Vì sao sông Amazon, con sông dài nhất thế giới, không có một cây cầu?

Được xem là con sông dài nhất thế giới, có lưu vực rộng nhất thế giới, thế nhưng điều kỳ lạ là sông Amazon không hề có một cây cầu nào bắc qua.

Khởi nguồn từ đỉnh Nevado Mismi cao 5.597m có nguồn gốc núi lửa trong dãy Andes, thuộc Arequipa của Peru, sông Amazon có chiều dài 6.992 km, dài hơn cả sông Nile (6.695 km), với lưu vực trải rộng hơn 7 triệu km.

Theo National Geographic, sông Amazon được Francisco de Orellana phát hiện năm 1542, ban đầu được đặt tên là Riomar. Kết quả nghiên cứu những mẫu trầm tích lấy từ hai lỗ khoan ở cửa sông Amazon cho thấy nó đã 11 triệu năm tuổi và có hình dạng như hiện nay từ 2,4 triệu năm trước.

Khung cảnh hoàng hôn trên sông Amazon ở Leticia, Colombia.

Trước đó, độ tuổi chính xác của sông Amazon vẫn là một bí ẩn. Các nhà nghiên cứu vốn không thể xâm nhập vào Amazon Fan – một cột trầm tích dày tới 10km – ở con sông này. Vì thế họ đã quyết định khoan hai lỗ ở cửa sông Amazon – một cái sâu tới 4,5 km dưới mực nước biển – để lấy trầm tích phục vụ cho nghiên cứu. Dù vậy sông Amazon vẫn khá “trẻ” so với nhiều con sông khác trên thế giới. Sông New ở Bắc Mỹ và Nile ở châu Phi được cho là đã hàng trăm triệu năm tuổi.

Sông Amazon chiếm khoảng 20% tổng lưu lượng nước ngọt cung cấp cho các đại dương. Chỗ rộng nhất của sông vào mùa khô khoảng 11km và lên tới 40km vào mùa mưa lũ. Với khu vực cửa sông có thể rộng tới 325km (202 dặm) nên Amazon còn được gọi là sông biển.

Lưu vực sông bao phủ phần lớn rừng Amazon, khu rừng nhiệt đới lớn nhất trên thế giới, chiếm diện tích 5.500.000 km (phần lớn ở Brazil). Amazon có lưu vực rộng nhất thế giới với hơn 1.000 sông nhánh đan chéo nhau dệt thành một mạng sông dày đặc, trong đó có hơn 17 nhánh có chiều dài 1.500 km. Lưu vực Amazon chiếm khoảng 40% tổng diện tích đại lục Nam Mỹ, lớn gấp đôi diện tích lưu vực sông Congo ở châu Phi.

Lưu vực Amazon có rất ít đường sá để kết nối với những cây cầu.

Dẫu được xem là con sông dài nhất thế giới, có lưu vực rộng nhất và lưu lượng nước nhiều nhất thế giới nhưng sông Amazon ở Nam Mỹ khiến bất kỳ ai lần đầu nghe đến cũng phải kinh ngạc khi không có tới nổi 1 cây cầu. Chính vì vậy, 25 triệu người sống bên bờ sông từ làng quê hẻo lánh cho tới đô thị sầm uất ở Brazil, Peru hay Colombia, nếu muốn qua sông đều phải chèo thuyền hoặc đi phà.

Xuyên suốt chiều dài của mình, Amazon không có nơi nào quá hẹp hoặc quá rộng để bắc cầu – trong mùa khô. Nhưng vào mùa mưa, nước sông dâng cao hơn 9m và những đoạn sông rộng 4,8km có thể biến thành 48km trong vài tuần. Lớp phù sa bồi đắp hai bên bờ không ngừng sạt lở, lòng sông thường đầy đất đá vụn – gồm cả những mảng rừng trôi nổi được gọi là matupás có khi rộng tới 4 hecta. Amazon mùa mưa thực sự đem đến ác mộng cho những kỹ sư xây dựng.

Tuy nhiên lý do thực sự dẫn đến sự vắng bóng của những cây cầu rất đơn giản: Lưu vực Amazon có rất ít đường sá để kết nối với những cây cầu. Ngoài một số thành phố lớn, dân cư của những khu rừng rậm rất thưa thớt và tự thân dòng sông là một đường cao tốc của người dân trong vùng. Việc đầu tư tốn kém cho một công trình to lớn nhưng không có mấy tác dụng, có lẽ chính là lý do khiến người ta không mấy mặn mà với việc xây cầu qua con sông này.