Xôi cá trê ăn khỏi chê
“Mời anh ăn xôi cá trê/ Anh ăn một đĩa anh mê tới già…”.
Cá trê là loài cá nước ngọt, có da trơn, nhẵn bóng. Cá trê thường có màu hơi vàng và nâu đen. Theo các nhà dinh dưỡng, trong 100g thịt cá trê có 16,5g protid; 11,9g lipid; 20mg Ca; 21mg P; 1mg sắt; 0,1mg vitamin B1; 0,04mg B2; 1,4mg vitamin PP và cung cấp 178 calo.
Theo Đông y, thịt cá trê có vị ngọt, tính bình, không độc, có tác dụng bổ huyết, giảm đau, sinh tân, ích khí, thúc đẩy việc tạo sữa, lợi tiểu, tiêu thũng, bổ huyết. Thịt cá trê giúp tăng cường sinh lực, bổ khí huyết, chữa được đau lưng, mỏi gối, chóng mặt, di tinh, giúp da dẻ hồng hào tươi nhuận, giúp cho tinh thần được thư thái. Đặc biệt, ăn thường xuyên cá trê khắc phục được chứng suy giảm tình dục, nhất là với người cao tuổi.
Video đang HOT
Cá trê được chế biến thành nhiều món ăn ngon, bổ, hấp dẫn như chiên, nướng, kho nghệ, nấu cháo… Song món xôi cá trê là món dân dã, độc đáo ở xứ Quảng với hương vị rất đặc trưng. Để chế biến món xôi này, phải chuẩn bị: gạo nếp ngon: 1,2kg, tùy lượng ăn mỗi nhà mà nấu; cá trê: 1kg (khoảng 2 con), chọn loại cá trê vàng sống ở đồng là ngon nhất, làm cá xong bỏ xương, đầu; củ nén (hay hành khô), muối, hạt tiêu, gia vị, nước mắm, gừng, rượu, nước cốt dừa, dầu ăn (hoặc mỡ nước).
Trước hết đem gạo nếp vo sạch, ngâm rồi vớt ra để ráo nước. Cá trê làm sạch, rửa với muối và dấm cho bớt tanh. Đổ nước vào nồi, cho một chút rượu trắng, chút gừng đập dập vào nồi nước, đặt cá vào xửng rồi đặt lên nồi nước để hấp, thả thêm vài lát gừng lên cá cho thơm. Cá hấp chín mang ra cho nguội bớt rồi gỡ lấy thịt. Lấy thịt cá đã gỡ ướp với một chút nước mắm, gia vị, hạt tiêu xay nhỏ, để 10 phút cho ngấm. Có thể cho thêm thìa nước nghệ để cá lên màu cho đẹp. Lấy chút mỡ hay dầu ăn vừa phi hành, đổ thịt cá đã ướp vào xào, đảo đến khi cá ráo tơi, không còn bết ướt.
Lấy gạo nếp đã ráo, cho nhúm muối tinh vào trộn đều, cho vào nồi hấp chín tới. Xôi chín đem đổ ra rá hay mâm rồi dùng đũa đảo tơi cho xôi nguội và đỡ hấp hơi ướt bên dưới. Xôi nguội, cho lại vào xửng đồ lần hai. Khi nồi xôi sôi trở lại chừng 3 – 4 phút thì cho 2 – 3 thìa nước cốt dừa vào đảo, sau đó cho cá trê đã xào vào đảo đều, cho thêm thìa dầu ăn đảo cho bóng xôi. Đồ thêm vài phút nữa cho xôi mềm dẻo là tắt bếp.
Thay cho cá trê hấp, có thể dùng cá trê nướng vàng, để nguội và gỡ thịt mang ra xào với củ nén, sau đó “xáo” với xôi đã nấu chín. Với cách này hương vị món xôi sẽ đặc biệt hơn. Xong xuôi, múc xôi ra đĩa và rắc củ nén phi lên trên đĩa xôi. Tiếp theo đem củ nén giã dập hay hành khô thái lát mỏng phi thơm, vàng rồi vớt ra để rắc lên ăn kèm xôi.
Món này có thể thưởng thức cùng bát canh cải. Tận dụng phần xương, đầu lúc gỡ thịt, xay ra rồi lọc lấy nước, nấu với rau cải thái nhỏ, cho thêm vài lát gừng. Thưởng thức món xôi cá trê với vị béo, ngọt của thịt cá, vị thơm, dẻo của xôi hòa quyện với mùi hương của hành lá, ngò ta đã níu hồn biết bao thực khách.
