Vì sao OpenAI nên tạo smartphone AI cạnh tranh với iPhone?

Để phát huy hết tiềm năng, AI phải trở thành một phần của thế giới vật chất xung quanh chúng ta.

Làn sóng phần cứng AI ( trí tuệ nhân tạo ) đầu tiên được tung ra thị trường đã thất bại vì một lý do đơn giản: Các sản phẩm ấy được xây dựng dựa trên sự thổi phồng chứ không phải tính năng thực tế.

Hãy lấy ví dụ về thiết bị kẹp áo AI Pin của công ty khởi nghiệp Humane, từng được quảng cáo là có thể thay thế smartphone. Trên thực tế, AI Pin không thể kết nối được với những ứng dụng quen thuộc có trên smartphone, gồm cả email, và còn bắt người dùng phải học các thao tác mới, vừa rườm rà vừa khó sử dụng. Thêm nữa, không ai cảm thấy thoải mái khi phải nói chuyện với… cái áo của mình, dù tại chỗ đông người hay lúc ở một mình.

Tương tự, Rabbit R1 được quảng bá là “bạn đồng hành AI bỏ túi” nhưng ra mắt khi chưa có lý do rõ ràng để tồn tại. Còn Friend , thiết bị đeo cổ trị giá 129 USD trông giống nút báo khẩn Life Alert, cũng không trả lời được câu hỏi: “Tôi sẽ làm gì với thứ này?”.

Nút báo khẩn Life Alert là thiết bị nhỏ thường được đeo như mặt dây chuyền hoặc vòng tay, cho phép người dùng, đặc biệt là người cao tuổi hoặc có vấn đề sức khỏe , bấm nút để gọi trợ giúp khẩn cấp khi gặp nguy hiểm hoặc tai nạn như ngã, khó thở, đau tim… Khi người đeo nhấn nút, thiết bị sẽ kết nối trực tiếp với trung tâm cứu hộ hoặc gọi 911 (số điện thoại khẩn cấp quốc gia của Mỹ và Canada), giúp họ nhận được hỗ trợ nhanh chóng.

Cả ba sản phẩm nêu trên đều được quảng cáo quá mức, phát triển hời hợt và xa rời nhu cầu thực tế của khách hàng. Các công ty tạo ra AI Pin, Rabbit R1, Friend tập trung quá nhiều vào thiết kế công nghiệp, bao bì và truyền thông, điều hoàn toàn ngược lại với cách Apple tiếp cận khi ra mắt chiếc iPhone đầu tiên.

Matt Rogers , nhà đầu tư nổi tiếng trong lĩnh vực công nghệ tiêu dùng, nói rằng từng làm việc cùng Steve Jobs cùng đội ngũ kỹ sư của ông trong sự kiện ra mắt iPhone đầu tiên năm 2007, và tận mắt chứng kiến cách họ thiết kế sản phẩm để giải quyết những vấn đề hiển nhiên như bàn phím vật lý cồng kềnh và việc duyệt web khó chịu trên màn hình nhỏ. iPhone đã vượt qua cái mà Larry Page (đồng sáng lập Google) từng gọi là “bài kiểm tra bàn chải đánh răng”, khi giải quyết những vấn đề mà con người gặp phải mỗi ngày.

Đến nay, phần cứng AI vẫn chưa vượt qua được “bài kiểm tra” đó. Những thiết bị AI từng ra mắt đều nhanh chóng bị chìm nghỉm.

Dù vậy, Matt Rogers tin rằng hành trình phát triển của AI tạo sinh vẫn gắn liền với phần cứng. Để công nghệ này thực sự phát huy giá trị, AI tạo sinh phải trở thành một phần của đời sống vật chất, tức là được tích hợp vào smartphone.

“Nghĩa trang phần cứng” của thập kỷ qua đã chất đầy những sản phẩm từng hứa hẹn sẽ thay thế smartphone nhưng chẳng bao giờ vượt qua nổi vài lô hàng đầu tiên. Smartphone vẫn tồn tại bền vững vì giao diện trực quan, dễ dùng và đã ăn sâu vào tâm trí của mọi người.

