Vốn cho doanh nghiệp phục hồi – Bài 1: ‘Bơm’ vốn rẻ kịp thời đến với doanh nghiệp
Đối diện với các khó khăn do dịch bệnh COVID-19 gây ra, việc được hỗ trợ nguồn vốn sẽ là động lực để doanh nghiệp khôi phục và thúc đẩy sản xuất kinh doanh.
Hoạt động sản xuất tại Công ty Cổ phần May Đáp Cầu ( tỉnh Bắc Ninh). Ảnh minh họa: Thanh Thương/TTXVN
Mất cân đối dòng t.iền, thiếu hụt nhân công, đứt gãy chuỗi cung ứng,… là những thách thức mà hầu hết các doanh nghiệp trong tất cả các lĩnh vực ngành nghề đã và đang gặp phải do dịch COVID-19 gây ra. Đối diện với các khó khăn đó, việc được hỗ trợ nguồn vốn sẽ là động lực để doanh nghiệp khôi phục và thúc đẩy sản xuất kinh doanh. Mặt khác, việc hỗ trợ nguồn vốn để khôi phục hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đang được Quốc hội, Chính phủ triển khai thực hiện thông qua Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội. Hiện một số chính sách đã và đang được các bộ, ngành, địa phương triển khai với phương châm sớm nhất, hiệu quả nhất.
Phóng viên TTXVN thực hiện loạt bài về “Vốn cho doanh nghiệp phục hồi” phản ánh những nỗ lực của Chính phủ, các bộ ngành cũng như những vấn đề đặt ra để doanh nghiệp tiếp cận được dòng vốn rẻ trong quá trình khôi phục sản xuất kinh doanh sau đại dịch COVID-19.
Bài 1: “Bơm” vốn rẻ kịp thời đến với doanh nghiệp
Mới đây nhất, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư 03/2022/TT-NHNN hướng dẫn ngân hàng thương mại thực hiện hỗ trợ lãi suất theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP ngày 20/5/2022 của Chính phủ về hỗ trợ lãi suất 2% từ ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh. Việc triển khai hỗ trợ lãi suất này được kỳ vọng sẽ góp phần giúp doanh nghiệp giảm bớt chi phí vay vốn và tạo động lực cho doanh nghiệp phục hồi nhanh hơn.
Hồi sinh lúc khó khăn nhất
Tới thăm Công ty TNHH TKG Taekwang Cần Thơ những ngày đầu hè, chúng tôi cảm nhận rõ sức nóng của sự khẩn trương, gấp rút hoàn thành các đơn hàng của hàng nghìn lao động tại đây. Là công ty có số lượng lao động đông nhất nhì thành phố Cần Thơ, Taekwang đã từng gặp khó trong việc giữ chân lao động giữa thời điểm dịch COVID-19 căng thẳng. Tuy nhiên, với số t.iền trên 115 tỷ đồng từ nguồn vốn vay ưu đãi, công ty này đã trả lương cho hơn 9.500 lao động, giúp ổn định nhân sự, phục hồi sản xuất.
Ông Kang Yun Seok, Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH TKG Taekwang Cần Thơ chia sẻ: “Chính phủ Việt Nam đã có nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp một cách trực tiếp hoặc gián tiếp; trong đó phải kể tới gói vay trả lương ngừng việc, trả lương phục hồi sản xuất. Nhờ vào khoản vay đó, Taekwang Cần Thơ đã có thể trả lương, giữ chân lao động, tránh thiếu hụt, đứt gãy nguồn cung khi phục hồi sản xuất kinh doanh”.
“Nếu biến động lớn về lực lượng sản xuất do không được trả lương, có thể kế hoạch mở rộng và nâng cấp của doanh nghiệp sẽ khó thực hiện được như hiện nay”, ông Kang Yun Seok nói.
Tương tự tại Công ty TNHH sản xuất thương mại Garmenttech Pro (Long An), nguồn vốn vay trả lương cho người lao động được ví như tấm phao cứu sinh lúc doanh nghiệp khó khăn nhất do tác động của đại dịch COVID-19.