Khoai từ nấu với cá trê...
Ở quê tôi vùng trung du xứ Quảng nhà nào cũng có trồng các loại khoai mọc bò trên thân choái như khoai cánh tiên, khoai tím, khoai cốc hương, khoai hộc...
Nhưng tôi thích nhất các món nấu từ khoai từ bởi vị bùi, thơm, dẻo... Sau những cơn mưa dông cuối tháng 4 (âm lịch), ông tôi làm đất, vun lên những hàng lớn, xẻ hai rãnh trên hàng bón phân hoai, sau đó đặt những củ khoai từ giống nhỏ nhăn nheo rồi lấp đất lại đồng thời cắt bổi (thường là cây bông trắng) đậy lên luống để che nắng và tránh cỏ dại.
Khoảng 20 ngày sau, những ngọn khoai từ đã nhô lên lớp đất. Ông tôi cắm cho chúng leo lên bằng những cây choái bằng tre. Những ngọn dây khoai xanh non vươn lên để níu, bám trong khoảng không gian hoặc các cọng tre nhỏ và lớn dần qua bao tiết nắng mưa, bão lũ. Thấm thoắt đã cuối tháng Mười, trời se lạnh, bà tôi mang cuốc và mủng ra đào khoai từ để ăn và mang ra chợ bán. Khoai từ có tác dụng giải nhiệt, trừ đàm, tiêu tích, giảm béo, giải độc. Khoai từ được chế biến với nhiều món ăn như luộc, xào, nấu súp thịt, xôi, chè, nấu canh với cá, xương... Đặc biệt là khoai từ nấu canh với cá trê, là món ăn vị thuốc đầy hương vị, bổ dưỡng...
Khoai từ gọt vỏ, rửa sạch, một số cắt lát, một số đập dập. Cá trê làm sạch, cắt khúc ướp với gia vị, mắm muối cho thật thấm. Bắc chảo dầu nóng già, phi thơm nén, cho cá vào đảo qua rồi đổ nước ngập cá đậy vung, để nhỏ lửa cho cá chín nhừ. Khi nước sôi lại thì bỏ khoai từ vào, cho sôi vài dạo, khi miếng khoai mềm thì nêm nếm, bắc xuống bỏ hành lá, ngò ta... Không còn gì thú bằng bữa cơm quê có món khoai từ nấu canh cá trê bốc khói thơm lừng. Ngon nhất là ăn kèm với món rau sống bằng rau cải con chấm mắm.
Ngoài ra, canh cá rô nấu với khoai từ cũng thơm ngon đáo để. Chọn cá rô to làm sạch, để ráo nước. Còn khoai từ thì gọt vỏ, rửa sạch, một nửa đập dập, một nửa xắt quân cờ. Sau đó, bắc nồi lên phi mỡ tỏi cho thơm và bỏ cá rô vào xào cho thấm. Chờ con cá săn thịt thì đổ nước vào nấu cho sôi và cho khoai từ vào nấu chín, nêm gia vị vừa ăn. Vị thơm, béo ngậy của từng miếng thịt cá rô, chất nhờn đặc trưng của khoai từ; hương nồng thơm của những cọng hành và ngò gai... bốc khói từ nồi canh khoai làm cả nhà nôn nao chờ bữa cơm nóng, đậm đà hương vị quê nhà.
Mùa đông năm nay, gió heo may lại về lành lạnh, tôi lại nhớ như in cảnh bà tôi vừa đào khoai vừa hát câu ca dân dã ở quê tôi: "Khoai từ nấu với cá trê/Ông ăn một bát ông mê tới già" hay là: "Khoai từ nấu với cá rô/Ông ăn một chén, đi mô ông cũng về..." và nhớ mãi hương vị bát canh khoai từ bà nấu đã theo tôi đến bây giờ...
Hương vị quê hương: Cá trê cuốn lá nghệ nướng than hồng Trong cái se lạnh của gió heo may, nhớ dáng mẹ ngồi nướng cá trê, khéo léo đôi tay bên bếp lửa than hồng. Cá trê cuốn lá nghệ nướng trên than hồng THANH LY Xưa, mỗi lần cha ra đồng thả lờ bắt cá, được nhiều cá trê lắm. Những con cá trê lóc qua lóc lại ngó sướng cả mắt. Hồi...