VTV nắm bản quyền ‘Đường tới thành Thăng Long’, vẫn chưa có lịch chiếu chính thức sau 10 năm trì hoãn
Nếu có kỷ lục về bộ phim bị ‘đắp chiếu’ lâu nhất trên thế giới, chắc hẳn ‘Đường tới thành Thăng Long’ của Việt Nam sẽ là một đối thủ nặng ký.
Dự án phim truyền hình dài 19 tập, với nội dung phim xoay quanh con người và sự nghiệp vua Lý Công Uẩn – người khai sinh ra kinh thành Thăng Long và gắn kết đời mình với 3 thời kỳ lịch sử: Thời Đinh – Tiền Lê và thời Lý. Phim được dựng nhằm kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội, do đạo diễn người Trung Quốc Cận Đức Mậu ‘cầm trịch’ với những cảnh quay tại phim trường Hoành Điếm.
‘Đường tới thành Thăng Long’ sau 10 năm vẫn chưa thể lên sóng
Được đầu tư hơn 100 tỷ đồng, ‘Đường tới thành Thăng Long’ từng được đưa vào nội dung chính thức của chương trình kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội. Thế nhưng cho đến nay, sau hơn 10 năm chờ đợi, khán giả vẫn chưa được thưởng thức toàn bộ tác phẩm. Mới đây, một vài đoạn cắt được nhà sản xuất tung lên Youtube khiến nhiều nguồn tin cho rằng phim không thể lên sóng truyền hình nên phải tìm đến nền tảng chiếu mạng. Nhiều người xót xa cho một bộ phim hoành tráng nhưng không được công nhận.
Trích đoạn tập 1 – Đường tới thành Thăng Long
Thế nhưng mới đây, đại diện nhà sản xuất phim đã đưa ra công bố chính thức: ‘Bản quyền bộ phim thuộc về VTV và sẽ được nhà đài phát sóng vào thời gian thích hợp. Về phía nhà sản xuất, chúng tôi sẽ tiếp tục phục vụ khán giả qua những đoạn trích ngắn và câu chuyện về hậu trường của bộ phim’. Thế nhưng thời gian cụ thể là khi nào thì chính nhà sản xuất cũng không nắm được.
Dù chỉ qua những trích đoạn rất ngắn nhưng tập 1 của ‘Đường tới thành Thăng Long’ đã nhận được nhiều sự ủng hộ của khán giả. Nhiều ý kiến bày tỏ sự khen ngợi vì bộ phim có sự đầu tư về trang phục, bối cảnh tốt so với mặt bằng chung các phim ở thời điểm đó. Nhiều người cũng mong đợi những bộ phim được đầu tư công sức như thế này sẽ là bước đầu để phim cổ trang Việt Nam khởi sắc.
Thông báo chính thức của nhà sản xuất phim
Nội dung tập 1 xoay quanh việc Đinh Tiên Hoàng ( NSND Trung Hiếu) sau khi dẹp loạn 12 sứ quân, xây dựng đất nước ổn định thì lâm trọng bệnh, tính mạng gặp nguy kịch. Trong khi con trai cả Đinh Liễn hết lòng chăm sóc phụ hoàng thì người con thứ hai Đinh Hạng Lang âm mưu tạo phản nhằm cướp ngôi, con trai út Đinh Toàn còn quá nhỏ. Hai nhân vật đáng chú ý là Lê Hoàn ( diễn viên Hoàng Hải) và Dương Vân Nga (Phan Hòa thủ vai) đều có mặt, trong khi nhân vật chính Lý Công Uẩn ( Tiến Lộc) vẫn chưa xuất hiện.