Video đang HOT
Trao đổi với phóng viên, bà Nguyễn Thị Ngọc Bích, Tổng Giám đốc Garmenttech Pro cho hay: “Trở lại hoạt động sau dịch COVID-19 kể từ đầu tháng 10/2021, công ty đã nhanh chóng tiếp cận được nguồn vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội và kịp thời vay vốn trả lương cho công nhân trong 3 tháng tiếp theo. Đây như tấm phao cứu sinh giúp chúng tôi kịp thời ổn định đời sống của cán bộ, công nhân viên và duy trì, phục hồi sản xuất. Dự kiến chỉ trong ít tháng tới, chúng tôi sẽ phục hồi hoàn toàn năng lực sản xuất, kinh doanh như trước khi đại dịch xảy ra”.
Đây chỉ là hai trong số hàng nghìn doanh nghiệp, người sử dụng lao động được vay vốn ưu đãi để trả lương cho người lao động khi ngừng việc và sau khi phục hồi sản xuất theo Nghị quyết số 68/NQ-CP, Quyết định số 23/2021/QĐ-TTg và sau này là Nghị quyết số 126/NQ-CP về việc thực hiện một số chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động gặp khó khăn do đại dịch COVID-19.
Theo thống kê của Ngân hàng Chính sách xã hội, từ khi triển khai thực hiện đến kết thúc đợt giải ngân ngày 31/3/2022, 63 chi nhánh tỉnh, thành phố đã giải ngân cho 1.548 người sử dụng lao động với số t.iền gần 4.800 tỷ đồng để trả lương cho hơn 1,2 triệu lượt người lao động gặp khó khăn do đại dịch COVID-19 trên địa bàn cả nước theo Nghị quyết số 68 và 126 của Chính phủ.
Chưa dừng lại ở đó, đầu năm 2022, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 11/NQ-CP về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội; đồng thời triển khai Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, t.iền tệ với quy mô khoảng 350.000 tỷ đồng để hỗ trợ Chương trình trong hai năm 2022 và 2023.
Ông Huỳnh Văn Thuận, Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội cho biết: “Nghị quyết số 11 được ban hành nhằm nhanh chóng triển khai chương trình phục hồi, phát triển kinh tế – xã hội. Với các chương trình tín dụng ưu đãi được giao, Ngân hàng Chính sách xã hội đã phối hợp với các địa phương rà soát, tổng hợp nhu cầu vốn cho các chương trình. Tính đến nay, trên 2.335 tỷ đồng vốn ưu đãi thực hiện các chương trình tín dụng theo Nghị quyết số 11 đã được giải ngân”.
Không riêng Ngân hàng Chính sách xã hội, nhiều chương trình ưu đãi, miễn, giảm lãi suất, cơ cấu nợ do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 cũng đã được các ngân hàng khác triển khai. Đơn cử như Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB0 triển khai ưu đãi lãi suất cho vay ngắn hạn chỉ từ 6%/năm dành cho doanh nghiệp đến hết ngày 30/6/2022. Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội (SHB) cũng công bố dành 6.000 tỷ đồng cho vay khách hàng cá nhân vượt qua khó khăn do ảnh hưởng từ dịch COVID-19.
Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) triển khai loạt chương trình ưu đãi lãi suất, giảm từ 0,5 – 2% tùy theo phân khúc khách hàng. Ngoài ra, một số phân khúc khách hàng đặc biệt như doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ còn được giảm thêm tối đa là 2% nữa. Như vậy, khách hàng có thể được giảm tối đa đến 4% lãi suất cho vay so với mức lãi suất thông thường.
Đồng hành cùng khách hàng, bà Nguyễn Thị Phượng, Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) khẳng định ngân hàng sẽ tiếp tục theo dõi sát những khách hàng đã thực hiện cơ cấu nợ do ảnh hưởng của dịch COVID-19, tiếp tục chính sách hỗ trợ để giúp khách hàng vượt qua khó khăn. Đồng thời, Agribank sẽ thực hiện cơ cấu nợ đối với những khoản vay mới phát sinh nợ xấu, tiếp tục chính sách giảm lãi suất trên hợp đồng vay vốn hiện hữu của khách hàng…
Vốn rẻ liệu sắp cạn?