Matt Rogers là nhà sáng lập và đầu tư nổi tiếng trong lĩnh vực công nghệ tiêu dùng, đặc biệt là các sản phẩm thông minh và bền vững. Ông là người đồng sáng lập Nest Labs , công ty khởi nghiệp chuyên về thiết bị nhà thông minh như điều nhiệt thông minh, được Google mua lại với giá 3,2 tỉ USD vào năm 2014.

Trước đó, Matt Rogers làm việc tại Apple, đóng góp vào việc phát triển phần mềm cho các thế hệ iPod và iPhone đầu tiên.

Matt Rogers hiện là Giám đốc điều hành Mill, hãng công nghệ tập trung vào việc giảm thiểu chất thải thực phẩm tại hộ gia đình

“ Jony Ive và OpenAI cần tập trung vào smartphone”

Khoản đầu tư 6,5 tỉ USD của OpenAI vào io, công ty khởi nghiệp do Jony Ive (huyền thoại thiết kế iPhone, iPad) sáng lập, là canh bạc lớn nhất trong lĩnh vực phần cứng AI tính đến nay. Đây là cơ hội để xác định cách công nghệ này hòa nhập vào đời sống con người ở quy mô lớn. Song để thành công, Jony Ive và OpenAI phải làm nhiều hơn là tạo ra một loa thông minh hay phụ kiện AI, thứ mà giới thạo tin cho rằng họ đang tập trung phát triển. Theo Matt Rogers, Jony Ive và OpenAI cần tập trung vào một chiếc smartphone thực thụ.

Matt Rogers nhận định: “Đội ngũ của Jony Ive có trình độ đẳng cấp thế giới. Tôi biết rõ điều đó vì từng làm việc cùng nhiều người trong số họ tại phòng thí nghiệm kỹ thuật của Apple”. Tuy nhiên, hiện nay họ lại thiếu nhân tài về phần mềm, yếu tố quan trọng quyết định tuổi thọ của iPhone. Đây là điều mà Jony Ive cùng Sam Altman (Giám đốc điều hành OpenAI) cần khắc phục.

Cùng Jony Ive tạo ra smartphone AI để cạnh tranh với iPhone có thể là cách nhanh nhất và hiệu quả nhất để OpenAI thu hồi vốn đầu tư – Ảnh: Internet

Phần cứng chỉ thành công nếu giúp con người làm điều gì đó dễ hơn, nhanh hơn, tốt hơn hoặc thú vị hơn mỗi ngày. Giỏi về kỹ thuật và mạnh về truyền thông thì chưa đủ.

Để xây dựng một chiếc smartphone AI bên ngoài hệ sinh thái của Apple, Jony Ive và OpenAI cần đến hạ tầng của Google. Android là hệ điều hành di động mã nguồn mở duy nhất có sẵn trên thị trường. Dù xuất thân từ Apple của Jony Ive và mối cạnh tranh giữa OpenAI với Google có thể khiến việc này khó chấp nhận, nhưng đó vẫn là con đường nhanh nhất và hiệu quả nhất để “cha đẻ ChatGPT ” thu hồi vốn đầu tư.

Tạo ra chiếc smartphone AI có thể cạnh tranh được với iPhone sẽ là thách thức lớn nhất ngành công nghệ. Song để phần cứng AI thành công và đưa công nghệ này vào cuộc sống hàng ngày cho hàng tỉ người thì phải phù hợp với cuộc sống hiện tại.

Nói cách khác, thay vì mất hàng năm để phát triển một thiết bị không thể thay thế hay bổ trợ cho smartphone, OpenAI cần chế tạo ra phiên bản kế tiếp của nó, theo Matt Rogers.

Jony Ive có thể mang yếu tố thiết kế iPhone vào thế giới phần cứng AI

Đến nay, Jony Ive và OpenAI vẫn giữ kín hầu hết thông tin về dự án thiết bị AI đang phát triển. Dù vậy, sự kết hợp giữa “cha đẻ ChatGPT” và tài năng thiết kế của Jony Ive được xem là mối đe dọa tiềm tàng với Apple – hãng thống trị kỷ nguyên smartphone nhưng lại tụt hậu trong lĩnh vực AI tạo sinh.

