Vụ thâu tóm “đất vàng” Bình Dương: 1.400 tỉ chỉ bán 250 tỉ

Ông Nguyễn Văn Minh, cựu chủ tịch Tổng công ty 3/2, bị cáo buộc lợi dụng chức vụ, quyền hạn, thao túng hoạt động hội đồng thành viên theo mục đích cá nhân dẫn đến thiệt hại hàng ngàn tỉ đồng.

Ngày 15-8, TAND TP Hà Nội xét xử 28 bị cáo trong vụ bán rẻ “đất vàng” xảy ra tại Tổng công ty Sản xuất – Xuất nhập khẩu tỉnh Bình Dương (Tổng công ty 3/2) và một số đơn vị liên quan.

“Thấy có lãi là bán”

Sau khi đại diện VKS công bố cáo trạng, bị cáo Nguyễn Văn Minh (cựu chủ tịch Tổng công ty 3/2) là người đầu tiên được HĐXX thẩm vấn. VKS cáo buộc ông Minh chịu trách nhiệm chính và cao nhất về điều hành hoạt động và quản lý tài sản của Nhà nước tại tổng công ty. Tuy nhiên, bị cáo đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để thao túng hoạt động của hội đồng thành viên theo mục đích cá nhân.

Bị cáo Nguyễn Văn Minh. Ảnh: UYÊN TRANG

Tại khu đất 43 ha, ông Minh chỉ đạo chuyển nhượng trái pháp luật khu đất này và 30% vốn góp của Tổng công ty 3/2 tại Công ty Tân Phú sang cho tư nhân, gây thất thoát hơn 984 tỉ đồng.

Trả lời HĐXX, ông Minh khai liên doanh Công ty Tân Phú được thành lập năm 2010, giữa Tổng công ty 3/2 và Công ty Âu Lạc (nơi con rể bị cáo là Nguyễn Đại Dương nắm quyền điều hành).

Lẽ ra, trước khi thành lập liên doanh, ông Minh phải báo cáo cơ quan chủ quản là Tỉnh ủy Bình Dương nhưng đến khi ký hợp đồng rồi ông mới làm việc này. Dù vậy, ông cho rằng không vi phạm, vì trong hợp đồng có điều khoản nếu sau này Tỉnh ủy không đồng ý thì thỏa thuận sẽ bị hủy.

Năm 2016, ông Minh ký hợp đồng chuyển nhượng khu đất 43 ha cho Công ty Tân Phú nhưng đơn giá lại được áp dụng từ thời điểm năm 2010. Cơ quan tố tụng xác định khu đất có trị giá gần 1.400 tỉ đồng bị chuyển nhượng với giá chỉ hơn 250 tỉ đồng.

“Căn cứ nào để bị cáo xác định giá trị khu đất là 250 tỉ đồng?” – chủ tọa hỏi. Đáp lời, ông Minh cho rằng với suy nghĩ của doanh nghiệp, bị cáo thấy giá đất tại thời điểm bán đã cao gấp 10 lần so với số tiền bỏ ra để bồi thường, nghĩa là có lãi rồi, nên bán.

Vẫn theo cáo trạng, khi Công ty Tân Phú chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính nhưng Tổng công ty 3/2 đã thực hiện thủ tục sang tên khu đất 43 ha. Chủ tọa hỏi vì sao lại có điều này. Ông Minh khai việc theo dõi tiến độ thanh toán thuộc trách nhiệm của bộ phận tài chính, kế toán, ông là chủ tịch kiêm tổng giám đốc nên không nắm được.

Chủ tọa truy vấn chuyển nhượng khu đất có đúng với phương án đã được Tỉnh ủy phê duyệt, rằng phải chuyển về Công ty Impco (trực thuộc Tỉnh ủy) quản lý? Bị cáo cho rằng đã thực hiện đúng theo thỏa thuận trong hợp đồng liên doanh. Tổng công ty 3/2 có văn bản xin chủ trương và được Tỉnh ủy đồng ý việc chuyển nhượng nêu trên.