Trong bối cảnh doanh nghiệp đang “khát” vốn rẻ, mặt bằng lãi suất huy động từ đầu năm tới nay lại đang có xu hướng gia tăng khiến giới doanh nghiệp không khỏi lo lắng dòng vốn rẻ liệu có sắp cạn?
Nhận định về diễn biến này, chuyên gia kinh tế PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho biết: “Để đảm bảo khả năng cung ứng vốn, các ngân hàng vừa qua đã dần dần nâng lãi suất tiết kiệm lên mức phù hợp với yêu cầu thu hút vốn và đảm bảo lợi ích cho người gửi t.iền. Chính vì lẽ đó, lãi suất huy động nhìn chung đã tăng kéo theo lãi suất cho vay cũng sẽ có nhu cầu tăng lên. Tất nhiên, chúng tôi cũng hy vọng rằng lãi suất cho vay trong thời gian từ nay đến cuối năm chỉ tăng khoảng từ 0,5 – 1% so với mức lãi suất hiện nay”.
Mong chờ vốn giá rẻ, cộng đồng doanh nghiệp đang đặt nhiều kỳ vọng vào chương trình hỗ trợ lãi suất đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP ngày 20/5/2022 về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh. Mức lãi suất hỗ trợ khoảng 2% với quy mô 40.000 tỷ đồng được thực hiện trong 2 năm 2022 và 2023. Khoản cấp bù lãi suất sẽ được cho vay thông qua cả các ngân hàng thương mại.
Ông Tô Hoài Nam, Phó Chủ tịch thường trực kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (VINASME) nhận định vốn cho doanh nghiệp trong thời điểm này là rất cần kíp. Bởi trong bối cảnh các chi phí đều tăng lên như hiện nay, điển hình như giá xăng dầu, thì tiếp cận được nguồn vốn rẻ giúp doanh nghiệp tiết kiệm tối đa chi phí hoạt động, nâng khả năng sinh lời… Do đó, cần có những hành động quyết liệt để sớm triển khai gói hỗ trợ này.
Ở góc độ của một doanh nghiệp sản xuất, ông Vũ Xuân Hồng, Phó Tổng Giám đốc CTCP Supe Phốt phát và Hóa chất Lâm Thao cho rằng doanh nghiệp đang rất cần và mong muốn được vay vốn với lãi suất hỗ trợ để từ đó giúp hạ giá thành sản phẩm phân bón ra thị trường, nhà nông sẽ được hưởng lợi.
Tuy là cơ hội để doanh nghiệp giảm thấp chi phí vay vốn tại ngân hàng nhưng làm sao để các doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ gia đình tiếp cận được với nguồn vốn vay này lại vẫn là một bài toán không dễ dàng.
Theo Chuyên gia kinh tế, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, vay vốn ngân hàng luôn là một vấn đề không đơn giản với các doanh nghiệp. Bởi để vay được vốn ngân hàng, doanh nghiệp phải đảm bảo đủ các điều kiện về tài sản đảm bảo, không có nợ xấu, khả năng thanh khoản… Và rõ ràng, việc tiếp cận nguồn vốn ngân hàng đòi hỏi các doanh nghiệp phải có kế hoạch sản xuất kinh doanh cũng như cũng như lịch sử tín dụng tốt thì mới được hưởng lãi suất cho vay ưu đãi.
Mặt khác, ông Thịnh đề xuất các ngân hàng cần tích cực cho vay các doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ kinh doanh có các dự án sản xuất kinh doanh tốt và giải ngân dần dần theo tiến độ thực hiện dự án. Từ đó giúp các doanh nghiệp vừa có nguồn vốn hồi phục và tăng trưởng nhưng đồng thời lại vừa được hưởng lãi suất hỗ trợ 2% mà Chính phủ đề ra.