Tại hội nghị DevDay 2025 dành cho nhà phát triển của OpenAI gần đây, Jony Ive nói ông hy vọng những thiết bị AI mà đội ngũ của mình đang phát triển sẽ giải quyết được một số vấn đề mà smartphone và máy tính bảng gây ra.

“Ông ấy chính là người đã thiết kế và tạo ra iMac, iPod, iPhone, iPad. Nếu có ai có thể mang yếu tố thiết kế ấy vào thế giới mô hình AI, trong trường hợp này là OpenAI, rất có thể đó chính là Jony Ive, người đang hợp tác với Sam Altman”, John Sculley (cựu giám đốc điều hành Apple) nhận xét.

Jony Ive và Sam Altman đang hợp tác phát triển thiết bị AI bí mật – Ảnh: Getty Images

Trong cuộc trò chuyện với Sam Altman tại hội nghị DevDay 2025, Jony Ive nói hiện có 15 đến 20 ý tưởng dành cho dòng thiết bị AI của OpenAI, nhưng không giống iPhone chút nào.

Jony Ive cho rằng smartphone, máy tính bảng đang khiến con người trở nên kém hạnh phúc và lo âu hơn. Ông thổ lộ: “Khi tôi nói rằng chúng ta đang có mối quan hệ không thoải mái với công nghệ, đó thật ra là cách diễn đạt quá nhẹ nhàng cho một vấn đề vô cùng nghiêm trọng”.

“Chúng ta đang có cơ hội không chỉ để sửa chữa, mà còn thay đổi hoàn toàn tình thế hiện nay. Chúng ta không nên chấp nhận rằng đây là điều bình thường”, Jony Ive chia sẻ với Sam Altman.

Jony Ive nói công nghệ hiện nay phát triển nhanh đến mức ông và đội thiết kế của mình gặp khó khăn trong việc tập trung. “Đà tiến này khiến chúng tôi đã tạo ra 15 đến 20 ý tưởng sản phẩm AI thực sự hấp dẫn. Thách thức là phải chọn lọc. Sẽ dễ hơn nếu ta chỉ có ba ý tưởng thật sự tốt, nhưng không phải vậy. Chúng tôi đang thiết kế cả một hệ sản phẩm, nên cần thận trọng trong việc chọn trọng tâm và tránh bị phân tán”.

Ông hy vọng các thiết bị AI mới của OpenAI sẽ mang lại niềm vui, đồng thời khắc phục một số hệ lụy mà smartphone và máy tính bảng đã gây ra 10-20 năm qua.

“Nếu các nhà thiết kế và hãng không đặt yếu tố con người, niềm vui và sự chân thành vào sản phẩm của mình, mà chỉ chú trọng đến vẻ ngoài sang trọng hay tính độc quyền, thì công nghệ đó sẽ làm con người xa cách và bất hạnh hơn. Đây là điều vô cùng đáng tiếc”, Jony Ive cho hay.

Phát biểu này dường như là lời nói bóng gió của Jony Ive nhắm vào Apple, vốn tạo ra những thiết bị cao cấp và độc quyền nhất có thể.

Tại DevDay 2025, Jony Ive hé lộ gợi ý về hướng thiết kế: “Chúng tôi đã đi rất sâu vào việc tìm hiểu giao diện tương tác giữa người với người, sự tinh tế và phức tạp đáng kinh ngạc của nó. Công nghệ đã đan xen quá sâu vào quá trình tư duy của con người đến mức chúng ta gần như không thể nghĩ hay làm việc tách rời khỏi các thiết bị nữa”.

Dù có vẻ đang phê phán Apple, Jony Ive vẫn nhắc lại một triết lý nổi tiếng của Steve Jobs, rằng các thiết bị AI mới cần phải “hoạt động một cách tự nhiên”.

“Một thiết kế tuyệt vời phải mang lại cảm giác hiển nhiên và tất yếu, tựa như đó là giải pháp hợp lý duy nhất. Khi trải nghiệm, người dùng sẽ tự nhủ: Tất nhiên phải là thế này rồi, sao không ai nghĩ ra sớm hơn?”, ông nói.

