Xét nghiệm máu có thể chẩn đoán trầm cảm sau sinh từ trước khi sinh con
Các nhà khoa học vừa phát minh ra một xét nghiệm máu đơn giản có thể chẩn đoán trầm cảm sau sinh từ trước khi sinh con, theo tờ Daily Mail.
Trầm cảm sau sinh rất phổ biến trên thế giới, với 1/7 mẹ bỉm sữa ở Mỹ mắc phải, trong khi ở Anh, tỷ lệ này là khoảng 1/10.
Tình trạng này được xác định bởi các giai đoạn buồn bã, cô đơn và không thể chăm sóc con mới sinh – kéo dài hơn 2 tuần.
Nhưng rất may là, các nhà nghiên cứu vừa tìm ra cách để chẩn đoán trầm cảm sau sinh từ rất sớm, trước khi sinh – bằng cách sử dụng một xét nghiệm máu đơn giản.
Các nhà khoa học từ Bệnh viện Trường Y Đại học Johns Hopkins (Mỹ) đã thu thập mẫu máu của 42 phụ nữ mang thai.
Họ đã xem xét kỹ hệ thống mà các tế bào sử dụng để giao tiếp với nhau, bao gồm các phân tử được gọi là RNA thông tin (mRNA).
Trong thời kỳ mang thai, hệ thống liên lạc này tăng cường để đáp ứng các nhu cầu về sự phát triển và làm tổ của phôi thai.
Nhóm nghiên cứu đã đo nồng độ của hàng nghìn phân tử mRNA khác nhau trong khoảng thời gian từ tuần thứ 14 đến 40 của thai kỳ (nghĩa là từ lúc thai được 3 tháng cho đến 9 tháng), cũng như đến 6 tháng sau khi sinh.
Phân tích đã tiết lộ nồng độ một số phân tử mRNA trong thời kỳ mang thai và giai đoạn sau khi sinh “thay đổi nhiều” ở những người bị trầm cảm sau sinh.
Kết quả, được công bố trên tạp chí khoa học Molecular Psychiatry cho thấy, ở những người bị trầm cảm sau sinh, nồng độ của một số phân tử mRNA cao hơn trong khi một số lại thấp hơn so với những phụ nữ không bị bệnh, theo Daily Mail.
Chứng trầm cảm sau sinh dẫn đến nhiều hậu quả tiêu cực như tỷ lệ tự tử cao ở mẹ bỉm sữa hoặc sự gián đoạn trong quá trình phát triển nhận thức, cảm xúc và xã hội của bé. ẢnhSHUTTERSTOCK
Họ nhận thấy rằng phần lớn những thay đổi này xảy ra trong thời kỳ mang thai chứ không phải sau khi sinh con.
Các nhà nghiên cứu cho biết, nếu kết quả này được xác nhận, họ có thể phát triển một xét nghiệm máu mới, có thể xác định sớm – từ trước khi sinh – những người có nguy cơ mắc chứng trầm cảm sau sinh, theo Daily Mail.
Tác giả kỳ cựu của nghiên cứu, tiến sĩ Sarven Sabunciyan, Phó giáo sư Nhi khoa, Trường Y Đại học Johns Hopkins, cho biết: Chứng trầm cảm sau sinh dẫn đến nhiều hậu quả tiêu cực như tỷ lệ tự tử cao ở mẹ bỉm sữa hoặc sự gián đoạn trong quá trình phát triển nhận thức, cảm xúc và xã hội của bé.
Nếu có thể phát hiện những người có nguy cơ cao hơn – từ trước khi sinh, chúng ta có thể ngăn chặn các sự cố đáng tiếc, tiến sĩ Sabunciyan cho biết, theo Daily Mail.
Video đang HOT
Những thay đổi trong các phân tử mRNA này cũng dẫn đến sinh non, tiểu đường thai kỳ và huyết áp cao nguy hiểm ở người mẹ.
Theo trang web của Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS), nhiều mẹ bỉm sữa cảm thấy hụt hẫng, khóc hoặc lo lắng trong tuần đầu tiên sau khi sinh.
Đó là cảm giác buồn bã xuất hiện vài ngày sau khi sinh và phổ biến đến mức được coi là bình thường.
Tuy nhiên, nếu các triệu chứng kéo dài hơn 2 tuần hoặc bắt đầu muộn hơn, thì đó có thể là chứng trầm cảm sau sinh.
Các nhà khoa học vừa phát minh ra một xét nghiệm máu đơn giản có thể chẩn đoán trầm cảm sau sinh từ trước khi sinh con. Ảnh SHUTTERSTOCK
Trầm cảm sau sinh là gì?
Trầm cảm sau sinh cũng nghiêm trọng như những dạng rối loạn sức khỏe tâm thần khác.
Theo NHS, các triệu chứng bao gồm:
Buồn dai dẳngMất hứng thú hoặc không quan tâm đến thế giới xung quanhMệt mỏiMất ngủKhông gắn kết với béXa lánh mọi ngườiKhó tập trung và khó đưa ra quyết địnhCó những suy nghĩ đáng sợ, như làm hại con mới sinh.
Nên làm gì?
Người bệnh không nên đợi các triệu chứng sẽ hết.
Mà nên nhận ra rằng họ chán nản không phải do lỗi của họ và điều đó không làm cho họ trở thành người mẹ tồi.
Nếu bạn hoặc người nhà gặp tình trạng này, hãy nói chuyện với bác sĩ.
Điều trị chủ yếu là tự lực, như tập thể dục thường xuyên và ngủ đủ giấc, nói chuyện với người thân, dành thời gian để làm những việc yêu thích, liệu pháp tâm lý hoặc thuốc chống trầm cảm.
Nguyên nhân vẫn còn chưa rõ ràng, tuy nhiên, nó phổ biến hơn ở những người có tiền sử các vấn đề về tâm thần.
Thiếu sự hỗ trợ từ những người thân, mối quan hệ với đối tác kém và từng gặp một biến cố lớn trong đời, như mất người thân, cũng có thể làm tăng nguy cơ, theo NHS.
Phụ nữ bị trầm cảm sau sinh: 50% không được chẩn đoán
Giữa tháng 6 vừa qua, khắp nơi xôn xao khi một người mẹ đã thả con (2 tháng tuổi) từ tầng 5 xuống đất. Lý do sau đó được đưa ra là người mẹ bị trầm cảm sau sinh.
Phụ nữ đối mặt với nguy cơ trầm cảm sau sinh cao hơn trong đại dịch COVID-19 - Ảnh: CHANNEL NEWS ASIA
Tại Việt Nam, các nghiên cứu ở một số bệnh viện phụ sản cho thấy tỉ lệ trầm cảm sau sinh 11,6 - 33%, ước tính có gần 50% phụ nữ bị trầm cảm sau sinh không được chẩn đoán bởi chuyên gia y tế.
Tất cả phụ nữ đều có nguy cơ mắc trầm cảm sau sinh. TS Vũ Thy Cầm - trưởng phòng tâm lý lâm sàng, Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) - chia sẻ như vậy tại hội thảo chuyên đề "Sức khỏe tâm thần: Trầm cảm sau sinh" vừa được bệnh viện tổ chức.
Trầm cảm sau sinh và các hệ lụy khôn lường
Gần đây trên các phương tiện thông tin đại chúng đưa nhiều thông tin về các vụ mẹ giết con rồi tự tử, mẹ tự tử... có liên quan đến tình trạng trầm cảm sau sinh.
Tháng 2-2022 tại Hà Tĩnh, chị Lê Thị H. (39 tuổi) nghi chém chết con trai 2 tháng tuổi và toan tự tử nhưng không thành. Theo kết quả điều tra ban đầu, chị H. bị trầm cảm sau sinh.
Cũng vào tháng 2-2022, tại TP.HCM, chị C. (34 tuổi, quê tỉnh Sóc Trăng) và con gái 7 tháng tuổi tử vong tại nhà trọ. Theo thông tin ban đầu, trước khi xảy ra vụ việc, chị C. có dấu hiệu bị trầm cảm. Đây chỉ là những trường hợp được biết đến khi đã xảy ra hậu quả nặng nề, không thể cứu vãn.
Còn chị T. (21 tuổi, ở Bố Trạch, Quảng Bình), điều trị tại Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai), may mắn khi được gia đình phát hiện kịp thời. Người mẹ trẻ 21 tuổi tự tử không thành khi vừa sinh con được 2 tuần.
Theo lời kể của gia đình, chị T. là người vui vẻ, hòa đồng, chị mang thai khi đang học năm thứ 3 tại một trường đại học nên phải tạm nghỉ để sinh con. Do có thai trong quá trình đang học và chưa cưới nên tâm lý khá căng thẳng. Chồng chị T. là người ít thể hiện sự quan tâm, chia sẻ với vợ.
Sau khi sinh con được 13 ngày, chị T. có biểu hiện khó ngủ, chỉ ngủ 3-4h mỗi đêm. Chị luôn có cảm giác mệt mỏi, thiếu năng lượng, ít nói chuyện với mọi người hơn trước và thường hay ngồi một mình, hay khóc lóc và có cảm giác khó chịu khi nghe tiếng con khóc.
Một ngày, gia đình phát hiện chị dùng dao rạch bụng để tự sát. Người nhà đưa chị vào Bệnh viện Việt Nam Cuba (Quảng Bình) cấp cứu, may mắn giữ được tính mạng nhưng chị T. vẫn phải theo dõi sức khỏe tâm thần.
Gia đình đưa chị đến thăm khám và điều trị tại Viện Sức khỏe tâm thần và được chẩn đoán bị rối loạn hành vi và tâm thần nặng, trong đó yếu tố trầm cảm sau sinh chiếm ưu thế.