Đồng thời, giới chuyên gia cũng bày tỏ mong muốn có hướng dẫn thực hiện chi tiết, rõ ràng, cụ thể gói hỗ trợ này để các ngân hàng “bơm” vốn kịp thời, đúng đối tượng, hướng dòng vốn vào sản xuất, kinh doanh thay vì vào kênh đầu cơ như chứng khoán, bất động sản…
Về phía các tổ chức tín dụng, TS. Nguyễn Quốc Hùng, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng cho rằng tuy nền kinh tế đang dần hồi phục, doanh nghiệp đang trở lại guồng quay sản xuất, kinh doanh nhưng vẫn còn nhiều thách thức mà các ngân hàng phải đối mặt. Trong đó, hiện hữu nhất là áp lực nợ xấu gia tăng khi các chính sách giãn, hoãn, cơ cấu nợ hết hiệu lực triển khai. Đồng thời, Nghị quyết 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng sắp hết hiệu lực vào tháng 8 tới đây. Dù Nghị quyết 42 đang được trình Quốc hội xem xét gia hạn thêm 1 năm nhưng thời hạn này cũng vẫn là một áp lực lớn với các tổ chức tín dụng về xử lý nợ xấu hậu COVID-19, nhất là trong bối cảnh Luật các tổ chức tín dụng không sửa đổi và Luật xử lý nợ xấu chưa thể ban hành.
Do đó, ông Hùng khuyến nghị các ngân hàng phải có chiến lược trích lập dự phòng rủi ro để bao phủ khối nợ xấu trên.
Song song với nguồn vốn vay ngân hàng, thị trường chứng khoán bao gồm cả việc phát hành các cổ phiếu bổ sung cũng như phát hành trái phiếu doanh nghiệp đã trở thành một kênh huy động vốn tốt của các doanh nghiệp. Đây là cơ hội để các doanh nghiệp có thể huy động được nguồn vốn với lãi suất hợp lý và với một lượng đủ lớn để hồi phục và tăng trưởng trong thời gian tới.
Dù vậy, sau loạt lùm xùm thời gian qua, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh kiến nghị việc quản lý thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu cần phải đi vào nền nếp đảm bảo cho thị trường chứng khoán nói chung, thị trường trái phiếu doanh nghiệp nói riêng, trở thành một kênh huy động vốn trung và dài hạn tốt hơn, đáp ứng nhu cầu vốn cho tăng trưởng và phát triển của các doanh nghiệp trong nền kinh tế quốc dân.
Nhìn lại từ tháng 10/2021 đến nay, các doanh nghiệp đã dần quay trở lại, bắt nhịp nhanh chóng vào vòng quay hồi phục và tăng trưởng. Minh chứng rõ ràng nhất là tăng trưởng tín dụng đã bứt tốc trong 3 tháng cuối năm 2021. Đặc biệt, từ đầu năm đến nay, tín dụng đã đạt trên 11 triệu tỷ đồng, tăng 7,66% so với cuối năm 2021, vượt hơn một nửa chỉ tiêu dự kiến cho cả năm ở mức khoảng 14% theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước tính đến ngày 20/5/2022. Như vậy, thay vì dồn toa vào nửa cuối năm như trước, tín dụng đã được đẩy mạnh ngay từ đầu năm.
Hơn 80.000 tỷ đồng vốn chính sách đến tay các hộ nghèo
Ngày 13/1, Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) cho biết đã giải ngân trên 80.000 tỷ đồng cho hơn 2 triệu lượt hộ vay vốn trong năm 2021.
Nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội đã hỗ trợ vốn đầu tư sản xuất kinh doanh, tạo việc làm cho hơn 608.700 lao động; 1.357 doanh nghiệp vay vốn để phục hồi sản xuất kinh doanh và trả lương cho hơn 379.000 người lao động bị ảnh hưởng dịch COVID-19; giúp 37.500 học sinh sinh viên có hoàn cảnh khó khăn vay vốn học tập...
