Vì sao Trump sa thải Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper ngay sau khi thất cử?
Vụ Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper bị sa thải ngay sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2020 khiến nhiều người đặt câu hỏi vì sao ông Trump lại làm như vậy.
“Tôi vui mừng thông báo rằng Christopher C. Miller, Giám đốc rất đáng kính của Trung tâm Chống Khủng bố Quốc gia sẽ là Quyền Bộ trưởng Quốc phòng, có hiệu lực ngay lập tức”, ông Trump thông báo về vụ sa thải ông Esper, bổ nhiệm người mới trên Twitter.
Theo JNS, nhiều người cho rằng, việc ông Trump sa thải ông Esper là điều không thể tránh khỏi do mâu thuẫn chính sách giữa 2 người trong nhiều tháng qua.
Một trong những bất đồng chính và lớn nhất giữa ông Trump và ông Esper liên quan đến việc sử dụng quân Mỹ tại ngũ để dập tắt các cuộc biểu tình và bạo loạn hồi mùa hè sau vụ giết hại người da màu George Floyd; Ông Trump ủng hộ việc triển khai này trong khi ông Esper thì không.
Nhưng nhiều phụ tá ở Nhà Trắng cho rằng, vụ sa thải ông Esper có thể sẽ là phát súng đầu tiên cho một loạt các vụ sa thải tiếp theo của ông Trump – người đang trở nên giận dữ với một số nhân vật trong chính quyền của ông được coi là không đủ trung thành. Những người khác được cho là dễ bị sa thải sau ông Esper bao gồm: Giám đốc FBI Christopher Wray, Giám đốc CIA Gina Haspel và chuyên gia về bệnh truyền nhiễm, Tiến sĩ Anthony Fauci.
Quyết định sa thải ông Esper của ông Trump đã dấy lên lên sự chỉ trích của nhiều quan chức đảng Dân chủ và cựu tướng lĩnh.
Video đang HOT
“Sa thải lãnh đạo an ninh quốc gia trong giai đoạn chuyển giao là động thái gây bất ổn mà sẽ chỉ khuyến khích thêm đối thủ của chúng ta, đặt đất nước vào mối nguy lớn”, Hạ nghị sĩ Adam Smith từ Washington, Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Hạ viện, nói. “Quyết định sa thải Bộ trưởng Esper của Tổng thống Trump vì oán giận không chỉ là trẻ con mà còn rất thiếu thận trọng”.
Thượng nghị sĩ Tim Kaine, thành viên Ủy ban Quân vụ và Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, nói sa thải ông Esper “trong những tuần cuối của một tổng thống không có ích gì mà chỉ gây ra bất ổn cho quốc phòng nước Mỹ”.
Jim Stavridis, Đô đốc hải quân đã nghỉ hưu và từng là trợ lý cao cấp của của Bộ trưởng Quốc phòng Donald Rumsfeld (phe Cộng hòa), viết trên Twitter rằng quyết định này khó hiểu.
“Mọi thứ đang bất ổn trên thế giới, điều này không giúp gì”, ông viết. “Chúng ta cần tạo giai đoạn chuyển giao ổn định – hy vọng là các đối thủ sẽ không lợi dụng việc này”.
Sa thải Esper, Trump có thể bắt đầu 72 ngày hỗn loạn
Sau Esper, hàng loạt quan chức cấp cao khác có thể bị Trump sa thải trước khi chuyển giao quyền lực, đẩy nước Mỹ vào thế hỗn loạn.
Chiều 9/11, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo quyết định sa thải "có hiệu lực ngay lập tức" với Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper bằng một bài đăng ngắn trên Twitter. "Mark Esper đã bị loại bỏ. Tôi cảm ơn sự phục vụ của ông ấy", Trump viết, trước khi thông báo rằng Giám đốc Trung tâm Chống khủng bố Quốc gia Christopher Miller sẽ trở thành quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ.
Chris Cillizza, bình luận viên của CNN, cho rằng quyết định này của Trump không gây ra quá nhiều ngạc nhiên. Chỉ trong hai năm qua, Bộ Quốc phòng Mỹ đã có tới 4 quyền bộ trưởng, trong khi Esper đã trở thành "cái gai" trong mắt Trump nhiều tháng qua.
Esper bất đồng với Trump khi phản đối triển khai quân đội để trấn áp các cuộc biểu tình bạo lực tại các thành phố lớn của Mỹ sau cái chết của George Floyd hồi tháng 5. Hôm 4/11, năm ngày trước khi Trump thông báo quyết định sa thải, Esper đã thực hiện một cuộc phỏng vấn với Military Times, dự đoán mình sẽ bị loại bỏ vì không "nhất nhất nghe lời" Tổng thống.
Việc sa thải Esper bình thường sẽ không quá gây chú ý.Nhưng vào lúc này, đây lại là điều rất đáng lưu ý, bởi nó đánh dấu động thái đầu tiên của Trump trong 72 ngày có thể là hỗn loạn nhất trong lịch sử chính trị Mỹ hiện đại.
