Viêm gan bí ẩn ghi nhận ở 20 quốc gia, Việt Nam chủ động phòng ngừa thế nào?
Việt Nam đưa ra phương án phòng ngừa viêm gan bí ẩn thế nào khi bệnh này xuất hiện ở 20 quốc gia và đã ghi nhận trường hợp tử vong?
Theo Bộ Y tế, nước ta hiện chưa ghi nhận trường hợp trẻ bị viêm gan cấp tính chưa rõ nguyên nhân. Tuy nhiên, để chủ động phòng ngừa, Bộ đã tăng cường công tác chỉ đạo, kiểm tra giám sát và đề nghị các đơn vị theo dõi chặt chẽ, tổng hợp tình hình, phân tích dịch tễ về bệnh này.
Ngành Y tế yêu cầu các đơn vị y tế phối hợp với địa phương phân tích trường hợp nghi ngờ, đồng thời báo cáo những trường hợp bất thường, đánh giá nguy cơ, đề xuất các biện pháp phòng chống.
Trong công văn gửi Sở Y tế tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hôm 9/5, Bộ Y tế đề nghị Giám đốc Sở Y tế tập trung chỉ đạo tăng cường lấy mẫu xét nghiệm trường hợp nghi ngờ để xác định căn nguyên. Nếu phát hiện bất thường đơn vị cần báo cáo ngay về Bộ Y tế để theo dõi, chỉ đạo kịp thời. Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) trước đó cũng ban hành công văn gửi các Viện Vệ sinh dịch tễ và Viện Pasteur yêu cầu tăng cường giám sát căn bệnh này.
Bộ Y tế yêu cầu giám sát chặt bệnh viêm gan bí ẩn ở trẻ em. (Ảnh minh họa: News-medical)
Cơ sở y tế theo dõi chặt chẽ
Các cơ sở y tế, bệnh viện chuyên khoa đều tăng cường giám sát và theo dõi chặt chẽ bệnh viêm gan bí ẩn.
Tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, theo Phó giám đốc, ThS.BS Nguyễn Trung Cấp, WHO và các nhà khoa học vẫn nỗ lực xác định virus gây tổn thương gan ở trẻ. Ngay khi thế giới xác định được chủng virus gây bệnh, hệ thống phòng xét nghiệm của bệnh viện sẽ lập tức phối hợp theo dõi diễn biến ở Việt Nam.
“Những ngày qua, bệnh viện tổ chức theo dõi sát trường hợp trẻ nhỏ nhập viện trong tình trạng sốt, nôn, tiêu chảy, đồng thời thăm khám nhằm xác định trẻ tổn thương gan hay không. Thậm chí, các trường hợp được cho về điều trị ngoại trú vẫn được tiếp tục theo dõi các diễn biến khác về tình trạng tổn thương gan để chủ động hơn trong phát hiện và phòng ngừa dịch bệnh”, ông Cấp nói.
Bệnh viện Nhi Trung ương đến nay đã ghi nhận một số trường hợp trẻ bị tổn thương gan. Tuy nhiên, đây là những bệnh nhi mắc Hội chứng viêm đa hệ thống ( hội chứng MIS-C) sau mắc COVID-19. Hiện bệnh viện chưa ghi nhận các trường hợp tổn thương gan riêng lẻ hay tổn thương gan liên quan đến Adenovirus. Cũng như các bệnh viện khác, bệnh viện đang theo dõi sát tình hình trẻ nhập viện để có phương án xử trí kịp thời.
Để chủ động phòng bệnh viêm gan cấp ở trẻ em, Sở Y tế thành phố TP.HCM khuyến cáo các cơ sở y tế, đặc biệt các bệnh viện chuyên khoa Nhi trên địa bàn tăng cường phát hiện trường hợp bị viêm gan cấp. Các bệnh viện hội chẩn với Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM và đơn vị Nghiên cứu Lâm sàng ĐH Oxford (OUCRU) để thu thập thông tin và bệnh phẩm, xét nghiệm tìm tác nhân gây nhiễm như Adenovirus và các tác nhân khác nếu có.
Phụ huynh Việt nên làm gì?
Theo BS Trương Hữu Khanh, nguyên Trưởng khoa Nhiễm – Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM, trong trường hợp viêm gan cấp tính do virus Adeno gây nên, để chủ động phòng bệnh, người dân cần chú ý vệ sinh cá nhân thường xuyên như rửa tay, sát khuẩn, đeo khẩu trang, ăn uống vệ sinh…
Video đang HOT
Nếu phát hiện trẻ viêm gan cấp, gia đình nên đưa con đến bệnh viện và chăm sóc theo khuyến cáo của bác sĩ, không nên quá lo lắng. Trong quá trình theo dõi, thấy trẻ bị vàng da, tiểu sẫm màu… thì báo ngay cho cơ quan y tế để được xét nghiệm sàng lọc sớm.
