Vì sao tuyển Anh nên dùng sơ đồ 4-3-3 ở Euro 2020?

Trong khi các đội tuyển khác sớm chốt danh sách dự Euro 2020, thì tuyển Anh, đội bóng luôn nhận được sự chú ý từ truyền thông thế giới, làm điều ngược lại.

Kỳ Euro đang tới, các đội đều được cho phép mang 26 cầu thủ so với 23 cầu thủ ở các giải đấu lớn trước. Vì thế, dễ hơn cho các HLV trong việc cân nhắc sẽ đem cầu thủ nào vào danh sách.

Hầu hết đội tuyển đã chốt danh sách. Riêng tuyển Anh phải đến ngày 1/6, tức là hạn chót nộp danh sách, HLV Gareth Southgate mới công bố đội hình.

Nước Anh đang dư thừa tài năng hay Southgate vẫn còn lúng túng với việc lựa chọn đấu pháp? Câu trả lời là cả hai lý do.

Southgate sử dụng sơ đồ nào?

So với kỳ World Cup 2018, tuyển Anh có thêm một loạt tài năng tấn công mà nhiều đội khác phải thèm muốn: Mason Mount, Jadon Sancho, Jack Grealish, Phil Foden, Tammy Abraham, James Maddison, Jude Bellingham, Pattrick Bamford, Ollie Watkins, Bukayo Saka, Dominic Calvert-Lewin, Callum Hudson-Odoi, Mason Greenwood. Sẽ rất đau đầu khi phải cân nhắc loại bỏ ai trong số các cầu thủ này.

Nhiều tiền đạo như vậy, hẳn Southgate sẽ dùng sơ đồ 3 tiền đạo, vốn được nhiều đội bóng Premier League đang dùng, như Man City, Chelsea, Tottenham. Ông sẽ không dùng sơ đồ 3-5-2 như World Cup 2018 nữa.

Tuyển Anh có thể không còn chơi với sơ đồ 3 trung vệ (trái) tại Euro 2020. Đồ họa: Minh Trí.

Tuyển Anh có thể không còn chơi với sơ đồ 3 trung vệ (trái) tại Euro 2020. Đồ họa: Minh Trí.

Mặc dù tại giải đó, tuyển Anh lọt vào bán kết, hệ thống 3-5-2 bị coi là thiếu sáng tạo. Bằng chứng là phần lớn các bàn thắng ghi từ các tình huống cố định, trong 6 bàn thắng của Vua phá lưới Harry Kane thì có 3 bàn từ chấm phạt đền.

Tại chiến dịch vòng loại Euro 2020, Southgate chuyển sang sơ đồ 4-3-3. Trong 8 trận, tuyển Anh ghi 37 bàn, nghĩa là 4,6 bàn mỗi trận, một hiệu số khủng khiếp.

Kane ghi 12 bàn và Raheem Sterling đóng góp 8 bàn. Sang năm 2020, hiệu số ghi bàn của tuyển Anh giảm hẳn khi Southgate dùng sơ đồ 3-4-3, thậm chí có những trận thua trước Đan Mạch và Bỉ.

Vì sao 3-4-3 lại kém hiệu quả tấn công hơn so với 4-3-3?

Vì trong 3-4-3, ở tuyến giữa, các HLV dùng 2 tiền vệ trung tâm và 2 cầu thủ chạy cánh. 2 tiền vệ trung tâm rất ít di chuyển lên trên, làm nhiệm vụ che chắn cho hàng thủ là chính.

Và khi 2 cầu thủ chạy cánh bị đối thủ đẩy về phía sân nhà, thì tuyển Anh luôn có tới 8 cầu thủ phía sau quả bóng. Lúc này, 3 tiền đạo phía trên bị cắt liên lạc với các đồng đội phía dưới.

Southgate rõ ràng biết điều này, nhưng sao ông vẫn dùng 3-4-3? Vì ông không tự tin lắm vào chất lượng các trung vệ và thủ môn của tuyển Anh.

Thực sự thì đây là tuyến thiếu nhân sự tin cậy nhất của “Tam sư” (biệt danh tuyển Anh) hiện giờ, khác hẳn với các đội Anh trước khi họ có Tony Adams, Martin Keown, John Terry, Rio Ferdinand, Sol Campbell… Chính vì thiếu tin cậy vào chất lượng nên mới dùng số lượng để bù đắp, tức là dùng 3 hậu vệ, rồi dùng thêm 2 tiền vệ giữa nữa để che chắn.

Với những đội bóng nhỏ, ít nhân tài, dùng sơ đồ trên là hợp lý, phòng thủ chắc, chờ cơ hội phản công. Nhưng Anh không phải đội bóng như vậy.

Họ có các tài năng tấn công đa dạng, để có thể thực hiện lối chơi đan bóng đến tận khung thành đối thủ cũng như đua tốc độ đón các đường bóng dài. Chưa kể, các cầu thủ có thể luồn phía sau hàng thủ đối phương quấy phá, kéo dãn. Họ phải chủ động cuộc chơi, và không cần phải quá thận trọng.