Dù những trích đoạn ngắn này chưa đủ sức làm thỏa mãn 10 năm đợi chờ của khán giả yêu thích phim cổ trang Việt, nhưng nhiều người cũng ấm lòng vì dù sao phim cũng đã có động thái được ra mắt. Hay nói như lời nhà sản xuất ‘Đường tới thành Thăng Long’ thì: ‘Làm phim lịch sử luôn là một sứ mệnh vô cùng gian nan. Suốt 10 năm qua, hơn ai hết chúng tôi luôn mong muốn bộ phim sẽ sớm công chiếu để phục vụ quý khán giả. Chúng ta hãy cùng chờ đợi một ngày Đường tới thành Thăng Long lên sóng Đài truyền hình Quốc gia các bạn nhé‘.
Nhóm nghiên cứu 8x dùng công nghệ 3D phục dựng tháp cổ chùa Dạm
Nhóm bạn trẻ 8X đã dùng công nghệ 3D để phục dựng cột đá chùa Dạm, công trình kiến trúc quan trọng bậc nhất còn sót lại từ thời Lý, nổi bật là hình khắc nổi cặp rồng của triều đại này.
Hướng về dịp kỷ niệm 1010 năm Thăng Long-Hà Nội, một nhóm các kiến trúc sư và nhà nghiên cứu trẻ đã sử dụng công nghệ 3D để phục dựng cột đá Chùa Dạm - Bắc Ninh - công trình gắn liền với nhà Lý, vương triều đầu tiên định đô ở Thăng Long.
Công trình là kết quả từ 8 năm trực tiếp tham gia tiến hành khảo cổ của nhà nghiên cứu trẻ Đào Xuân Ngọc (sinh năm 1987) và nhóm 3DART, đứng đầu là kiến trúc sư Đinh Việt Phương (sinh năm 1981), một người cũng có đam mê phục dựng lịch sử. Phương chính là người kết hợp với Ashui.com mở triển lãm 3D phục dựng phố cổ Hà Nội vào năm 2008 và từng đại diện cho cả nhóm nhận giải Bùi Xuân Phái-Vì Tình yêu Hà Nội vào năm 2009, ngay trước thềm Đại lễ 1000 năm Thăng Long-Hà Nội.
Việc phục dựng cột đá Chùa Dạm chính là sự nối tiếp cho dòng chảy ấy, bởi ngôi chùa cổ này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với Phật giáo Việt Nam cũng như vương triều Lý. Cột đá chùa Dạm cũng được công nhận là Bảo vật quốc gia năm 2018.
Đinh Việt Phương ngồi trong mô hình máy in 3D khổng lồ (trái) và Đào Xuân Ngọc làm việc tại khu di tích chùa Dạm (phải).
Đào Xuân Ngọc kể rằng, lý do khiến chàng sinh viên ngành Lịch sử mỹ thuật, Đại học Mỹ thuật Việt Nam theo đuổi ngành khảo cổ vừa là để thỏa mãn niềm yêu thích, vừa nhằm kiếm thêm thu nhập. Năm 2008, khi còn ngồi trên ghế giảng đường, Ngọc theo chân các nhà nghiên cứu tới khai quật khu di tích chùa Phật Tích và bị cuốn vào công việc đầy đam mê này. Năm 2012, anh tiếp tục tham gia khảo cổ tại khu di tích chùa Dạm, thuộc vào nhóm những ngôi chùa lớn nhất thời Lý lúc bấy giờ.
Năm 2013, Ngọc đã cùng nhóm khảo cổ đã đào xuống đáy của chân cột phế tích ở chùa Dạm và phát hiện nhiều đá chèn và sỏi, bằng chứng cho thấy các kiến trúc sư thời đó đã đầm cây cột rất kỹ để chịu lực cho một khối vật thể lớn phía trên.
