Xử trí khi bị đầy bụng, khó tiêu

Ăn uống đúng giờ, nhai kỹ, chọn thực phẩm cân đối giữa các thành phần, giải tỏa stress, ngủ đủ 7-8 giờ mỗi ngày.

Bác sĩ Phạm Minh Thiện, Trưởng Khoa Nội Tổng hợp, Bệnh viện Quận 11 (TP HCM), cho biết đầy bụng khó tiêu là triệu chứng rối loạn đường tiêu hóa thường gặp, gây khó chịu trong sinh hoạt hàng ngày.

Khó tiêu xuất hiện thường xuyên hoặc từng đợt một, xảy ra sau khi ăn hoặc trong khi ăn. Người bệnh cảm thấy nóng bỏng vùng thượng vị, đặc biệt là sau khi uống rượu, dùng các thức ăn có nhiều chất béo, đường sữa hay các thức ăn nóng có chứa các gia vị kích thích như ớt, hạt tiêu. Có những trường hợp bệnh nhân thấy bụng quặn thành cơn.

Cảm giác trướng bụng sẽ giảm bớt khi bệnh nhân xì hơi hoặc đi tiêu. Đôi khi người bệnh ợ hơi, ợ chua, cảm giác buồn nôn hoặc có thể nôn vào buổi sáng. Bụng tức nặng ở phía trên, cảm giác óc ách như chứa đầy nước, đầy hơi. Thở phì phò, đi lại nặng nề. Có thể bị tiêu chảy, táo bón kèm theo.

Nếu tình trạng này diễn ra thường xuyên và kéo dài làm cơ thể trở nên mệt mỏi, kiệt sức thì có thể là báo hiệu một bệnh nguy hiểm cần điều trị sớm.

Bác sĩ Thiện phân tích một vài nguyên nhân dẫn đến đầy bụng, khó tiêu.

Ăn uống không cân đối

Khi ăn quá nhiều, ăn thực phẩm khó tiêu và dễ sinh hơi, sẽ gây tình trạng tiêu hóa chậm chạp. Những thực phẩm dễ gây trướng bụng, đầy hơi, khó tiêu như thức ăn giàu tinh bột, nhiều chất xơ, món ăn xào rán nhiều dầu mỡ, sử dụng rượu bia, thuốc lá, đồ uống có ga, thực phẩm tái, sống (nem chua, tiết canh, rau sống…), hải sản, đồ uống có cồn…

Thói quen ăn uống không đúng cách

Ăn quá nhanh, không nhai kỹ, ăn không đúng bữa, đúng giờ, vừa ăn xong đã đi nằm ngay hay ngồi yên một chỗ khiến cho hệ tiêu hóa bị trì trệ làm ảnh hưởng đến chuyển hóa thức ăn. Thói quen vừa ăn vừa xem phim, cười nói chuyện trong lúc ăn, nuốt dễ gây tình trạng trướng bụng, đầy hơi, đặc biệt là ở trẻ em.

Rối loạn tiêu hóa

Độc tố từ các loại thức ăn, loạn khuẩn đường ruột, dư acid dịch vị, khuẩn HP, cơ thể suy nhược, mất ngủ kéo dài, stress gây giảm tiết các men tiêu hóa, giảm nhu động đường tiêu hóa, một số người do khả năng dung nạp lactose kém cũng gây trướng hơi, đầy bụng, khó tiêu.

Bệnh về đường tiêu hóa

Một số bệnh về tiêu hóa như viêm niêm mạc dạ dày, loét dạ dày – tá tràng, trào ngược dạ dày thực quản, ung thư dạ dày ảnh hưởng đến khả năng co bóp tống thức ăn. Bệnh tuyến tụy tạng gây giảm tiết men tụy, bệnh sỏi mật, viêm gan dẫn đến suy giảm chức năng gan mật, giảm bài tiết mật và enzym tiêu hóa.

Tâm lý

Tâm lý căng thẳng, áp lực công việc, mất ngủ… có thể tác động đến hệ thần kinh trung ương, nơi kiểm soát quá trình tiêu hóa, từ đó ảnh hưởng đến nhu động ruột, gây khó tiêu, ợ hơi. Đặc biệt khi stress kéo dài mà sử dụng chất kích thích, thuốc an thần sẽ khiến người bệnh rơi vào tình trạng “bệnh chồng bệnh”, rối loạn tiêu hóa ngày càng nặng thêm.

Do tác dụng phụ của thuốc

Thuốc kháng sinh làm tiêu diệt vi khuẩn có lợi, gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột đưa đến rối loạn tiêu hóa như đi ngoài, đau bụng, khó tiêu…

Cách giảm bớt đầy bụng, khó tiêu

Thay đổi thói quen ăn uống. Ăn uống đúng giờ, ăn chậm, nhai kỹ, chọn thực phẩm cân đối giữa các thành phần đạm, mỡ, đường. Hạn chế ăn thực phẩm chiên rán, nhiều tinh bột và chất xơ. Không nên sử dụng chất kích thích như cà phê, rượu, bia, thuốc lá, đồ uống nhiều ga, các gia vị nóng như mù tạt, ớt, hạt tiêu.

Chế độ sinh hoạt hợp lý. Thường xuyên vận động, tham gia môn thể thao nhẹ nhàng, dành thời gian nghỉ ngơi, thư giãn, nghe nhạc, đi bộ… giúp tinh thần thoải mái, giải tỏa stress, giúp hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru hơn. Làm việc điều độ, cần ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi ngày giúp thư giãn và nạp lại năng lượng cho cơ thể.

Hạn chế dùng thuốc gây tác dụng phụ dẫn đến tình trạng khó chịu ở hệ tiêu hóa. Nếu bị các bệnh về đường tiêu hóa, cần khám và điều trị dứt điểm.

Lê Phương

Theo VNE