2015: Năm của sợ hãi và hy vọng
‘Bất an’ là cảm xúc chủ đạo của thế giới năm 2015 khi k.hủng b.ố Hồi giáo cực đoan bao trùm khắp châu Âu cùng ‘bóng ma khủng hoảng kinh tế’ được dự báo xuất hiện ở Trung Quốc.
Nếu đ.ánh giá năm 2015 ở góc độ cảm xúc, “sợ hãi” hoặc “bất an” là cảm xúc chủ đạo của thế giới. Ngày khởi đầu năm mới 2015 chắc sẽ không phải là ngày 1/1 với những màn pháo hoa, tiệc tùng, hân hoan chúc tụng mà là ngày 7/1.
Chủ nghĩa k.hủng b.ố Hồi giáo cực đoan đã khởi đầu năm 2015 bằng sự kiện tấn công táo tợn vào toà soạn báo Charlie Hebdo và theo ngay sau đó là các vụ tấn công vào những mục tiêu khác ở Paris.
Annus horibilis, năm của sự sợ hãi
Lần đầu tiên sau New York, Moscow, Madrid hay London, chủ nghĩa k.hủng b.ố đã có thể gieo rắc nỗi sợ hãi ở Paris, nơi các giá trị khai sáng của nhân loại một thời đã đẩy lùi những u tối, sợ hãi của đêm trường trung cổ.
Cả thế giới bàng hoàng và thoáng nhận thấy sự sợ hãi trong ánh mắt thất thần của những người thoát khỏi lưỡi hái tử thần ở toà soạn Charlie Hebdo, của thường dân Paris thanh bình nay phải đối mặt với nguy cơ k.hủng b.ố.
Người ta cũng thoáng thấy sự bàng hoàng bất an trong những giây phút câm nín của các nhà lãnh đạo nước Pháp và châu Âu trước khi tìm được những ngôn từ phù hợp cho bối cảnh.
Năm 2015, chủ nghĩa k.hủng b.ố Hồi giáo cực đoan, ở góc độ nào đó, đã thành công khi gieo rắc nỗi sợ hãi đến khắp nơi trên thế giới, từ Paris tới Iraq, Syria, Lebanon, Algeria, Pakistan, Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập… rồi quay trở lại Paris vào ngày 13/11.
Chủ nghĩa k.hủng b.ố Hồi giáo cực đoan dường như đang muốn chứng minh rằng không một cường quốc, quân đội hùng mạnh nào có thể ngăn chặn được nỗi sợ hãi mà chúng muốn gieo rắc. Sự lo sợ có thể thấy trong nước mắt của những người Nga có người thân t.hiệt m.ạng trong vụ máy bay rơi tại Ai Cập, trong sự bàng hoàng, bất an của người Mỹ sau vụ x.ả s.úng ở San Bernadino và trong những ngày cuối năm này, cảm giác bất an vẫn ám ảnh khi mà lễ Noel trong các nhà thờ ở Paris có cảm giác vắng lặng hơn.
Đe doạ tan rã của EU
“Sợ hãi” cũng là từ ngữ gắn với Liên minh châu Âu (EU) khi họ phải đối mặt với làn sóng nhập cư lớn nhất sau Chiến tranh Thế giới thứ 2. EU, một “pháo đài của ổn định, hoà bình, thịnh vượng”, là “ngôi nhà toả sáng trên đỉnh đồi” với các giá trị nhân văn tự nó trở thành đích đến của những cư dân khốn cùng từ châu Phi, Trung Đông, Đông Âu và châu Á.
Nhưng nghịch lý là EU không thể giang tay đón tất cả bởi không chỉ nguồn lực không đủ để làm điều đó mà còn bởi vì nỗi sợ của người châu Âu. Họ sợ EU sẽ không còn là pháo đài của riêng họ, sợ ngôi nhà của họ sẽ không toả sáng được. Nhiều người sợ phải chia sẻ sự ấm no, tự do, thịnh vượng với người nhập cư khi chính những người này đang phải trốn chạy cơn ác mộng đang ám ảnh họ ở quê nhà.
“Sợ hãi” còn là trạng thái kinh tế – tài chính ở hai đầu của đại lục Á – Âu. Ở đầu phía tây, khủng hoảng nợ công kéo theo khủng hoảng kinh tế – tài chính ở Hy Lạp đã là căn bệnh kéo dài nhiều năm. Điều này buộc Liên minh châu Âu (EU) phải can thiệp mạnh mẽ, trước nguy cơ không chỉ Hy Lạp mà một loạt thành viên khác của khu vực đồng Euro vỡ nợ. Thậm chí, kịch bản Grexit (Hy Lạp rời khỏi khối) hoặc Brexit (Anh rời khỏi EU) có những thời điểm trong năm trở thành câu chuyện thời sự.