Trong công trình của mình, Đào Xuân Ngọc chứng minh tàn tích cột đá ở vị trí A chính là phần trên của bệ đá ở vị trí B
Trong các năm sau đó, nhóm của Ngọc kết hợp với các kết quả nghiên cứu từ trước, cụ thể là của nhà nghiên cứu Nguyễn Anh Tuấn năm 2014, khẳng định hai tàn tích: Chiếc cột đá (vị trí A trong hình) chính là phần trên của phần tàn tích bệ vuông (vị trí B trong hình), ngự trên cột đá chính là kiến trúc một tòa điện khoảng 12m2, bên trong đặt một tượng Phật. Tuy nhiên, vua quan chỉ thực hiện diễn xướng, cúng bái từ phía dưới chứ không xây dựng thang lên tòa điện.
Không ngừng tham khảo tư liệu lịch sử như công trình nghiên cứu trước đó,... nhóm khảo cổ của Ngọc tiếp tục tính toán dựa trên số liệu và tàn tích thu thập được, phán đoán khả năng chịu lực qua khối lượng đá, kết cấu của bệ đá, tái lập các họa tiết có trên cột đá theo quan niệm "cửu sơn bát hải" (chín núi, tám biển vây quanh, tôn vinh nơi thờ Phật ở trung tâm)... làm tiền đề để tiếp tục tái thiết kế ngôi điện gỗ phía trên.
Phế tích của chiếc cột trụ đá (trái, ảnh: Đào Xuân Ngọc) hình phải: bản dựng 3D (phải, ảnh: 3DART cung cấp)
"Trong giới khảo cổ, chúng tôi rất thiếu tư liệu thiếu kiến trúc sư để có thể tạo nên một cấu trúc đỉnh cao. Từ dưới đất, chúng tôi khai thác 'phần âm' dưới đất, ra được công trình thì là 'phần dương' của những người như anh Phương," Ngọc cho biết.
Trong khi ấy, Đinh Việt Phương đã có những đam mê với phục dựng họa tiết, kiến trúc cổ từ những năm 2008, 2009 nhưng chưa có nhiều cơ sở về khảo cổ nên đôi khi chỉ... vẽ bừa cho thỏa sức sáng tạo. Vì vậy, Phương coi cơ hội giao thoa, kết hợp với giới nghiên cứu, đặc biệt là người trực tiếp tham gia khảo cổ như Ngọc là một sự may mắn, pha với chút phấn khích.
Góp phần kiến giải lịch sử
Hiện trong giới nghiên cứu vẫn còn chia rẽ trong việc giải mã ý nghĩa biểu tượng của cột đá chùa Dạm.
Nếu dựa vào chi tiết những rãnh dầm, lỗ đá còn nguyên vẹn ở phần trên cùng của cây cột, nhiều người cho đó hẳn phải là lỗ kỹ thuật và trụ đá chắc là phần trụ đỡ cho một kiến trúc là toà sen hay một ngôi chùa nhỏ ở phía trên, giống như Chùa Diên Hựu (tức Chùa Một Cột) ở Hà Nội, cũng được xây dựng vào thời Lý.
Nhưng cũng có quan điểm cho rằng cột cũng là một "mukhalinga" trong tín ngưỡng bản địa của người Việt cổ, cũng như trong văn hóa Ấn Độ, giống như các công trình kiến trúc thường thấy ở di tích Chămpa. Vấn đề là ở chỗ, trên cột lại có chạm hình cặp rồng, vốn là biểu tượng của triều đình phong kiến, ảnh hưởng từ văn hoá phương Bắc. Do đó, việc phục chế cột đá bằng công nghệ 3D sẽ góp phần kiến giải ý nghĩa thực sự của di chỉ.
Bản dựng 3D họa tiết rồng trơn thời Lý từ tàn tích cột đá chùa Dạm.
Nếu chỉ dừng lại ở bản vẽ 2D trên giấy phẳng thì có lẽ dự án sẽ khó gây chú ý với người trẻ, và có thể sẽ tiếp tục ở lại trong giới nghiên cứu, khảo cổ để người trong ngành đàm đạo với nhau. Nhưng điều đó không có nghĩa rằng Phương và Ngọc coi bản vẽ 3D là phiên bản cuối cùng. Là những người trẻ cởi mở với niềm đam mê và tôn trọng lịch sử, hai anh luôn đón nhận phản hồi từ nhiều phía trên tinh thần cùng đóng góp, xây dựng để cùng hướng đến sự thật lịch sử.