Jony Ive từng là bạn thân của Steve Jobs khi còn làm việc tại Apple. Ông mô tả khoảng thời gian làm việc với Steve Jobs tại Apple từ năm 1997 đến 2011 là “15 năm vui vẻ và phi thường nhất trong cuộc đời tôi”.

Trở ngại khi phát triển thiết bị AI

Theo trang FT , OpenAI và Jony Ive đang phải vật lộn với hàng loạt vấn đề kỹ thuật trong dự án thiết bị AI bí mật, khi cả hai nỗ lực tung ra sản phẩm công nghệ đột phá vào năm 2026.

Mục tiêu của họ là tạo ra một thiết bị cầm tay không màn hình, có khả năng nhận biết âm thanh và hình ảnh từ môi trường xung quanh để phản hồi yêu cầu từ người dùng.

OpenAI và Jony Ive vẫn chưa giải quyết được các vấn đề kỹ thuật quan trọng, có thể khiến sản phẩm bị trì hoãn ngày ra mắt.

Trong khi phần cứng do Jony Ive và nhóm của ông phát triển dường như không gặp vấn đề gì, trở ngại nằm ở phần mềm và hạ tầng cần thiết để vận hành thiết bị này.

Các vấn đề đó gồm việc xác định “tính cách” của trợ lý ảo, đảm bảo quyền riêng tư và cân đối ngân sách cho năng lực điện toán để vận hành các mô hình AI của OpenAI trên thiết bị đại trà.

“Một nguyên nhân lớn gây chậm trễ là năng lực điện toán. Amazon có hạ tầng điện toán cho Alexa, Google cũng vậy. Trong khi OpenAI hiện còn chật vật để có đủ năng lực điện toán cho ChatGPT, chứ chưa nói đến một thiết bị AI. Họ cần giải quyết điều đó trước”, một người thân cận với Jony Ive nói.

Một nguồn tin gần gũi với OpenAI tiết lộ rằng những rắc rối ban đầu này chỉ là điều bình thường trong quá trình phát triển sản phẩm.

Theo nhiều người quen thuộc với dự án, OpenAI và Jony Ive đang phát triển một thiết bị có kích thước tương đương smartphone, giao tiếp với người dùng qua camera, micro và loa, có thể chứa nhiều camera. Thiết bị này được thiết kế để đặt trên bàn hoặc mặt phẳng, nhưng cũng có thể mang theo bên người.

Một người cho biết thiết bị sẽ luôn bật thay vì được kích hoạt bằng từ khóa hay tín hiệu gọi. Các cảm biến sẽ thu thập dữ liệu suốt cả ngày để xây dựng “trí nhớ” cho trợ lý ảo.

OpenAI cùng Jony Ive muốn tạo ra một cỗ máy AI mạnh mẽ và hữu ích hơn, nhưng việc xác định giọng nói và phong cách giao tiếp của thiết bị vẫn là thách thức lớn, theo hai người quen thuộc với dự án.

Một vấn đề khác là đảm bảo thiết bị chỉ phản hồi khi thật sự cần thiết, tránh nói quá nhiều hoặc không biết khi nào nên kết thúc hội thoại – điểm yếu còn tồn tại của ChatGPT.

“Mục tiêu là tạo ra người bạn như máy tính, chứ không phải cô bạn gái AI kỳ quặc kiểu như Siri dù thông minh hơn”, một người được thông báo về dự án tiết lộ. OpenAI đang tìm cách khiến thiết bị trở nên dễ tiếp cận nhưng không gây phiền toái.

“Mô hình tính cách là yếu tố rất khó cân bằng. Nó không được quá nịnh nọt, cũng không được quá thẳng thắn, phải hữu ích nhưng không lặp lại trong vòng phản hồi liên tục”, một nguồn tin của FT gần gũi với dự án nói thêm.

Trước khi thiết bị AI chính thức được tiết lộ, Sam Altman tin rằng có thể bán được tổng cộng 100 triệu chiếc nhanh hơn bất kỳ sản phẩm công nghệ nào trong lịch sử.