Không chỉ EU mà cả thế giới đều lo sợ trước kịch bản “đốm lửa thiêu rừng” nếu như Hy Lạp không vượt qua nỗi sợ hãi của chính mình. Điều này cho thấy mô hình liên kết, hội nhập châu Âu mà hiện thân là EU đang ở trong chu kỳ khủng hoảng mới, gây ra những chia rẽ sâu sắc trong nội bộ, thử thách các thiết chế, cơ cấu mà liên minh này đã xây dựng.
Video đang HOT
“Bóng ma khủng hoảng” Trung Quốc
Nhưng dù sao Hy Lạp cũng chỉ là một “đốm lửa”. Giữa lúc châu Âu và thế giới đang lo sợ cho Hy Lạp thì tỷ phú George Soros lại cảnh báo điểm khởi đầu khác của bóng ma khủng hoảng kinh tế thế giới: Trung Quốc. Ở phần đông của lục địa Á – Âu, “khủng hoảng” đã chạm cửa Trung Quốc, đất nước từng được biết đến với hơn 3 thập kỷ phát triển nhanh chóng về kinh tế. Và khủng hoảng đã làm bộc lộ ra những điểm yếu của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Thế giới đã nhìn thấy những ánh mắt thất thần của các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Trung Quốc. Hơn 90 triệu người, trong đó có cả những người về hưu, những người buôn thúng bán mẹt hay cả nhà đầu cơ – những con cá mập tài chính.
Chỉ trong hai tuần cuối của tháng 6/2015, nhiều người trong số họ đã mất trắng khi chỉ còn cầm trong tay những nắm giấy vô giá trị thay thế cho những gì họ đã tích góp cả cuộc đời, hoặc chạy vạy vay mượn để đầu tư hay đầu cơ vào những “kỳ vọng” vốn bị thổi phồng bởi tốc độ tăng trưởng 150% năm của thị trường chứng khoán Thượng Hải kể từ giữa năm 2014.
Và không chỉ họ, cả thế giới cũng chịu chung nỗi sợ khi ngày thứ hai đen tối 24/8 ập đến. Không sợ hãi sao được khi ước tính các nhà đầu tư Mỹ đã mất khoảng 5.000 tỷ USD. Riêng ngày 24/8, thị trường chứng khoán châu Âu mất 1.100 tỷ USD. 400 người giàu nhất thế giới mất hơn 300 tỷ USD. Còn Trung Quốc, gần 5.000 tỷ USD vốn hoá trên thị trường chứng khoán đã tan vào không khí.
Một người đàn ông người dính đầy m.áu được cảnh sát hộ tống rời khỏi hiện trường vụ tấn công k.hủng b.ố Paris đêm 13/11.
Có những sự sợ hãi là do niềm tin mù quáng mang dấu ấn thời trung cổ, do sự tham lam vô độ của con người khi từ homo sapiens trở thành những homo economicus. Nhưng cũng có nhưng nỗi sợ do Mẹ thiên nhiên giáng xuống cảnh báo những homo economicus hãy trở nên khôn ngoan hơn.
Cơn giận dữ của thiên nhiên cướp hơn 9.000 mạng người ở Nepal đã dấy lên nỗi lo sợ sâu thẳm của con người trước tự nhiên luôn hào phóng, bao dung nhưng cũng nghiệt ngã. Sự nghiệt ngã đó còn nhân lên gấp bội bởi sự tham lam, vô trách nhiệm của những đứa con homo economicus khi làm cho trái đất nóng lên, khi dửng dưng vô trách nhiệm rồi gieo sự sợ hãi lên chính bản thân mình và đồng loại.
Những gì mới diễn ra ở Thâm Quyến, bầu không khí độc hại ở Bắc Kinh hay vụ nổ ở Thiên Tân, Trung Quốc trong năm 2015 là ví dụ điển hình cho những nỗi sợ đến từ chính sự tham lam và vô trách nhiệm của con người.
Tan sương đầu ngõ
Nhưng hãy đừng vì sợ hãi mà tuyệt vọng. Người Paris trong lúc sợ hãi nhất đã nắm tay nhau xuống phố. Không chỉ thách thức chủ nghĩa k.hủng b.ố mà họ đang thách thức chính nỗi sợ hãi của mình. Giữa những sợ hãi đó, cây dương cầm của người đàn ông Paris cất lên những nốt nhạc của bàiImagine ngay tại nơi nỗi sợ hãi đã ngự trị.
