỏi nhiều hơn học sinh trung bình, khi trong lớp ai ai cũng là học sinh giỏi?".
Câu hỏi được đặt ra, vì sao điểm học và điểm thi lại vênh nhau như thế? Một thực tế ở nhiều trường học hiện nay, vì căn bệnh thành tích, vì nạn học thêm tràn lan nên điểm số của học sinh ở trường khá cao đôi khi lại không tỷ lệ thuận với chất lượng học tập.
Cứ vào đầu năm, nhà trường buộc giáo viên ký cam kết thi đua. Chỉ tiêu các môn học luôn đạt ngưỡng cao chót vót.
Bởi thế, giáo viên không thể cho học sinh điểm yếu. Kiểm tra lần 1 chưa đạt thì kiểm tra lần 2 cho đến khi nào đạt điểm trên trung bình mới thôi.
Bên cạnh đó, việc học thêm chủ yếu thầy cô giáo dạy học sinh của mình ở lớp chính khóa. Vì thế, chuyện nhá đề, mớm đề không thể nào tránh khỏi. Đây cũng là nguyên nhân khá nhiều kỳ thi bị lộ đề ngay tại lớp học thêm.
Báo động chất lượng ảo
Dư luận đã từng bức xúc, sục sôi trước hình ảnh gần như cả lớp nhận giấy khen (chỉ duy nhất một em không được) đăng trên mạng xã hội. Có những lớp mà 100% học sinh đều đạt loại giỏi.
Có người nói vui, đạt học sinh giỏi thì nhan nhản, đạt học sinh bình thường mới là điều khó. Phụ huynh thì cứ thấy con đạt loại giỏi là mặc định con mình thật sự giỏi, có biết đâu ai cũng giỏi như con mình.
Chất lượng thật chỉ bị bộc lộ khi học sinh tham gia các kỳ thi chuyển cấp, thi tốt nghiệp. Minh chứng cụ thể là kỳ thi vào lớp 10 của nhiều tỉnh thành vừa qua, dù điểm tổng kết 3 môn thi của học sinh lớp 9 nhiều trường THCS không có học sinh dưới 5 điểm. Tuy nhiên, điểm chuẩn vào 10 có nhiều trường lấy chưa tới 10, thậm chí chỉ lấy 5 hoặc 6 điểm cho 3 môn thi sau khi đã nhân hệ số. Nghĩa là, mỗi môn thi học sinh chỉ cần 1 điểm, 2 điểm đã đỗ.
Trở lại câu chuyện trên, chúng ta thấy sự hành xử của người mẹ với con như thế là sai, là đáng bị lên án. Vì nóng nảy, người mẹ không nghĩ rằng mình buồn, thất vọng một thì con mình đau khổ và hụt hẫng tới 10. Lẽ ra, trong những lúc như thế, cô bé rất cần sự động viên, an ủi của người thân, hẳn là nỗi đau, sự buồn tủi cũng sẽ vơi đi ít nhiều.
Việc đán.h giá học sinh chưa sát, chưa thật không chỉ gây nên sự ảo tưởng, hy vọng ảo cho mọi người mà còn kéo theo biết bao bi kịch xảy ra. Cứ sau mỗi mùa thi, có không ít sĩ tử rơi vào trầm cảm, có người còn tìm đến cái chế.t để giải thoát khỏi chuyện học.
Chắc hẳn không chỉ mỗi người mẹ này luôn đặt áp lực vào con quá cao để rồi thất vọng như thế. Vì thế, dư luận lên án, trách cứ người mẹ nhưng nhiều bậc phụ huynh khác cũng cần xem lại mình.
Cùng với đó, ngành giáo dục cũng cần khách quan nhìn lại một cách công tâm để xảy ra tình trạng học sinh giỏi 7 năm nhưng vào trường công không được, đến cả trường tư vẫn không đủ điểm. Phải chăng, việc đán.h giá, xếp loại học sinh hiện nay đang bộc lộ nhiều vấn đề bất cập khi học sinh giỏi nhiều hơn học sinh trung bình, khi trong lớp ai ai cũng là học sinh giỏi?
Việc áp chỉ tiêu vào từng giáo viên cũng như việc dạy thêm học sinh chính khóa như hiện nay cũng là một trong những nguyên nhân khiến chất lượng ảo trong ngành giáo dục luôn tồn tại.
*Giáo viên ở Bình Thuận. Bài viết phản ánh quan điểm của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của Tòa soạn.
Kiểm tra học kỳ càng sớm học sinh càng lười học Càng kiểm tra sớm thì học sinh càng mất bài học bởi kiểm tra xong là tâm lý học sinh không bao giờ còn thiết tha với việc học. Thời điểm này, nhiều trường học đã tổ chức kiểm tra học kỳ cho học sinh lớp 9, lớp 12 xong nhằm tận dụng quãng thời gian còn lại của năm học ôn thi...