Trump tới nay vẫn chưa nhận thua trước Joe Biden, người được truyền thông Mỹ "xướng tên" là Tổng thống đắc cử sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử. Các quan chức chiến dịch hàng đầu của ông hôm 9/11 tổ chức họp toàn thể, cho rằng ông vẫn còn cơ hội trong cuộc đua. Thực tế, Tổng thống đã tuyên bố sẽ theo đuổi kiện tụng tới cùng, bởi thất bại dường như là viên thuốc quá đắng với ông.
"Thắng là điều rất dễ dàng", Trump từng nói trước nhân viên chiến dịch trong Ngày bầu cử. "Thua không bao giờ dễ dàng, nhất là với tôi".
Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) nhìn Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper khi ông đang phát biểu về hoạt động chống Covid-19 của lực lượng chuyên trách Nhà Trắng hôm 18/3. Ảnh: Reuters
Việc thua cuộc sẽ khiến Trump cực kỳ giận dữ, cay đắng, và có thể tìm cách báo thù, không nguyện ý làm theo những quy định truyền thống trong quá trình chuyển giao quyền lực của chính trị Mỹ, Cillizza nhận định. Điều đó có nghĩa việc sa thải Esper có thể là nước cờ đầu tiên trong vô số những hành động sắp tới của Trump từ nay tới 20/1/2021.
Trong thời gian trước bầu cử, Trump liên tục công kích Giám đốc Cục Điều tra Liên bang (FBI) Christopher Wray vì bất lực khi không thể điều tra được cáo buộc "tha hóa" trong nội bộ.
Washington Post cuối tháng 10 đưa tin Trump đang cân nhắc sa thải Wray sau bầu cử, động thái cũng làm gióng lên hồi chuông cảnh báo cho Bộ trưởng Tư pháp William Barr, một người trung thành với Trump nhưng đã để mất sự ưu ái khi trì hoãn điều tra sai sót trong công tác phản gián của FBI mùa bầu cử năm 2016. Trang tin Axios hồi cuối tháng 10 cũng đưa tin Trump có thể sa thải Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) Gina Haspel.
Việc loại bỏ những người đứng đầu Bộ Quốc phòng, CIA và FBI, thậm chí có khả năng là Bộ Tư pháp, có thể chỉ là bước khởi đầu trong một loạt cuộc "thanh lọc" toàn chính phủ những người được cho là không đủ trung thành với Trump.
"John McEntee, giám đốc Phòng Nhân sự Tổng thống Nhà Trắng, đang lan truyền thông tin rằng nếu ông nghe thấy bất kỳ ai đang có ý định tìm việc khác, họ sẽ bị sa thải", CNN dẫn lời một quan chức cấp cao cho hay.
Sau các quyết định sa thải nhân sự, Trump có thể tung ra hàng loạt lệnh ân xá và giảm án. "Dù thắng hay thua, Tổng thống Trump cũng có thể tìm cách ân xá cho các thành viên trong gia đình, quan chức trong chính quyền của ông và có thể là bản thân ông nữa, như Gerald Ford đã làm với Richard Nixon, trước khi bất kỳ ai đó trong số họ có thể bị luận tội", Mark Osler, giáo sư luật Đại học St. Thomas, từng nêu ý kiến hồi cuối tháng 10.
Khả năng xảy ra điều này rất cao, bởi Trump từng giảm án cho thân tín chính trị lâu năm của mình như Roger Stone hồi tháng 7, hay cựu thống đốc Illinois Rod Blagojevich và cựu cảnh sát trưởng hạt Maricopa Joe Arpaio.
Sau đó, Tổng thống có thể sẽ tiến hành hàng loạt động thái khác thông qua các sắc lệnh hành pháp hay thay đổi quy định của cơ quan chính phủ. Tác động của những quyết định này có thể không được nhận ra cho tới khi Trump chính thức mãn nhiệm vào trưa 20/1/2021.
Cillizza cho rằng trong 4 năm qua, Trump đã biến các vị trí trong nội các của mình thành phần thưởng để ban phát cho bạn bè và những người trung thành, đồng thời trừng phạt "kẻ thù". Ông nhiều khả năng sẽ tiếp tục làm như vậy trong 10 tuần tới, nếu nhận rõ rằng mình không có khả năng giành được nhiệm kỳ thứ hai.
"Một tổng thống giận dữ nắm trong tay nhiều quyền lực và không biết chùn tay khi sử dụng nó là điều hết sức đáng sợ", Cillizza kết luận.
Truy tố phụ nữ da trắng gọi cảnh sát khi gặp người da màu Amy Cooper, phụ nữ da trắng gọi báo cảnh sát khi gặp người đàn ông da màu Christian Cooper ở một công viên hồi tháng 5, sẽ bị truy tố. Công tố viên quận Manhattan, Cyrus Vance Jr, hôm 6/7 cho biết Amy Cooper sẽ bị truy tố vì báo cáo sai sự việc. Cáo buộc về hành vi sai trái của Amy...