Nhiều người Paris trước đây không biết hoặc để ý thấy khẩu hiệu Fluctuat nec mergitur trên phù điêu của thành phố. Nhưng đứng trước sợ sợ hãi mà chủ nghĩa k.hủng b.ố muốn gieo rắc, người Paris, tất nhiên không chỉ có họ, đã sống đúng với tinh thần của khẩu hiệu đó. Paris dù trong bão táp v.ùi d.ập, giữa những sợ hãi vẫn đứng vững, vẫn bất diệt. Và khi người ta dám thách thức những sợ hãi, người ta có quyền hy vọng.
Đáp lại cảnh báo của Mẹ thiên nhiên, năm 2015, lần đầu tiên lãnh đạo cao nhất của 195 quốc gia đã cùng nhau, trong khuôn khổ Liên Hợp Quốc, họp mặt tại chính Paris nhằm mang lại cho nhận loại một khuôn khổ hợp tác bền vững đối phó với tình trạng biến đổi khí hậu.
Một thỏa thuận lịch sử đã được ký kết trong đó chỉ ra trách nhiệm của thế hệ hiện nay đối với tương lai, của các nước dù là đang phát triển hay phát triển, một thoả thuận “công bằng và có tính đến sự khác biệt”, một thoả thuận mang tính “ràng buộc về pháp lý” và cuối cùng có những con số cụ thể đã được nêu ra để nhận loại hướng tới.
Năm 2015 cũng là năm mang lại hy vọng cho một trật tự pháp quyền thế giới khi Toà trọng tài thường trực (PCA) tuyên có thẩm quyền trong việc xét xử vụ kiện của Philippnes, một nước nhỏ chống lại toan tính bành trướng của một nước lớn.
Đây không phải lần đầu tiên một nước nhỏ sử dụng các biện pháp pháp lý quốc tế bảo vệ lợi ích của mình trước các cường quốc. Tuy nhiên, sự kiện này quan trọng ở chỗ cường quốc trong vụ việc này lại là một thế lực đang lên, thách thức trật tự hiện hữu, qua đó thách thức thậm chí phủ nhận các giá trị pháp quyền được thừa nhận (vai trò của luật quốc tế và các thiết chế như toà quốc tế) và qua đó thể hiện tham vọng tự mình đặt ra luật chơi mới, trật tự mới phù hợp với các toan tính của riêng mình.
Không chỉ thế, việc Mỹ đưa tàu tuần tiễu áp sát các đảo Trung Quốc chiếm đóng và bồi đắp, quân sự hoá trái với luật pháp quốc tế càng cho thấy nhận thức và quyết tâm của thế giới, của các cường quốc khác trong việc duy trì trật tự pháp quyền đang là chuẩn mực cho quan hệ giữa các quốc gia.
Để kết thúc những dòng suy nghĩ này, có lẽ sẽ không thừa khi cùng nhau nhắc lại câu thơ của Đại thi hào Nguyễn Du, câu thơ có lẽ được trích dẫn nhiều nhất trong năm kỷ niệm lần thứ 250 ngày sinh của Đại thi hào, và cũng như để cùng kỳ vọng một năm mới sẽ mang lại cho thế giới nhiều cảm xúc tươi sáng hơn, tràn đầy hy vọng hơn năm 2015 đã qua.
“Trời còn để có hôm nay,
Tan sương đầu ngõ vén mây giữa trời”.
Vũ Đoàn Kết
Giảng viên Học viện Ngoại giao
Theo Zing News
IS sẽ vẫn hoành hành trong năm 2016
Thế giới chưa thể xóa sổ Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng vào năm 2016, nhưng các nước có thể đẩy nhóm cực đoan tàn bạo bậc nhất trong thế kỷ 21 vào cảnh túng quẫn, theo CNN.
Phiến quân IS diễu hành trên đường phố Syria. Ảnh: Alarabiya.net
Nhà nước Hồi giáo Iraq và Levant (viết tắt là Daesh theo tiếng Arab) còn được biết đến với tên gọi Nhà nước Hồi giáo Iraq và Syria (ISIS). Cái tên cho thấy IS tự tuyên bố về ý thức hệ của nhóm trong thế giới Hồi giáo và tham vọng áp đặt đức tin lên 1,6 tỷ tín đồ.
IS vốn là một nhánh của tổ chức k.hủng b.ố al-Qaeda ở Iraq và do Abu Bakr al-Baghdadi cầm đầu. Nhóm k.hủng b.ố đang kiểm soát vùng lãnh thổ rộng lớn tương đương diện tích của bang Connecticut (Mỹ), trải dài từ miền Bắc Syria tới miền Trung Iraq.