“Thực tế, bệnh viêm gan cấp tính hay các bệnh về gan khác đều có hướng điều trị giống nhau là giữ cho gan trong tình trạng khỏe mạnh, không tổn thương thêm. Gia đình cần bình tĩnh nghe theo khuyến cáo của bác sĩ. Đặc biệt lưu ý, cha mẹ không nên cho con uống thuốc vô tội vạ. Bé đang bị viêm gan nếu uống thuốc bừa bãi sẽ hỏng gan nhanh chóng, bệnh nặng thêm, gây khó khăn cho điều trị”, BS Khanh nói.
Ảnh minh họa virus Adeno. Đây là virus cảm lạnh được chuyên gia phỏng đoán là một trong những nguyên nhân gây viêm gan. (Ảnh: Suckhoedoisong.vn)
Chuyên gia này cũng khuyến cáo người dân nên chú ý theo dõi tình trạng sức khỏe con em mình, nếu thấy bất kỳ dấu hiệu nào về viêm gan như tiểu sẫm màu, vàng da, nôn ói, tiêu chảy, đau bụng, mệt mỏi nhiều…, cha mẹ cần đưa con tới bệnh viện sớm. Viêm gan phát hiện sớm, điều trị kịp thời, đúng phương pháp thì sẽ phục hồi rất tốt, không gây biến chứng lâu dài.
“Nếu do virus Adeno thì điều trị sớm sẽ sớm hồi phục mà không gây biến chứng lâu dài như viêm gan mãn tính. Ngoài ra, đặc trưng của Adeno là lây lan rất nhanh, nhưng chủ yếu gây bệnh nặng ở những trẻ đề kháng yếu, suy giảm miễn dịch và cơ địa yếu. Phụ huynh không nên quá hoang mang, lo lắng, cần hết sức bình tĩnh, chú ý theo dõi sức khỏe của con và cố gắng cho con ăn uống, ngủ nghỉ đầy đủ, lành mạnh để nâng cao sức đề kháng, chống lại bệnh tật”, BS Khanh nói.
Chung quan điểm, BS Nguyễn Trung Cấp nêu, để chủ động trong phòng ngừa và điều trị viêm gan ở trẻ, cha mẹ cần theo dõi sát sức khỏe của con. Khi trẻ xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo, phụ huynh cần sớm đưa con tới bệnh viện để thăm khám, làm các xét nghiệm đánh giá chức năng gan. Dựa vào kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ chẩn đoán trẻ có bị tổn thương gan hay không và phương hướng điều trị sẽ thế nào.
“Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương đang theo dõi sát những trẻ nhập viện trong tình trạng sốt, nôn, tiêu chảy.., để chủ động trong thăm khám và xác định bệnh lý. Ngay khi thế giới xác định được chủng virus gây bệnh, hệ thống xét nghiệm của bệnh viện sẽ nhanh chóng phối hợp để theo dõi tình hình tại Việt Nam”, BS Cấp nói.
Bệnh viêm gan bí ẩn ở trẻ em: Chuyên gia Việt Nam nói gì?
Giới chuyên gia Việt Nam đưa ra nhận định ban đầu về căn bệnh viêm gan bí ẩn đang lan nhanh trên toàn thế giới.
Theo BS Trương Hữu Khanh, nguyên Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM, đây là bệnh viêm gan cấp, ban đầu xuất hiện rải rác ở một số nước châu Âu, châu Mỹ, Mỹ, Bỉ, nhưng hiện được phát hiện nhiều nhất ở Anh.
Các chuyên gia trên thế giới đang nghiêng về ý kiến coi virus là nguyên nhân gây bệnh, bởi hầu hết triệu chứng ở các bệnh nhân đều giống nhau. Trẻ mắc bệnh này đều biểu hiện sốt, nôn, tiêu chảy, vàng da... Qua xét nghiệm ban đầu, rất nhiều mẫu bệnh phẩm chứa virus Adeno.