Dấu hiệu nào nhận biết sớm trầm cảm sau sinh?
Theo PGS.TS Nguyễn Văn Tuấn, viện trưởng Viện Sức khỏe tâm thần, trong năm 2021 viện này tiếp nhận 27 sản phụ có biểu hiện bị rối loạn tâm thần sau sinh, trong đó có nhiều ca có ý tưởng tự sát.
"Đây là những trường hợp nặng nề được gia đình đưa tới viện. Tuy nhiên, còn rất nhiều trường hợp sản phụ có biểu hiện nhẹ hoặc không chia sẻ, cố tình giấu bệnh dẫn tới tình trạng nặng nề hơn.
Hoặc có trường hợp biểu hiện bằng triệu chứng khác như mệt mỏi, mất ngủ, tức ngực, không đến viện mà đi khám chuyên khoa về thần kinh, tim mạch nên không tìm ra được căn nguyên để điều trị", ông Tuấn cho hay.
Theo các bác sĩ, nhiều yếu tố nguy cơ dẫn tới trầm cảm sau sinh như mang thai trong độ tuổi dưới 18, người mẹ trải qua những sự kiện gây căng thẳng trong tiền sử như bệnh tật, hiếm muộn, thất nghiệp...
Ngoài ra, những yếu tố nguy cơ như sản phụ thiếu sự giúp đỡ, đồng cảm, chia sẻ của người thân, đặc biệt là người chồng, hay những mâu thuẫn trong gia đình cũng gây trầm cảm sau sinh.
Theo TS Cầm, trong thời kỳ sinh đẻ, người phụ nữ có nhiều thay đổi về giải phẫu, sinh lý, tâm lý, xã hội. Trầm cảm sau sinh khởi phát trong vòng 4 tuần đầu sau sinh.
Biểu hiện trầm cảm sau sinh ở nhiều mức độ khác nhau và thường có các triệu chứng như bồn chồn, lo lắng, mất ngủ, lo âu, nghĩ bản thân và đứa bé là gánh nặng, có ý định tự sát một mình hoặc sát hại con...
Mẹ trầm cảm sau sinh ảnh hưởng đến con
Cũng theo TS Cầm, các nghiên cứu cho thấy trầm cảm sau sinh không chỉ khiến người mẹ gặp khó khăn mà còn có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ cũng như mối quan hệ của họ với các thành viên trong gia đình.
"Mẹ bị trầm cảm có khả năng cho bé ngừng bú sớm, do đó trẻ dễ bị mắc các bệnh về tiêu hóa, truyền nhiễm.
Ngoài ra, trẻ sơ sinh có mẹ trầm cảm có tính khí thất thường và ít tập trung chú ý, có thể gặp các bệnh mãn tính ở tuổi trưởng thành. Trẻ sơ sinh có mẹ trầm cảm có sự gia tăng hormone (cortisol), có biểu hiện rối loạn giấc ngủ, hay khóc hơn và ít được chăm sóc hơn trẻ có mẹ không bị trầm cảm.
Một nghiên cứu cũng cho thấy trẻ sơ sinh có mẹ bị trầm cảm tăng trưởng kém hơn trẻ sơ sinh có mẹ không bị trầm cảm. Trọng lượng trẻ em sinh ra có mẹ bị trầm cảm có nguy cơ bị nhẹ cân, chậm phát triển chiều cao gấp 3 lần đến 4 lần (trong tháng thứ 6 đầu đời) so với nhóm trẻ có mẹ không bị trầm cảm", bà Cầm thông tin.
Cần làm gì để tránh trầm cảm sau sinh?
Theo các bác sĩ tâm lý, bản thân người phụ nữ sau sinh cần học cách thư giãn, giải tỏa căng thẳng mệt mỏi, không nên áp đặt bản thân làm những việc quá sức, không nên quá kỳ vọng để trở thành người mẹ hoàn hảo.
Ngủ đủ giấc, tranh thủ nghỉ ngơi khi con đang ngủ và dành thời gian chăm sóc bản thân, gặp gỡ bạn bè và người thân.
Về phía gia đình, nên dành thời gian quan tâm chăm sóc người phụ nữ sau sinh, đặc biệt là người chồng cần luôn lắng nghe, cảm thông và tạo điều kiện cho người vợ có thời gian thư giãn, nghỉ ngơi, chế độ dinh dưỡng hợp lý. Khi có dấu hiệu trầm cảm, cần được khám sớm tại chuyên khoa sức khỏe tâm thần.
Đàn ông cũng bị 'lây' trầm cảm sau sinh Trước nay chúng ta thường nghĩ đối tượng bị 'trầm cảm sau sinh' chỉ ở các bà mẹ, nhưng nghiên cứu mới của Anh đã chỉ ra rằng ngay cả các ông bố cũng dễ rơi vào trạng thái trầm cảm cùng lúc với vợ mình. Có hàng triệu cặp vợ chồng trên khắp thế giới đang bị ảnh hưởng bởi các triệu...











