Với Crimea, Putin thay đổi thế giới thế nào?

Nỗ lực giải trừ quân bị đình trệ, NATO khôi phục ý thực mục tiêu của mình, Belarus “ve vãn” phương Tây và “thuyết phục hồi lãnh thổ” trở nên thịnh hành…

Bom hạt nhân

Các chính sách của Tổng thống Nga Putin có thể làm gia tăng lập trường cứng rắn về vấn đề hạt nhân. Sự tan băng trong quan hệ Mỹ – Nga dẫn tới Hiệp ước Cắt giảm vũ khí chiến lược mới (New Start) năm 2010 được thông qua. Nỗ lực cắt giảm số lượng đầu đạn chiến lược của cả hai nước vốn được chấp thuận từ 4 năm trước dường như vẫn tiếp tục. Nhưng Putin thể hiện rõ là không mấy quan tâm đến một hiệp ước tham vọng hơn tiếp theo nhằm giải quyết vấn đề vũ khí hạt nhân chiến thuật tại châu Âu.

Ảnh: Itar-Tass

Mỹ ước tính có 150-200 vũ khí như vậy. Nga có 2.000 đầu đạn hạt nhân cho tên lửa tầm ngắn và đạn pháo. Putin muốn các cuộc đàm phán về vũ khí hạt nhân chiến thuật gắn liền với chuyện triển khai lá chắn tên lửa của Mỹ tại châu Âu. Washington khẳng định hệ thống này chỉ để chống lại mối đe doạ từ Iran và Triều Tiên. Lãnh đạo Nga không tỏ ra hứng thú thảo luận thêm.

Có nhiều sự tranh cãi trong NATO về xây dựng lòng tin đơn phương. Thậm chí quốc hội Mỹ còn có nhiều tiếng nói ủng hộ việc chi tiền để nâng cấp kho vũ khí chứ không phải giải trừ quân bị.

NATO phục hưng

Những hành động của ông Putin tại Crưm (Crimea) đã mang lại cho Nato “liều thuốc bổ”, một cựu Bộ trưởng Quốc phòng Anh nói khi đề cập tới những quan ngại gần đây về tương lai của linên minh quân sự phương Tây này.

Mối quan ngại ấy là các hoạt động chiến đấu của NATO tại Afghanistan sẽ kết thúc trong năm nay, liên minh sẽ không còn gì để làm, trong khi các thành viên Tây Âu phải chịu áp lực cắt giảm ngân sách quốc phòng. Hy vọng tại trụ sở của NATO là chuyện Crưm và Ukraina sẽ cảnh tỉnh những chính phủ thành viên về những gì họ coi là tự mãn.

“Sau nhiều trăn trở về mục tiêu của NATO khi sứ mệnh tại Afghanistan kết thúc, cuộc khủng hoảng Crưm sẽ mang lại cho liên minh đích đến mới”, giáo sư Malcolm Chalmers của Viện Royal United Services tại London nhấn mạnh. “Nếu Putin tiến vào lãnh thổ của một nước thành viên NATO như Ba Lan hay Latvia thì sẽ bị đáp trả bởi hành động quân sự”.

Trong chuyến công du tuần này, Tổng thống Mỹ Obama đã đưa ra thông điệp rằng, Washington sẽ sát cánh bằng cách đảm bảo an ninh cho các đối tác NATO, nhất là những nước hậu Xô viết gia nhập liên minh.

NATO sẽ trấn an các đồng minh phía đông với những cuộc tập trận và triển khai máy bay chiến đấu. Mỹ cũng sử dụng cuộc khủng hoảng Ukraina để “kích động” các thành viên NATO tại Tây Âu chấm dứt thực trạng đều đặn hạ ngân sách quốc phòng.

Ứng xử của Belarus

Alexander Lukashenko, nhà lãnh đạo mạnh mẽ của quốc gia láng giềng, đồng minh lâu năm với Nga là Belarus, đã nói việc Crưm sáp nhập vào Nga là một “tiền lệ xấu”. Belarus đã không gửi quan sát viên tham gia cuộc trưng cầu dân ý ở Crưm về việc gia nhập Nga và Lukashenko tuyên bố sẵn sàng làm việc với chính phủ mới tại Kiev – chính phủ mà Nga coi là bất hợp pháp.

Chuyến viếng thăm Minsk của phái đoàn NATO tuần này dường như đánh tín hiệu rằng, Belarus có thế hướng về phía tây. Hai bên đã thảo luận về mở rộng khả năng tham gia của Belarus trong lực lượng gìn giữ hoà bình LHQ và các cuộc tập trận, mua sắm vũ khí từ phương Tây cũng như khả năng đồn trú của máy bay NATO ở Belarus.

Nhưng Lukashenko là một nhà điều hành khôn ngoan và một số người tin rằng, ông không định rời khỏi Nga mà đơn thuần là muốn cải thiện vị thế đàm phán với Moscow.

Tổng thống Belarus đang ở “giai đoạn quyết định” của đàm phán gia nhập Liên minh Kinh tế Âu-Á do Nga khởi xướng. Lukashenko “xích lại” phương Tây sẽ giúp ông có nhiều khả năng hơn để rỡ bỏ các rào cản hương mại, tìm kiếm khoản vay lớn từ Nga. Belarus phụ thuộc kinh tế vào Nga, là trung tâm vận chuyển dầu của Nga tới châu Âu. Nguồn thu lớn nhất của nước này là bán các sản phẩm xăng dầu tinh chế từ nguồn dầu thô được Nga trợ cấp.

Người Nga ở London bị o bế?

Các biện pháp trừng phạt của phương Tây với Nga hiện mới chỉ tác động tới ít cá nhân nhưng người Nga tại London vẫn lo lắng về tương lai của họ. Tổng thể quan hệ kinh tế Anh và Nga đang thay đổi. Thời khắc người Nga có thể mua một câu lạc bộ bóng đá hay tờ báo nào đó đã qua.

Thế nhưng điều đó không có nghĩa là những người Nga giàu có sẽ lập tức tháo chạy. Một số người dự đoán tiền của các ông trùm này sẽ đổ vào một lĩnh vực tinh tế hơn – đó là nghệ thuật. “Không ai có thể lấy đi một bức tranh trong phòng ngủ của bạn kể cả cấm vận quốc tế trực tiếp áp dụng với bạn”, Svetlana Marich, giám đốc quốc tế của nhà đấu giá Phillips thuộc tập đoàn Mercury có trụ sở ở Moscow nói.

Arkady Novikov, triệu phú, chủ sở hữu một trong những nhà hàng thành công nhất tại London khẳng định, thật vô nghĩa nếu dừng việc kinh doanh ở nước ngoài chỉ vì cuộc khủng hoảng Ukraina.

Năng lượng mới

Bất đồng giữa phương Tây và Nga về Crưm khiến cho những người ủng hộ khí phiến sét – khí từ các tầng đá sét &’shale gas’ tại Anh tìm ra cách mới để kinh doanh.

Thủ tướng Anh David Cameron đã đề cập tới vấn đề này trong một hội nghị tại Hague mới đây khi nói, khí phiến sét đặt ra “cơ hội tốt” để củng cố sự độc lập năng lượng của Anh vào thời điểm sản xuất ở Biển Bắc sụt giảm.

Sự thật là không ai biết chính xác tiềm năng khí phiến sét tại Anh thế nào vào sẽ được khai thác bao nhiêu.

Theo Thái An

Vietnmanet/Guardian