Xuất khẩu của các nước ASEAN tăng, giảm thế nào vì RCEP?

Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) với quy định giảm thuế quan sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới khả năng xuất khẩu của ASEAN, trong đó Việt Nam nằm trong nhóm ít chịu tác động tiêu cực hơn.

Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) là một thỏa thuận thương mại (FTA) khu vực nhằm tự do hóa thương mại và đầu tư, và để tăng cường hợp tác kinh tế giữa các nền kinh tế khu vực châu Á- Thái Bình Dương.

Thỏa thuận đã trải qua một số vòng đàm phán kể từ năm 2012, giữa 10 nước thành viên ASEAN và 6 nước đối tác đối thoại là Australia, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc và New Zealand.

Tháng 11/2019, Ấn Độ rút lui, RCEP còn 15 nước tham gia đàm phán nhưng vẫn là FTA lớn nhất thế giới với một thị trường khổng lồ 24.800 tỷ USD và hơn 2,3 tỷ dân. Thỏa thuận dự kiến sẽ được ký kết trong năm 2020.

Theo nhận định trên tờ The Business Times, RCEP sẽ đem lại cơ hội tiếp cận quy mô thị trường lớn hơn, song sẽ tạo ảnh hưởng bất lợi tới xuất khẩu của ASEAN bởi một trong những công cụ chính sách thương mại then chốt của RCEP là loại bỏ thuế quan.

RCEP sẽ tác động không nhỏ tới tình hình xuất khẩu của ASEAN (Ảnh minh hoạ: ASEAN Today)

Cụ thể, với ASEAN, việc loại bỏ thuế quan đối với hàng hoá nhập khẩu giữa các nước thành viên theo RCEP có thể sẽ làm xói mòn những ưu đãi thương mại của ASEAN bởi RCEP sẽ chồng lấn với nhiều FTA khác của ASEAN.

Hiện, tất cả các nước ASEAN đều đã ký FTA với tất cả các đối tác thương mại chủ chốt của khối. Bởi vậy, tầm quan trọng của RCEP với tư cách là điểm đến xuất khẩu cho các nước ASEAN bị hạn chế.

Các nước ASEAN sẽ phải đối mặt với sự suy giảm lợi thế cạnh tranh mà một số nhà xuất khẩu được hưởng ở các thị trường nước ngoài do các FTA mang lại giữa các nước thành viên ASEAN với nhau và giữa ASEAN với tư cách là một khối với các đối tác.

Sử dụng dữ liệu xuất khẩu năm 2018 của Trung tâm thương mại quốc tế, phân tích 5 điểm đến xuất khẩu hàng đầu của 10 nước ASEAN cho thấy các nước ASEAN sẽ có những mức độ thiệt hại về xuất khẩu khác nhau.

Theo đó, Brunei, Indonesia, Lào, Myanmar, Malaysia, Singapore và Thái Lan sẽ bị thiệt hại về xuất khẩu tương đối lớn. Ngược lại, Campuchia, Philippines và Việt Nam có khả năng phải đối mặt với ít thiệt hại về xuất khẩu hơn bởi các quốc gia này chủ yếu xuất khẩu sang Mỹ, nước không tham gia RCEP.

Trọng Huyền