Đề xuất chung chứ không chỉ đạo cụ thể

Tại khu đất 145 ha, để thực hiện dự án, năm 2007 Tổng công ty 3/2 thành lập liên doanh Công ty Tân Thành, trong đó có sự tham gia của hai đơn vị “sân sau” của ông Minh là Công ty Phát Triển và Công ty Hưng Vượng.

Thực hiện thỏa thuận, năm 2017 Tổng công ty 3/2 dùng quyền sử dụng khu đất 145 ha để góp vốn vào Công ty Tân Thành. Tuy nhiên, thay vì áp đơn giá năm 2017 (trị giá hơn 4.400 tỉ đồng) thì tổng công ty lại áp đơn giá từ năm 2007 (trị giá hơn 440 tỉ đồng). Hành vi này dẫn tới thiệt hại hơn 4.000 tỉ đồng.

“Vì sao lại sử dụng đơn giá từ 10 năm trước?” – chủ tọa hỏi. Ông Minh trình bày hai thành viên trong liên doanh là Công ty Hưng Vượng và Công ty Phát Triển từng có nhiều đóng góp trong việc cùng Tổng công ty 3/2 trả tiền bồi thường đất, do đó bị cáo nghĩ rằng “phải xử lý sao cho có tình, có nghĩa” nên giữ nguyên đơn giá tại thời điểm thành lập liên doanh.

“Đây là tài sản của Nhà nước chứ đâu phải của cá nhân mà bị cáo tự quyết định?” – chủ tọa truy vấn. Ông Minh nói bản thân làm kinh doanh nên suy nghĩ rất đơn giản, chưa kịp bao quát, am hiểu hết các quy định pháp luật…

Vẫn theo cáo trạng, năm 2015 Tổng công ty 3/2 thực hiện cổ phần hóa. Thay vì đưa khu đất 145 ha vào xác định giá trị doanh nghiệp, ông Minh yêu cầu cấp dưới và những người liên quan sắp xếp khu đất vào mục “chờ thanh lý” – tức là loại ra khỏi giá trị doanh nghiệp.

Tại tòa, cựu chủ tịch phủ nhận điều này. Ông Minh thừa nhận từng đề xuất bộ phận nghiệp vụ tính toán nên đưa khu đất 145 ha vào phần nào để hoàn tất thủ tục cổ phần hóa nhưng chỉ là đề xuất chung chung chứ không chỉ đạo phải đưa vào mục nào cụ thể.

Bị cáo nói chỉ có vai trò điều hành tổng quát hoạt động của tổng công ty, còn việc sắp xếp tài sản vào hạng mục nào thì do bộ phận chuyên môn, bản thân không nắm được.

Cựu bí thư nói “không bao che cho doanh nghiệp”

Ông Trần Văn Nam, cựu bí thư Tỉnh ủy Bình Dương, bị cáo buộc ký công văn chấp thuận đơn giá tiền sử dụng đất sai thời điểm (năm 2006 thay vì năm 2012) cho Tổng công ty 3/2, gây thiệt hại hơn 760 tỉ đồng.

Trả lời HĐXX, bị cáo thừa nhận ký công văn nhưng xuất phát từ tờ trình “khá đầy đủ” của Cục Thuế, lại không thấy cơ quan chuyên môn có ý kiến gì nên đồng ý. Đến nay, bị cáo mới nhận thức là sai.

Ông Nam cùng một số lãnh đạo Tỉnh ủy Bình Dương còn bị cáo buộc chấp thuận chủ trương cho Tổng công ty 3/2 chuyển nhượng khu đất 43 ha và 30% vốn góp tại Công ty Tân Phú, gây thất thoát hơn 984 tỉ đồng.

Cựu bí thư khai rằng mãi đến năm 2018 mới biết việc chuyển nhượng khu đất 43 ha và sau này có kết luận thanh tra thì mới nhận thức là sai. Bị cáo đề nghị HĐXX xem xét kỹ về những cáo buộc, khẳng định không bàn bạc, không có ý đồ hợp thức hóa hay bao che cho doanh nghiệp.