"Sùng bái cái chết" vì ảo tưởng mù quáng rằng thế giới sắp diệt vong, phiến quân IS tin chúng sẽ sớm chiến đấu trong trận chiến Armageddon và giành chiến thắng. Armageddon là trận chiến sinh tử cuối cùng giữa người Hồi giáo và La Mã (ám chỉ người Thiên Chúa giáo, phương Tây).
Năm 2015, "Đế chế Hồi giáo" tự xưng đã gieo rắc nỗi kinh hoàng cho các nước, từ Tây Phi tới trung tâm của châu Âu. IS được cho là một trong những thách thức lớn nhất của nhân loại trong năm 2016, theo CNN.
IS đã bành trướng ra sao trong năm 2015?
Năm nay, IS đã thắt chặt kiểm soát những vùng đất mà chúng chiếm được, thiết lập bộ máy chính phủ gồm các hoạt động từ phát hành giấy khai sinh tới sản xuất t.iền vàng, đồng thời đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền. Các chiến binh IS, lực lượng mà Tổng thống Barack Obama gọi là "một tập hợp nghiệp dư", không bị ảnh hưởng nhiều từ các cuộc không kích của liên quân do Mỹ đứng đầu, theo CNN.
Trên thực tế, IS mở rộng địa bàn bằng cách quy nạp hoặc liên minh với các nhóm k.hủng b.ố khác trong khu vực, gồm Boko Haram và Taliban ở Afghanistan. Các phần tử cực đoan dường như cạnh tranh với nhau khi tiến hành các vụ tấn công đẫm m.áu nhất lấy cảm hứng từ IS, gồm vụ đ.ánh bom một nhà thờ Hồi giáo của người Shiite tại Yemen khiến 137 người c.hết, b.ắn rơi phi cơ chở khách của Nga tại Ai Cập cùng vụ tấn công du khách ở Tunisia.
Trong năm 2015, IS cho thấy tổ chức có thể tấn công bất cứ đâu, hoặc luôn có mô hình "những con sói đơn độc" ở những nơi chúng không xuất hiện. IS hiện áp dụng hình thức tuyển quân trực tuyến theo cách bí mật. Cách này khó bị phát hiện và thậm chí khiến việc ngăn các vụ tấn công đẫm m.áu trở nên khó khăn hơn. Cú sốc lớn nhất xảy ra vào tháng 10 khi IS thực hiện các vụ tấn công phối hợp tại trung tâm Paris, khiến 130 người c.hết và làm rúng động thế giới.
IS sẽ tiếp tục lộng hành năm 2016?
Vụ tấn công liên hoàn tại Pháp được coi là bước ngoặt trong bối cảnh cuộc chiến chống k.hủng b.ố sẽ mở rộng trong năm tới. Các giá trị riêng của thế giới phương Tây, từ nhiệm vụ nhân đạo tới quy chế người tị nạn và tương lai của đường biên giới mở giữa các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu, có nguy cơ chịu ảnh hưởng từ cuộc chiến này.
IS chắc chắn phải đối mặt trước những đợt tấn công từ phương Tây. Tuy nhiên, phá hủy cơ sở hạ tầng của tổ chức không đủ để đè bẹp ý thức hệ của nhóm k.hủng b.ố cực đoan.
Việc lực lượng Nga dội bom phiến quân cũng khiến tình hình thay đổi. Nhiều chuyên gia cho rằng, các đợt tấn công của Điện Kremlin chắc chắn làm suy yếu quân nổi dậy Syria, một trong những thách thức trên bộ đối với IS.
Các nhà lãnh đạo sẽ phải hành động để thuyết phục các lực lượng chủ chốt ở mặt đất, đặc biệt là những người Hồi giáo dòng Sunni ở Iraq, đẩy lùi IS khỏi thị trấn và thành phố. Cho tới nay, thế giới đã thống nhất kế hoạch chấm dứt cuộc chiến tại Syria, nơi thúc đẩy sự bành trướng của nhóm cực đoan.
Theo CNN, thế giới chưa thể xóa sổ IS vào năm 2016, đơn giản vì cuộc chiến này quá lớn. Tuy nhiên, các nước có thể đẩy một trong những nhóm tàn bạo nhất thế kỷ 21 rơi vào cảnh túng quẫn.
Hải Anh (CNN)
Theo Zing News
Các phần tử cực đoan ăn cắp lượng lớn khí độc sarin ở Libya Các phần tử cực đoan ở Libya đã đ.ánh cắp lượng lớn khí độc sarin vốn bị Liên Hợp Quốc coi là vũ khí hủy diệt hàng loạt. Một trợ lý thân cận và người họ hàng của cố lãnh đạo Libya Muammar Gaddafi cho biết, các phần tử cực đoan này đã phát hiện ra chất độc c.hết người cất trữ trong...