[Khởi động dự án Bách khoa toàn thư mở WikiHanoi]
Đinh Việt Phương cũng nêu quan điểm rằng việc Việt Nam là giao thoa văn hóa của khu vực Á Đông, chịu ảnh hưởng từ văn hóa, kiến trúc Trung Quốc, Ấn Độ, Chămpa là điều bình thường, không nên né tránh. "Cần định nghĩa được và tự hào về những thứ mình đã làm ra, phát triển trên cơ sở kế thừa văn hóa. Nếu không thì chúng ta sẽ mãi không hiểu cái riêng của Việt Nam nằm ở kiến trúc một trụ đỡ, từ hoa văn, cách sử dụng và phối hợp các vật liệu với nhau vì vốn điều này phải tùy thuộc vào từng địa phương, cảm nhận về màu sắc cho đến tỷ lệ của các thành phần trong một tổng thể cấu trúc," Phương chia sẻ.
Bản thân Đào Xuân Ngọc đã tổng hợp và đăng tải những ý kiến phản biện vào bài viết giới thiệu dự án trên trang Facebook cá nhân. Ngọc và Phương cho biết hai anh tiếp nhận đánh giá của nhiều nhà nghiên cứu nổi tiếng về việc nên lược bỏ một số chi tiết để tôn thêm vẻ trang nhã, cân bằng, tránh gây cảm giác rối và nặng nề cho công trình...
Sau khi xem đoạn video 3D phục dựng cột đá Chùa Dạm, tiến sỹ Nguyễn Đức Nhuệ, Phó Viện trưởng phụ trách Viện Sử học đánh giá rất cao nỗ lực của nhóm kiến trúc sư cả về cấu trúc tổng thể cũng màu sắc. Ông cho rằng bản dựng trong không gian ba chiều sắc nét, màu sắc trầm mặc tạo nên cảm giác cổ kính và trang nghiêm, như thể đưa người xem trở lại quá khứ gần 1000 năm trước./.
Xem video bản phục dựng 3D kiến trúc chùa Dạm
Theo chính sử, năm 1086, Vua Lý Nhân Tông đã ban lệnh cho xây chùa trên khuôn viên rộng 8.000m2, chia thành 4 bậc cấp cao dần ở vùng đất nay là xã Nam Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Sau đó, chùa luôn được mở mang quy mô và trở thành công trình kiến trúc quan trọng bậc nhất của cả hai triều đại Lý, Trần.
Cột đá Chùa Dạm chính là một trong những di chỉ hiếm hoi còn sót lại của ngôi chùa nổi tiếng này và được các nhà nghiên cứu đánh giá rất cao cả về giá trị lịch sử lẫn mỹ thuật, với hình khắc nổi cặp rồng thời Lý. Cặp rồng cũng chính là đôi linh vật được phục dựng trong tác phẩm điêu khắc mừng Đại lễ 1000 năm Thăng Long đặt ở Hồ Tây cũng như nhiều phiên bản được rải rác khắp Hà Nội dịp này.
Chiếc mũ của Quỳnh Hoa Nhất Dạ và Đường Tới Thành Thăng Long bị đem ra so sánh, chuyên gia nói gì? Hai tạo hình của Dương Vân Nga trong Quỳnh Hoa Nhất Dạ và Đường Tới Thành Thăng Long đang khiến khán giả và cả các chuyên gia nghiên cứu quan tâm. Thông tin dự án phim cổ trang dài tập Đường Tới Thành Thăng Long bất ngờ lên sóng tập mở đầu vào ngày 6/10 vừa qua đã khiến giới "mọt phim" Việt...