Do 3-4-3 bị chỉ trích nên Southgate chuyển sang sơ đồ 4-3-3 trong 3 trận vòng loại World Cup 2022 vào tháng 3. Kết quả là họ thắng San Marino 5-0, thắng Albania 2-0, thắng Ba Lan 2-1.

Với hệ thống 4-3-3, hàng thủ sẽ bớt đi 1 trung vệ, tuyến giữa chỉ cần sử dụng 1 tiền vệ mỏ neo còn 2 tiền vệ kia làm nhiệm vụ tấn công, kết nối với tuyến trên 3 người. Sơ đồ này cho phép tuyển Anh làm chủ cuộc chơi, kiểu Man City đang áp dụng.

Khi gặp các đối thủ mạnh, 4-3-3 có thể chuyển thành 4-2-3-1, nghĩa là có 2 tiền vệ che chắn cho hàng thủ. Nếu muốn tấn công trực diện với cặp đôi trung phong, có thể chuyển sơ đồ thành 4-3-1-2.

Nhìn chung là tuyển Anh nên chơi với 4 hậu vệ. Kể từ sau khi Đức vô địch Euro 1996, chưa có đội bóng nào vô địch châu Âu với hệ thống 3 hậu vệ.

Với nhân sự hiện tại, tuyển Anh có thể đa dạng chọn đội hình như ý muốn. Đồ họa: Minh Trí.

Với nhân sự hiện tại, tuyển Anh có thể đa dạng chọn đội hình như ý muốn. Đồ họa: Minh Trí.

Nhân sự nào cho hàng công?

Chiến thuật và cầu thủ trong bóng đá hiện đại đa dạng, nên đôi khi khó định nghĩa được cầu thủ nào thuộc tuyến thi đấu nào. Ví dụ, Saka có thể được coi là hậu vệ trong sơ đồ 4 hậu vệ đồng thời có thể là cầu thủ tiền vệ chạy cánh trong sơ đồ 3-4-3 hay nhiều khi được Arsenal sử dụng như tiền đạo cánh.

Foden hay Mason khi thì chơi ở tuyến đầu, lúc thì ở tuyến giữa, vậy làm sao xác định được họ là tiền đạo hay tiền vệ trong danh sách. Họ chỉ được xác định là tiền đạo hay tiền vệ khi Southgate bảo họ chơi ở đâu. Vậy không nên đặt vấn đề Southgate gọi bao nhiêu tiền đạo.

Quan sát các đội đã lập danh sách, thường là 3 thủ môn, 9 hậu vệ và 14 cầu thủ còn lại là cho 2 tuyến tiền vệ và tiền đạo. Đây là cơ cấu cân bằng, 12 người cho 5 vị trí nửa dưới sân và 14 người cho 6 vị trí nửa trên sân.

Trong 14 cầu thủ nửa trên, 3 suất giành cho các chuyên gia đánh chặn, 4 suất cho 2 vị trí tiền vệ còn lại, 7 suất cho tuyến đầu 3 người, ưu tiên các cầu thủ đa dạng.

Theo nhận định của một số tờ báo Anh, 2 chuyên gia đánh chặn là Declan Rice và Kalvin Phillips. Các tiền vệ còn lại là Mount, Foden, Grealish và tài năng trẻ 18 tuổi Bellingham từ Dortmund.

Trung phong thì Kane nắm chắc, dự bị cho anh là Dominic Calvert-Lewin vì tiền đạo này có phong độ tốt hơn những ứng viên khác. Marcus Rashford và Sterling chắc chắn có vị trí vì thâm niên cũng như sự đa dạng trong lối chơi của họ. 3 suất còn lại của Sancho, Saka, Greenwood.

Southgate chưa công bố danh sách vội là vì ông muốn kiểm tra một số cầu thủ mới hồi phục chấn thương đã sẵn sàng hay chưa, như Jordan Henderson hay Grealish, Phillips và ít nhất là phải sau các trận chung kết cúp châu Âu, nơi có sự góp mặt của 3 đội bóng Anh là Man City, Chelsea và Man Utd xem có cầu thủ nào trong danh sách dự kiến bị chấn thương hay không.

Với sơ đồ 4-3-3, Southgate cần tiền vệ biết điều khiển quả bóng tốt nhất như Grealish, anh cũng rất thích hợp cho vai trò số 10 trong sơ đồ 4-2-3-1. Thế nhưng, ngôi sao của Aston Villa mới trở lại sau một thời gian điều trị chấn thương.

Hoặc Henderson cũng vậy, ông Southgate cần tư chất lãnh đạo và kinh nghiệm của thủ quân Liverpool. Song, tiền vệ cũng vừa hồi phục chấn thương và chưa chơi trận nào kể từ tháng 2 đến nay.

Southgate không nên lãng phí tài năngDanh sách 26 tuyển thủ Anh dự Euro 2020.