"Nhiều nước sau khi xét nghiệm đều phát hiện virus Adeno, khiến các nhà khoa học nghĩ nguyên nhân có thể liên quan tới loại virus này. Adeno cũng có thể gây nên viêm kết mạc, cảm, ho, thậm chí viêm phổi nặng... Đặc biệt, một số trẻ hệ miễn dịch yếu hoặc suy giảm miễn dịch sẽ dễ bị virus tấn công xuống gan, gây viêm gan cấp như chúng ta đã biết", BS Khanh nói.
BS Trương Hữu Khanh, nguyên Trưởng Khoa Nhiễm - Thần kinh Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM.
Nếu bệnh viêm gan bí ẩn do Adeno gây nên thì không có cách nào "cản nổi" virus này. Adeno lây qua đường hô hấp, hoành hành thường xuyên hàng năm giống như cúm và RSV... nên lây rất nhanh. Trường hợp là virus khác lây qua đường tiêu hóa thì tốc độ lan truyền sẽ chậm hơn.
"Khi virus Adeno trong họng một người sẽ lây sang cho người khác rất nhanh, thậm chỉ lây nhanh hơn cả chủng Delta của COVID-19, vì đây là đặc trưng của virus lây qua đường hô hấp. Tuy khiến, chỉ một số rất nhỏ người nhiễm Adeno gây bệnh nặng", BS Khanh nhận định.
Theo ThS.BS Nguyễn Trung Cấp, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các chuyên gia vẫn đang nghiên cứu về bệnh viêm gan bí ẩn. Một số giả thuyết ban đầu nhận định, bệnh liên quan tới virus Adeno. Cũng có quan điểm bệnh do virus khác gây ra, nhưng đây chỉ là nhận định ban đầu, đến nay nguyên nhân vẫn chưa được xác định.
Theo ghi nhận ban đầu, những trẻ mắc bệnh đều đều có triệu chứng sốt, nôn, tiêu chảy, vàng da, vàng mắt, đi tiểu sẫm màu, chán ăn, mệt mỏi... Một số ca nặng có thể hôn mê, tăng men gan, tổn thương gan diễn tiến nhanh chóng thành suy gan...
"WHO và các chuyên gia vẫn đang rất nỗ lực xác định nguyên nhân gây ra chùm ca bệnh viêm gan bí ẩn này", BS Cấp nói.
Cụm nhỏ các hạt Adenovirus dưới kính hiển vi điện tử. (Ảnh: G. William Gary/CDC)
Không liên quan COVID-19
Theo BS Trương Hữu Khanh, do các ca viêm gan bí ẩn xuất hiện trùng thời điểm với COVID-19 nên xuất hiện nghi vấn bệnh liên quan tới đại dịch này. Điều này không đúng vì thực tế cho thấy, rất nhiều trẻ em mắc COVID-19 thời gian qua.
"Nếu đúng là do COVID-19 thì sẽ xuất hiện rất nhiều trẻ bị viêm gan cấp tính chứ không rải rác như hiện nay", BS Khanh nói.
"Một số ý kiến khác còn cho rằng viêm gan "bí ẩn" có thể do ảnh hưởng của vaccine COVID-19. Tuy nhiên, các quan điểm này chưa được kiểm chứng và tôi cũng không thấy tài liệu nào chứng minh được điều này. Theo tôi, viêm gan cấp tính không có liên quan tới COVID-19 cũng như vaccine COVID-19", BS Khanh nói thêm.
PGS.TS Đỗ Văn Dũng, Trưởng khoa Y tế công cộng, Đại học Y Dược TP.HCM cũng nhận định, COVID-19 không liên quan và cũng không phải nguyên nhân gây bệnh viêm gan bí ẩn. Không có sự liên quan giữa vaccine COVID-19 và virus Adeno vì đây là 2 chủng virus hoàn toàn khác nhau. Ngoài ra, bất cứ loại vaccine nào trước khi đưa ra sử dụng đều được nghiên cứu, thử nghiệm và xử lý rất chặt chẽ, nói viêm gan cấp tính liên quan tới vaccine COVID-19 là không có cơ sở.
Đến nay Việt Nam chưa ghi nhận ca viêm gan "bí ẩn" ở trẻ em. (Ảnh minh họa: Suckhoedoisong.vn)
Không nên quá lo lắng
Theo BS Khanh, trường hợp viêm gan cấp tính do virus Adeno gây nên, để chủ động phòng bệnh, người dân cần chú ý vệ sinh cá nhân thường xuyên như rửa tay, sát khuẩn, đeo khẩu trang, ăn uống vệ sinh...
