Vì sao tài xế bắt buộc phải có bảo hiểm trách nhiệm dân sự?

Bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự không phải mục đích chính để CSGT ra quân kiểm tra. Tuy nhiên, tài xế buộc phải có khi làm việc với lực lượng chức năng.

Từ 15/5, Cục Cảnh sát giao thông của Bộ Công an ra quân tổng kiểm soát phương tiện trên các tuyến đường. Lực lượng chức năng có quyền kiểm tra mọi phương tiện mà không cần thông báo lỗi.

Theo quy định, tài xế khi làm việc với CSGT cần xuất trình đầy đủ giấy tờ, trong đó có bảo hiểm trách nhiệm dân sự (TNDS). Tuy nhiên, thực tế từ lâu nay, người dân ít quan tâm đến loại bảo hiểm này.

Bảo hiểm TNDS bắt buộc phải có

Thượng tá Nguyễn Quang Nhật, Trưởng phòng Tuyên truyền và phổ biến pháp luật về ATGT thuộc Cục CSGT, cho biết trong các đợt tổng kiểm soát, lực lượng chức năng tập trung ưu tiên kiểm tra lỗi trực tiếp gây ra tai nạn giao thông như vi phạm nồng độ cồn, sử dụng ma túy….

Còn các lỗi không phải nguyên nhân trực tiếp, nguy hiểm dẫn đến tai nạn như thiếu bảo hiểm, đăng ký xe hay bằng lái không phải mục đích chính để CSGT ra quân tổng kiểm soát.

Tuy nhiên, lãnh đạo Cục CSGT khẳng định theo Luật Giao thông đường bộ 2008, bảo hiểm trách nhiệm dân sự là một trong các loại giấy tờ bắt buộc tài xế phải xuất trình khi làm việc với lực lượng kiểm tra.

Nếu không có loại bảo hiểm này, tài xế sẽ bị xử phạt hành chính 100.000-200.000 đồng theo quy định tại Điều 58 của luật trên.

Tài xế sẽ bị phạt nếu không mang theo hoặc không có bảo hiểm bắt buộc TNDS. Ảnh: Hồng Quang.

Theo luật sư Đặng Văn Cường (Đoàn luật sư Hà Nội), về bản chất pháp lý thì bảo hiểm xe máy bắt buộc thuộc loại hình bảo hiểm trách nhiệm dân sự đối với bên thứ 3 (bên bị gây tai nạn). Loại này khác các bảo hiểm khác ở chỗ người được hưởng lợi là người mua bảo hiểm hoặc người thân của người mua bảo hiểm khi có tai nạn, rủi ro.

“Khi tai nạn, người bị thiệt thòi nhất là nạn nhân và họ sẽ được bảo hiểm chi trả một khoản tiền mà không phụ thuộc vào khả năng của chủ phương tiện”, luật sư phân tích.

Ông Cường cho biết Bộ luật Dân sự quy định người gây thiệt hại tính mạng, sức khỏe, tài sản của người khác thì phải bồi thường. Nhưng trong trường hợp người gây tai nạn có hoàn cảnh khó khăn, trong khi thiệt hại gây ra rất lớn, thì bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc sẽ đảm bảo quyền lợi cho nạn nhân.

Tuy nhiên, luật sư cũng lưu ý một số tình huống bảo hiểm bắt buộc TNDS không bồi thường như: Gây tai nạn cố tình bỏ chạy, tài xế không có bằng lái, thiệt hại đối với tài sản bị mất cắp hoặc bị cướp trong tai nạn…

Bị phạt nhưng tài xế ngại mua

Trao đổi với Zing, bà Bùi Thanh Hà, Phó giám đốc Công ty Bảo hiểm MIC Hà Nội, cho biết theo Thông tư 22 của Bộ Tài chính, bảo hiểm trách nhiệm dân sự (TNDS) là bắt buộc đối với chủ xe cơ giới.

Khác với loại bảo hiểm đang được bán tràn lan ở vỉa hè, bảo hiểm bắt buộc TNDS sẽ thay tài xế thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với bên thứ 3 khi người điều khiển phương tiện gặp rủi ro.