Phòng giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Cờ đỏ giải ngân vốn vay cho hộ nghèo xã Thới Xuân. Ảnh: Thu Hiền/TTXVN
Theo Tổng Giám đốc NHCSXH Dương Quyết Thắng, nhiều địa phương trên cả nước trong năm 2021 phải thực hiện giãn cách xã hội trong thời gian dài do diễn biến phức tạp của dịch COVID-19 đã khiến cho hoạt động tín dụng chính sách của NHCSXH gặp không ít khó khăn, thách thức, đặc biệt là hoạt động giao dịch xã.
Tuy nhiên, với sự lãnh đạo của Đảng, Quốc hội và Chính phủ, sự hỗ trợ của các Bộ, ban, ngành, cấp ủy, chính quyền địa phương, sự chỉ đạo quyết liệt, sát sao của Ban điều hành và sự nỗ lực cố gắng của toàn thể cán bộ viên chức, người lao động trong toàn hệ thống, NHCSXH đã hoàn thành tốt kế hoạch và nhiệm vụ chính trị được giao.
Cụ thể, đến ngày 31/12/2021, tổng nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội đạt 256.324 tỷ đồng, tăng 22.779 tỷ đồng so với cuối năm 2020; trong đó, nguồn vốn nhận ủy thác từ địa phương đạt 24.702 tỷ đồng.
Tổng dư nợ tín dụng chính sách đạt 247.970 tỷ đồng, tăng 9,6% so với cuối năm 2020. Trong đó, dư nợ các chương trình tín dụng theo kế hoạch tăng trưởng được Thủ tướng Chính phủ giao đạt 209.875 tỷ đồng, tăng 8% so với cuối năm 2020, hoàn thành 100% kế hoạch, với gần 6,4 triệu hộ nghèo, hộ cận nghèo và các đối tượng chính sách khác còn dư nợ.
Đến 31/12/2021, tỷ lệ nợ quá hạn và nợ khoanh chiếm 0,7% tổng dư nợ tại NHCSXH.
Bà Danh Thị Bông (phải) thoát nghèo nhờ nguồn vốn tín dụng chính sách để chăn nuôi lợn. Ảnh: Thu Hiền/TTXVN
Năm 2022, Tổng Giám đốc Dương Quyết Thắng yêu cầu toàn hệ thống tiếp tục triển khai đầy đủ và thực hiện nghiêm túc các quy định, hướng dẫn về công tác phòng, chống dịch. Đồng thời, tập trung tổ chức triển khai thực hiện kế hoạch tín dụng được Thủ tướng Chính phủ giao ngay từ đầu năm, gói tín dụng chính sách ưu đãi trong Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội năm 2022 - 2023 của Quốc hội, Chính phủ và các chính sách tín dụng để thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn 2021 - 2025.
Tổng Giám đốc NHCSXH cũng xác định phải tiếp tục phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương, các tổ chức chính trị - xã hội nhận ủy thác thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm củng cố và nâng cao chất lượng tín dụng trong toàn hệ thống.
Ngoài ra, một trong những nhiệm vụ trọng tâm năm 2022 của ngân hàng là tăng cường kiểm tra, kiểm soát, nâng cao chất lượng quản lý và xử lý nợ trong toàn hệ thống, đảm bảo việc xử lý nợ đúng đối tượng, công bằng, khách quan; quan tâm đến xử lý rủi ro do nguyên nhân khách quan; theo dõi, nắm bắt tình hình thiên tai xảy ra ở các địa phương, những thiệt hại do ảnh hưởng của dịch COVID-19 để kịp thời hỗ trợ hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác ổn định đời sống và sản xuất, kinh doanh...
Đảm bảo chuỗi cung ứng là yếu tố then chốt để khôi phục sản xuất Dịch COVID-19 diễn biến phức tạp tại nhiều quốc gia trên thế giới đã làm ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng hàng hóa ở cả hai chiều cung - cầu. Theo các chuyên gia, cần có quy trình phòng, chống dịch thống nhất để tránh xảy ra tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng, qua đó hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi sản...