Nếu phát hiện trẻ viêm gan cấp, gia đình nên đưa con đến bệnh viện và chăm sóc theo khuyến cáo của bác sĩ, không nên quá lo lắng. Trong quá trình theo dõi, thấy trẻ bị vàng da, tiểu sẫm màu... thì báo ngay cho cơ quan y tế để được xét nghiệm sàng lọc sớm.
"Thực tế, bệnh viêm gan cấp tính hay các bệnh về gan khác đều có hướng điều trị giống nhau là giữ cho gan trong tình trạng khỏe mạnh, không tổn thương thêm. Gia đình cần bình tĩnh nghe theo khuyến cáo của bác sĩ. Đặc biệt lưu ý, cha mẹ không nên cho con uống thuốc vô tội vạ. Bé đang bị viêm gan nếu uống thuốc bừa bãi sẽ hỏng gan nhanh chóng, bệnh nặng thêm, gây khó khăn cho điều trị", BS Khanh nói.
Chuyên gia này cũng khuyến cáo người dân nên chú ý theo dõi tình trạng sức khỏe của con em mình, nếu thấy bất kỳ dấu hiệu nào về viêm gan như tiểu sẫm màu, vàng da, nôn ói, tiêu chảy, đau bụng, mệt mỏi nhiều..., cần đưa con tới bệnh viện sớm. Viêm gan phát hiện sớm, điều trị kịp thời, đúng phương pháp thì sẽ phục hồi rất tốt, không gây biến chứng lâu dài.
"Nếu do virus Adeno thì điều trị sớm sẽ sớm hồi phục mà không gây biến chứng lâu dài như viêm gan mãn tính. Ngoài ra, đặc trưng của Adeno là lây lan rất nhanh nhưng chủ yếu gây bệnh nặng ở những trẻ đề kháng yếu, suy giảm miễn dịch và cơ địa yếu thôi. Phụ huynh cũng không nên quá hoang mang, lo lắng. Lúc này chỉ cần hết sức bình tĩnh, chú ý theo dõi sức khỏe của con và cố gắng cho con ăn uống, ngủ nghỉ đầy đủ, lành mạnh để nâng cao sức đề kháng, chống lại bệnh tật", BS Khanh nói.
(Ảnh minh họa: Medpagetoday)
Chung quan điểm, BS Nguyễn Trung Cấp nêu, để chủ động trong phòng ngừa và điều trị viêm gan ở trẻ, cha mẹ cần theo dõi sát sức khỏe của con. Khi trẻ xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo, phụ huynh cần sớm đưa con tới bệnh viện để thăm khám, làm các xét nghiệm đánh giá chức năng gan. Dựa vào kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ chẩn đoán trẻ có bị tổn thương gan hay không và phương hướng điều trị sẽ thế nào.
"Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương vẫn đang theo dõi sát những trẻ nhập viện trong tình trạng sốt, nôn, tiêu chảy.., để chủ động trong thăm khám và xác định bệnh lý. Ngay khi thế giới xác định được chủng virus gây bệnh, hệ thống xét nghiệm của bệnh viện sẽ nhanh chóng phối hợp để theo dõi tình hình tại Việt Nam", BS Cấp nhấn mạnh.
Ngày 6/5, Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) có văn bản gửi các Viện Vệ sinh dịch tễ và Viện Pasteur yêu cầu tăng cường giám sát bệnh viêm gan cấp tính không rõ nguyên nhân, theo dõi chặt chẽ, tổng hợp tình hình, phân tích dịch tễ bệnh này trên thế giới.
Một lãnh đạo Bộ Y tế cho biết, tính tới 4/5, qua báo cáo của Cục Y tế dự phòng và Sở Y tế các tỉnh, Việt Nam chưa ghi nhận trường hợp trẻ mắc viêm gan không rõ nguyên nhân. Bộ vẫn đang theo dõi sát tình hình bệnh lý và nguyên nhân gây bệnh.
"Dự kiến thời gian tới, Bộ cũng sẽ ra hướng dẫn cho các địa phương về căn bệnh này để chủ động trong phòng, chống dịch", vị này cho biết.
Sợ viêm gan bí ẩn, cha mẹ tự xét nghiệm men gan cho con: Hệ luỵ nguy hiểm Trước sự bùng phát của bệnh viêm gan bí ẩn tại nhiều quốc gia, một số phụ huynh đã tự ý cho con đi xét nghiệm men gan, việc làm này có cần thiết? BSCKII Nguyễn Nguyên Huyền - Trưởng khoa Khám bệnh cơ sở Kim Chung, BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương cảnh báo: "Mặc dù chúng ta không chủ quan với...