Nghĩa là, nếu tài xế không may gây tai nạn trên đường, bảo hiểm TNDS sẽ phát huy tác dụng khi thay tài xế giải quyết vấn đề bồi thường, khắc phục hậu quả đối với tính mạng và tài sản bị thiệt hại do tài xế gây ra. Đặc biệt, trong những vụ tai nạn nghiêm trọng, nếu không có bảo hiểm TNDS thì người gây tai nạn sẽ vướng vào vòng lao lý và nạn nhân sẽ không nhận bù đắp tổn thất nếu người gây tai nạn không có khả năng chi trả.

Bà Hà nhấn mạnh khi tham gia bảo hiểm bắt buộc, mức chi trả với rủi ro về tài sản do xe máy gây ra tối đa là 50 triệu/vụ và 100 triệu/vụ đối với thiệt hại do ôtô gây ra. Còn mức chi trả dành cho thiệt hại về con người là 100 triệu/người mỗi vụ việc và không giới hạn số người được bảo hiểm bồi thường. Trong khi đó, tài xế chỉ cần bỏ ra 66.000 đồng đối với xe máy và hơn 400.000 đồng đối với ôtô mỗi năm.

“Với những vụ xe điên gây tai nạn cho nhiều người, phía bảo hiểm sẽ phải chi trả cho nhiều nạn nhân và tài sản của người bị hại”, bà Hà cho rằng đó là lý do loại bảo hiểm này bắt buộc phải có khi tham gia giao thông.

Chi tiết 2 loại bảo hiểm bắt buộc TNDS đối với ôtô (hàng trên) và xe máy. Ảnh: Hoàng Lam.

Tuy nhiên, bà Bùi Thanh Hà nhìn nhận thực tế từ trước đến nay, người dân ít quan tâm loại hình bảo hiểm bắt buộc này, dẫn đến việc họ bị lực lượng CSGT xử phạt khi tham gia giao thông.

Đưa ra lý do, lãnh đạo MIC Hà Nội giải thích rằng đa số tài xế thường không hiểu rõ quyền lợi được hưởng, nhất là khi lái xe mà không may gặp va chạm.

“Người mua bảo hiểm ngại gặp cơ quan công an khi xảy ra tai nạn”, bà Hà nói nguyên nhân thứ 2 và cho biết một lý do nữa khiến tài xế ngại mua, đó là những khó khăn, rắc rối khi làm thủ tục thu thập chứng từ, hồ sơ xác nhận từ cơ quan chức năng liên quan tai nạn.

Đại diện MIC Hà Nội khuyến khích người dân không nên mua bảo hiểm bắt buộc TNDS để “đối phó” với lực lượng chức năng. Người tham gia giao thông cần nhận thức bảo hiểm TNDS rất nhân văn. Khi tham gia, cả người gây tai nạn lẫn nạn nhân sẽ được đơn vị bảo hiểm đảm bảo tài chính, khắc phục tối đa thiệt hại trong các sự cố.

Phân tích thêm, luật sư Đặng Văn Cường lưu ý việc bồi thường thiệt hại về người cho bên thứ 3 không phụ thuộc vào lỗi của người mua bảo hiểm. Nghĩa là, toàn bộ thiệt hại về tính mạng, sức khỏe của bên thứ ba đều được công ty bảo hiểm bồi thường dù nạn nhân có lỗi hay không.

Còn với tài sản, bên bảo hiểm cần căn cứ tính chất vụ tai nạn để xem xét bồi thường. Xe đi đúng luật sẽ nhận được chi trả và ngược lại, sai luật sẽ không được bồi thường. Nếu là lỗi hỗn hợp, việc bồi thường sẽ dựa theo kết luận của công an.

Tuy nhiên, ông Cường nhìn nhận thực tế, khi xảy ra tai nạn giao thông thì một số trường hợp đòi quyền lợi bảo hiểm nhưng do thủ tục rườm rà nên người mua bảo hiểm mất quyền lợi.

“Nhiều người mua còn không biết trình tự thủ tục, chưa hiểu quyền lợi để yêu cầu phía bảo hiểm chi trả”, luật sư nói thậm chí, một số trường hợp bị mất bảo hiểm nhưng khi xin cấp lại thì phải xác nhận hoặc trải qua nhiều thủ tục khó khăn.