Tiêu điểm
Tin đang nóng
Tin mới nhất

Loại vi khuẩn gây ung thư dễ dàng lây trong cả gia đình

Loại rau Việt được coi là 'vua thảo mộc', dược tính cực cao, ăn vào bổ đủ đường

Có nên dùng lá trầu không chữa đau mắt đỏ?

Cảnh báo biến chứng của cúm mùa: Ai dễ mắc bệnh?

PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu: 'Lọc máu mà ngừa được đột quỵ thì tôi thất nghiệp'

Thường xuyên buồn ngủ có phải là dấu hiệu nguy hiểm?

Bạn có nhận đủ acid béo omega-3 trong chế độ ăn uống không?

Vì sao phải uống thuốc đúng thời điểm?

Bài tập cho người bệnh lao thanh quản

Ăn ít có thực sự giúp kéo dài tuổi thọ?

Cỏ 'nghìn rễ' mọc dại khắp Việt Nam, ở nước ngoài hái bán là ra tiền

Bước tiến mới trong sàng lọc ung thư cổ tử cung
Có thể bạn quan tâm

Sử dụng alpha arbutin làm trắng da như thế nào cho đúng?
Làm đẹp
11:48:38 22/02/2025
Dồn dập các vụ côn đồ đường phố, tự cho mình quyền 'mạnh được, yếu thua'
Pháp luật
11:33:48 22/02/2025
Cubarsi muốn học theo phong cách chơi của Van Dijk
Sao thể thao
11:28:43 22/02/2025
Ba Lan đề nghị Kiev hợp tác với Tổng thống Mỹ
Thế giới
11:22:25 22/02/2025
Tất cả những nỗ lực của Lọ Lem: Càng đọc càng bực!
Netizen
11:16:00 22/02/2025
Cô gái bất ngờ nổi rần rần nhờ góc ban công 3m2 ngập tràn hoa tươi, cư dân mạng cảm thán: "Tuyệt đối điện ảnh"
Sáng tạo
11:06:08 22/02/2025
Nữ thạc sĩ Cambridge xin vào sở thú làm công việc 'bốc mùi', 8h sáng đến 5h chiều chỉ quanh quẩn chăm thú
Lạ vui
11:05:16 22/02/2025
Vợ sao nam Vbiz nổi đóa trước thềm đám cưới, đáp trả căng: "Nghiệp từ miệng mà ra!"
Sao việt
11:03:12 22/02/2025
Chuyện tình "mưa dầm thấm lâu" của anh chàng khiếm thị với nữ ca sĩ hơn 14 tuổi
Tv show
10:50:43 22/02/2025
Ba thế hệ diễn viên đóng vai Hoàng Dung hội ngộ
Hậu trường phim
10:48:08 22/02/2025