Vòng đàm phán thương mại thứ tư giữa nước Anh và EU khó đạt được đột phá

Giới quan sát đang tỏ ra không mấy lạc quan rằng vòng đàm phán thứ tư giữa Vương quốc Anh và Liên minh châu Âu (EU) về quan hệ thương mại song phương hậu Brexit vào ngày 2/6 (theo giờ địa phương) sẽ đạt được bước đột phá.

Trưởng đoàn đàm phán EU Michel Barnier (phải) và người đồng cấp Anh David Frost (trái) tại vòng đàm phán thứ nhất hậu Brexit ở Brussels, Bỉ ngày 2/3/2020. Ảnh (tư liệu): AFP/TTXVN

Theo kế hoạch, một khi vòng đám phán này kết thúc, Thủ tướng Anh Boris Johnson và Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen cũng sẽ gặp nhau để quyết định những bước tiếp theo.

Một cuộc họp cấp cao vào tháng Sáu như vậy đã được dự kiến trong tuyên bố chính trị được cả hai bên ký kết cùng với thỏa thuận “ly hôn”. Nhưng giới quan sát đang lo ngại về tiến trình đàm phán này, khi các cuộc gặp giữa Trưởng đoàn đàm phán EU Michel Barnier và người đồng cấp Anh David Frost đã cho thấy sự khác biệt rõ ràng trong cách tiếp cận của hai bên.

Ông Barnier được giao nhiệm vụ tìm kiếm một thỏa thuận bao trùm đầy tham vọng để đảm bảo một “sân chơi bình đẳng” về các tiêu chuẩn sản xuất, lao động và môi trường. Điều này sẽ cho phép các công ty Anh quyền tiếp cận vào hầu hết – nhưng không phải tất cả – những lợi ích của thị trường chung mà không hạ các tiêu chuẩn, qua đó làm yên lòng các đối thủ châu Âu của họ.

Tuy nhiên, ông Frost và ông Johnson nói rằng họ chỉ muốn một thỏa thuận thương mại đơn giản sẽ đảm bảo quyền tự quyết của nước Anh, trong khi cho phép đại đa số hoạt động thương mại được miễn thuế.

Ngoài ra, thay vì đặt thỏa thuận này trong một hiệp ước Anh – EU duy nhất, hai nhà đàm phán lại muốn theo đuổi một loạt các thỏa thuận trong các lĩnh vực riêng biệt như thương mại, thủy sản, hàng không và năng lượng.

Dù đặt ra nhiều mục tiêu tham vọng như vậy, con đường phía trước của hai bên vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết. Về phía EU, các quan chức Brussels đang tỏ ra không hài lòng vì họ cho rằng London đã rút lại sự chấp nhận về một “sân chơi bình đẳng” như một phần của thỏa thuận thương mại trong tương lai.

Phía Anh lại khẳng định dự thảo đề xuất của London đáp ứng các cam kết này, đồng thời phàn nàn rằng EU đang từ chối đưa ra loại thỏa thuận thương mại tương tự mà họ đã ký với các cường quốc như Canada hoặc Singapore.

Trước những căng thẳng như vậy, rất ít nhà quan sát kỳ vọng rằng các cuộc đàm phán lần này sẽ đạt được đột phá.

Ông Anand Menon, một học giả và giám đốc của tổ chức UK in a Changing Europe (Nước Anh trong một châu Âu đang thay đổi) nói rằng cuộc đàm phán lần này sẽ có nhiều phát triển. Theo chuyên gia này, cả ông Barnier và ông Frost đều nhấn mạnh rằng việc không có thỏa thuận nào là hoàn toàn có thể xảy ra. Nhưng đồng thời, cả hai bên đều muốn có một thỏa thuận.

Ông Menon cũng không hy vọng cuộc gặp giữa Thủ tướng Anh Boris Johnson và Chủ tịch EC Ursula von der Leyen vào cuối tháng này sẽ đạt được nhiều tiến triển. Ông nhận định một sự thỏa hiệp giữa nước Anh và EU sẽ đến rất muộn, có thể vào các cuộc đàm phán mùa Thu.

Nước Anh sẽ không yêu cầu bất kỳ sự gia hạn nào cho quá trình chuyển tiếp sau Brexit. Do vậy, nước này đang trên đường rời khỏi thị trường chung và liên minh hải quan EU vào ngày 31/12. Nhưng nếu tới thời điểm đó, hai bên không đạt được bất cứ thỏa thuận thương mại nào, nhiều khả năng sẽ xảy ra sự gián đoạn nghiêm trọng đối với các doanh nghiệp vốn đã “quay cuồng” với đại dịch viêm đường hô hấp COVID-19.